Σημάδια σταθεροποίησης διακρίνει στην Ελλάδα ο επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank για την Ευρωζώνη Mark Wall, ο οποίος σε αποκλειστική συνέντευξη στο naftemporiki.gr χαρακτηρίζει ρεαλιστική την επιστροφή στις αγορές το 2014. Ωστόσο, μιλά για περιορισμένο αντίκτυπο των παρεμβάσεων στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, διαπιστώνοντας αργή πρόοδο στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αλλά και περιορισμένη πρόσβαση σε πιστώσεις.
Δημόσιο χρέος
Ποια είναι τα ενδεδειγμένα επόμενα βήματα αναφορικά με τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους α) της Ελλάδας και β) της Ευρωζώνης (θα βοηθούσε η εισαγωγή εργαλείων κοινής διαχείρισης του ευρωπαϊκού χρέους;)
α) Η προσδοκία χτίζεται στην αγορά. Το πρωτογενές πλεόνασμα αποτελεί προϋπόθεση για κάποια μορφή ελάφρυνσης του χρέους από την Ε.Ε. Τα καλά νέα είναι ότι η ελληνική οικονομία αρχίζει να δείχνει σημάδια σταθεροποίησης. Δεν είναι ανεξάρτητο το γεγονός ότι βελτιώνονται οι δημοσιονομικές επιδόσεις. Από κοινού τα δύο αυτά στοιχεία απομακρύνουν κάποια πίεση από την ΕΕ να προβεί σε κάτι ριζοσπαστικό, το οποίο ανέκαθεν θα ήταν πολιτικά περίπλοκο να υλοποιήσει. Αλλά τα γεγονότα αυτά αυξάνουν την πιθανότητα η παράταση των προθεσμιών λήξης και οι συμπιέσεις των περιθωρίων στα δάνεια του επίσημου τομέα (OSI lite) να έχουν σημαντική επίδραση στην αντίληψη της αγοράς αναφορικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Η Ελλάδα και η Τρόικα δεν θα παλεύουν πλέον με την οικονομική παλίρροια.
Οι δημοσιονομικές επιδόσεις βελτιώνονται και η ελληνική οικονομία αρχίζει να δείχνει σημάδια σταθεροποίησης, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται η πίεση από την ΕΕ να προβεί σε κάτι ριζοσπαστικό, το οποίο ανέκαθεν ήταν πολιτικά περίπλοκο να υλοποιήσει.
Mark Wall, Deutsche Bank
β) Η προσπάθεια καταπολέμησης της ευρωπαϊκής κρίσης έχει μετατοπιστεί τα τελευταία δύο χρόνια από τον δημοσιονομικό έλεγχο στην τραπεζική ένωση ως τον κύριο παγοθραύστη για μία πιο ολοκληρωμένη ζώνη του ευρώ.
O επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank για την Ευρωζώνη Mark Wall.
Δεν θα πρέπει να υποτιμά κανείς τη συνάφεια της τραπεζικής ένωσης με τη διασφάλιση της επιστροφής της διασυνοριακής χρηματοδότησης σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα που βασίζεται στις τράπεζες της Ευρωζώνης. Αλλά συγχρόνως δεν θα πρέπει να υποτιμά κανείς την πρόκληση υλοποίησης της τραπεζικής ένωσης, όπως αποδεικνύουν οι εν εξελίξει αντιπαραθέσεις αναφορικά με την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση και τον Ενιαίο Μηχανισμό Ανάλυσης. Τελικά, η τραπεζική ένωση και η δημοσιονομική ένωση είναι αδιαχώριστες -για παράδειγμα μία κοινή ασφάλιση καταθέσεων θα συνεπαγόταν αναγκαστικά έναν δημοσιονομικό μηχανισμό. Είναι πιθανό τα πειράματα της ζώνης του ευρώ με την κοινή έκδοση εντόκων γραμματίων (T – Bills) τουλάχιστον να διερευνήσουν τις τεχνικές πτυχές της κοινής έκδοσης, ωστόσο, χωρίς ισχυρότερα δημοσιονομικά αντίβαρα, οι χώρες του πυρήνα θα παραμένουν επιφυλακτικές να προχωρήσουν περαιτέρω. Η αλλαγή της Συνθήκης θα ήταν αναγκαία και ακόμη δεν έχει επιτευχθεί συναίνεση σε επίπεδο πολιτικής βούλησης.
Mark Wall, Deutsche Bank
Θα περίμενε κανείς το μέγεθος της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας να είχε μια πιο θετική επίδραση στην ελληνική οικονομία.
Είναι σε θέση το πρωτογενές πλεόνασμα, τα οποίο σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας ανήλθε σε 835 εκατ. τον Ιανουάριο του 2014 (για το 2013 προσδοκάται ότι θα ξεπεράσει ακόμη και τους πιο φιλόδοξους στόχους), να καθορίσει τις εξελίξεις στο ζήτημα διευθέτησης της ελληνικής υπόθεσης, αναφορικά με το χρέος αλλά και την ένταση των μέτρων που θα συνοδεύσουν ένα πιθανό νέο δάνειο από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στο ελληνικό δημόσιο;
Η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος του προϋπολογισμού είναι σημαντική. Μειώνει την πιθανότητα ενός τρίτου προγράμματος και καθιστά λιγότερο αναγκαία νέα δάνεια από τον EFSF. Είναι επίσης προϋπόθεση για μία ελάφρυνση του χρέους. Τα στοιχεία πρέπει να επιβεβαιωθούν από τη Eurostat και τα τροποποιημένα στοιχεία του πρωτογενούς ισοζυγίου που χρησιμοποιούνται από την Τρόικα ίσως θα πρέπει να περιμένουν την ετήσια έκθεση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας τον Αύγουστο. Ωστόσο, ο πρόεδρος του Εurogroup Ντέισελμπλουμ έχει εκδηλώσει προθυμία να συζητήσει την προοπτική του χρέους τον Αύγουστο. Αυτό ενισχύει την αισιοδοξία της αγοράς.
Είναι πιθανό τα πειράματα της ζώνης του ευρώ με την κοινή έκδοση εντόκων γραμματίων (T – Bills) τουλάχιστον να διερευνήσουν τις τεχνικές πτυχές της κοινής έκδοσης, ωστόσο, χωρίς ισχυρότερα δημοσιονομικά αντίβαρα, οι χώρες του πυρήνα θα παραμένουν επιφυλακτικές να προχωρήσουν περαιτέρω.
Mark Wall, Deutsche Bank Αγορές
Mark Wall, Deutsche Bank
Η αναφορά Ντέισελμπλουμ ότι το Eurogroup προτίθεται να εξετάσει την προοπτική του ελληνικού χρέους το Αύγουστο ενισχύει την αισιοδοξία στην αγορά.
Το ελληνικό δημόσιο δανείζεται σήμερα από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης με μέσο επιτόκιο κοντά στο 3% και μετά βίας καλύπτει τις ανάγκες του, αντιμετωπίζοντας χρηματοδοτικά κενά. Σε αυτό το πλαίσιο, πόσο ρεαλιστική είναι η επιστροφή του ελληνικού Δημοσίου στις αγορές εντός του 2014; Από ποιο επίπεδο επιτοκίου και πάνω θα κινδύνευε η Ελλάδα να επιστρέψει σε δεινή ύφεση;
Η επιστροφή της Ελλάδας στην αγορά κρατικών ομολόγων δεν είναι μη ρεαλιστική. Οι αγορές φοβούνται λιγότερο από πριν το ρίσκο (tail risk), αυξάνοντας ευρύτερα την όρεξη κινδύνου. Άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας είχαν επιτυχημένες επισκέψεις στις αγορές αυτήν τη χρονιά. Η παγκόσμια οικονομική ρευστότητα παραμένει υψηλή, οδηγώντας σε αναζήτηση απόδοσης. Το πρωτογενές πλεόνασμα και η υπόσχεση ανακούφισης του χρέους βοηθά τα ελληνικά μεγέθη. Η αγορά είναι αρκετά ευφυής ώστε να κρατήσει την απλή ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους σε απόσταση ασφαλείας. Ο καθορισμός των τιμών για τους στόχους του δημόσιου χρέους -120% του ΑΕΠ το 2020- αλλάζει. Η επέκταση της ωρίμανσης του χρέους του επίσημου τομέα θα βελτιώσει την ελκυστικότητα της Ελλάδας σε ιδιώτες αγοραστές χρέους. Μια επιτυχημένη επιστροφή στην αγορά θεωρητικά θα καταστήσει ευκολότερο για τράπεζες και εταιρείες να ακολουθήσουν το παράδειγμα. Η πρόσβαση του ιδιωτικού τομέα στη χρηματοδότηση θα μπορούσε να βελτιωθεί, ενισχύοντας τις προοπτικές ανάπτυξης. Αυτό μπορεί να βοηθήσει την αντιστάθμιση της αύξησης του κόστους χρηματοδότησης για την κυβέρνηση.
Με το δολάριο να τίθεται σε ανατίμηση και με την ισοτιμία του ευρώ να μειώνεται το επόμενο έτος, και με μία αποσαφήνιση του τοπίου γύρω από την πολιτική ηγεσία να σημειώνεται το πιο πιθανό επίσης το επόμενο έτος αν οι προεδρικές εκλογές πυροδοτήσουν βουλευτικές εκλογές, το 2015 θα μπορούσε να αποτελέσει ένα θετικό σημείο καμπής για την Ελλάδα.
Mark Wall, Deutsche Bank Ανταγωνιστικότητα
Το 2010, η Ελλάδα υιοθέτησε ένα πρόγραμμα εσωτερικής υποτίμησης, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών της τάξης του 20-25%, με στόχο της βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Πόσο ανταγωνιστική είναι σήμερα η ελληνική οικονομία; Παρεμπιπτόντως, η αξία των νομισμάτων αναδυόμενων αγορών, ανταγωνιστών της νότιας Ευρώπης όπως η Τουρκία, έχει μειωθεί δραματικά. Πώς επηρεάζει αυτή η εξέλιξη την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας η οποία χρησιμοποιεί το ευρώ για τις συναλλαγές της; Θα βοηθούσε σε αυτήν τη φάση ενδεχομένως μία υποτίμηση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος; Επιπλέον, η πολιτική σταθερότητα αποτελεί βασικό παράγοντα για την προσέλκυση επενδύσεων. Πόσο κοντά ή πόσο μακριά είναι κατά τη γνώμη σας η Ελλάδα από την εκπλήρωση αυτής της προϋπόθεσης;
Οι στατιστικές καταδεικνύουν ότι σε σχέση με τους «συμμαθητές» της στην Ευρωζώνη, η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας με βάση το κόστος εργασίας παραγωγής έχει βελτιωθεί δραματικά τα τελευταία λίγα χρόνια. Η οικονομία αρχίζει να δείχνει σημάδια σταθεροποίησης, αλλά θα περίμενε κανείς μία πιο θετική επίδραση του μεγέθους βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Η αργή πρόοδος στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, για παράδειγμα στο ζήτημα του μη μισθολογικού κόστους της επιχειρηματικής δραστηριότητας, θα μπορούσε να είναι ένας παράγοντας. Ένας άλλος παράγοντας είναι πιθανότατα η περιορισμένη πρόσβαση σε πιστώσεις. Με ακόμη έναν γύρο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών να πραγματοποιείται και με το AQR (επανεξέταση ποιότητας ενεργητικού) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ακόμη να έρχεται το τρέχον έτος, μία σαφώς βελτιωμένη ροή πιστώσεων μπορεί να αποτελέσει πραγματικότητα το 2015 το νωρίτερο. Με το δολάριο να τίθεται σε ανατίμηση και με την ισοτιμία του ευρώ να μειώνεται το επόμενο έτος, και με μία αποσαφήνιση του τοπίου γύρω από την πολιτική ηγεσία να σημειώνεται το πιο πιθανό επίσης το επόμενο έτος αν οι προεδρικές εκλογές πυροδοτήσουν βουλευτικές εκλογές, το 2015 θα μπορούσε να αποτελέσει ένα θετικό σημείο καμπής για την Ελλάδα.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ
[email protected]
