Την ανάδειξή των επισφαλειών ως του μείζονος θέματος για τον τραπεζικό κλάδο επιβεβαιώνει ο σχεδιασμός των ομίλων για ενεργότερη διαχείριση των καθυστερήσεων, με την ίδρυση εξειδικευμένων μονάδων.
Με «κόκκινα» δάνεια ήδη άνω των 65 δισ. ευρώ για το σύνολο του συστήματος, οι τραπεζικοί όμιλοι ακολουθούν τη συμβουλή του ΔΝΤ για τη δημιουργία bad banks, στις οποίες θα μεταφέρονται χαρτοφυλάκια δανείων σε καθυστέρηση, προκειμένου να είναι πιο αποτελεσματική η διαχείριση και αναδιάρθρωσή τους. Εθνική και Πειραιώς, διά στόματος υψηλόβαθμων στελεχών τους, ανέφεραν, χθες, στο Reuters ότι σχεδιάζουν τέτοιες κινήσεις και μάλιστα άμεσα, η μεν πρώτη έως το τέλος του έτους και η δεύτερη μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2014.
Στρατηγική σε δύο άξονες
Τα συμπεράσματα της Blackrock θα είναι, πάντως, κρίσιμα για την εξέλιξη του σχεδιασμού κάθε τράπεζας, τόσο αναφορικά με την εικόνα των δανειακών χαρτοφυλακίων όσο και με τις υποδείξεις που προκύπτουν από το Troubled Asset Review.
Στο περιβάλλον ύφεσης που οδηγεί στην αύξηση των καθυστερήσεων στο 30% του συνόλου των δανείων σήμερα, αλλά και με την προοπτική ανάκαμψης, πιο ορατή πλέον, με βάση τουλάχιστον τα μακροοικονομικά μεγέθη, η στρατηγική των τραπεζών κινείται σε δύο άξονες: την αποτελεσματική αναδιάρθρωση όπου είναι δυνατόν, για να κρατηθούν ή να επανέλθουν «εν ζωή» δάνεια, και την αντιμετώπιση με τις μικρότερες δυνατές απώλειες των χορηγήσεων που δεν έχουν προοπτική να εξυπηρετηθούν κανονικά.
Την ίδρυση bad bank ανά τράπεζα, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, είχε προτείνει, από την αρχή του έτους, το ΔΝΤ, διαβλέποντας την ανοδική τάση των καθυστερούμενων δανείων.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, η Εθνική Τράπεζα, όπως δηλώνει ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος, Πέτρος Χριστοδούλου, εξετάζει το ενδεχόμενο να συστήσει μια bad bank, προκειμένου να μεταφέρει χαρτοφυλάκια δανείων, με στόχο να υπάρχει λειτουργική ανεξαρτησία της οντότητας και, με τον τρόπο αυτόν, καλύτερη εικόνα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και καλύτερη διαχείρισή τους.
Η Εθνική έχει προσλάβει συμβούλους και εξετάζει, επίσης, το ενδεχόμενο να παραχωρήσει σε επενδυτές μειοψηφικό πακέτο της θυγατρικής που θα έχει αναλάβει δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αξιοποιώντας το ενδιαφέρον που υπάρχει από εξειδικευμένα funds. Η τράπεζα έχει υπογράψει συμφωνίες εμπιστευτικότητας με πιθανούς επενδυτές, χωρίς να είναι βέβαιον ότι θα καταλήξει σε συμφωνία, διευκρίνισε ο κ. Χριστοδούλου.
Ο Ομιλος Πειραιώς, σύμφωνα με τον αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο, Ανθιμο Θωμόπουλο, εξετάζει τρόπους διαχωρισμού των «κόκκινων» δανείων από το υγιές χαρτοφυλάκιο και ελπίζει ότι η νέα δομή θα τεθεί σε ισχύ από το πρώτο τρίμηνο του 2014.
Ο κ. Θωμόπουλος αναφέρει στο Reuters ότι η αγορά απαιτεί διαφάνεια ως προς τις αποδόσεις των εξυπηρετούμενων και μη εξυπηρετούμενων δανείων, επισημαίνοντας ότι είναι λογικό να γίνει τώρα ο διαχωρισμός, καθώς η κατάσταση σταθεροποιείται και πλησιάζουμε στο τέλος του καθοδικού κύκλου. Ακριβώς λόγω της προοπτικής ανάκαμψης, παράγοντες της αγοράς θεωρούν ότι η διατήρηση των επισφαλειών σε πλατφόρμα εντός της τράπεζας είναι επίσης λογική επιλογή, προκειμένου να είναι το πιστωτικό ίδρυμα αυτό που θα καρπωθεί αποκλειστικά το όφελος από την επαναφορά δανείων σε καθεστώς εξυπηρέτησης.
Διευκόλυνση αναδιάρθρωσης
Η τοποθέτηση των μη εξυπηρετούμενων στοιχείων του ενεργητικού σε ειδική μονάδα, με ξεχωριστή διοίκηση, έχει στόχο τη διευκόλυνση των αναδιαρθρώσεων. Κατ’ αρχάς, «χτυπάει» στα κεφάλαια, αφού εγγράφονται ζημίες, αλλά, καθώς παράλληλα, μειώνεται το σταθμισμένο ενεργητικό, κρίνεται ανά περίπτωση, και μπορεί να είναι διαχειρίσιμη, η επίπτωση στο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας.
Την ίδια στιγμή, βελτιώνεται η εικόνα του ισολογισμού, αφού θα έχει υποχωρήσει σημαντικά ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων έναντι του ανταγωνισμού, ειδικά στην ελληνική αγορά, όπου αυτή τη στιγμή οι δείκτες είναι, λόγω ύφεσης, πολύ υψηλοί.
Στην παρούσα φάση, έντονο είναι το ενδιαφέρον διεθνών, εξειδικευμένων funds για την αγορά των «κόκκινων» χαρτοφυλακίων. Με κατηγορίες από distress ως, πολύ χαρακτηριστικά, vulture funds, τα τιμήματα που προσφέρουν είναι εξαιρετικά χαμηλά και, για το λόγο αυτό, δεν έχουν πραγματοποιηθεί συναλλαγές, αφού οι ζημιές που θα ενέγραφαν οι πωλήτριες τράπεζες, θα ήταν υψηλές. Υπό εξέταση φαίνεται να βρίσκεται η συμμετοχή αυτών των επενδυτών, μετοχικά, σε νομικά σχήματα, στα οποία οι τράπεζες θα μετέφεραν μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Κατευθύνσεις από την ΤτΕ
Το επόμενο διάστημα, πάντως, στο επίκεντρο θα βρεθεί, με ακόμη μεγαλύτερη έμφαση, η διαχείριση και αναδιάρθρωση των προβληματικών στοιχείων του ενεργητικού και, κυρίως, των δανείων. Στο πλαίσιο αυτό και με βάση τα ευρήματα της BlackRock, η Τράπεζα της Ελλάδος θα δώσει κατευθύνσεις και αναμένεται ότι θα συστηματοποιηθούν και θα ενταθούν οι πρωτοβουλίες για ρυθμίσεις και αναδιαρθρώσεις, είτε αφορούν ιδιώτες είτε επιχειρήσεις.
Ειδικά στο κομμάτι της επιχειρηματικής πίστης, κρίσιμη θα είναι η παρέμβαση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο αναμένεται ότι θα ζητήσει, ως μέτοχος, από τις συστημικές τράπεζες να συντονιστούν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων σε κλάδους και εταιρείες στις οποίες όλοι έχουν δανεισμό και δεν πραγματοποιούνται ριζικές -και αποτελεσματικές- κινήσεις αναδιάρθρωσης.
Το πεδίο ανάπτυξης στην παρούσα συγκυρία είναι ευρύτατο και ήδη ο Ομιλος Πειραιώς έχει δηλώσει πρόθεση να μετατρέψει τη Γενική σε βραχίονα, με αντικείμενο, μεταξύ άλλων, το investment banking για την αναδιάρθρωση και χρηματοδότηση επιχειρήσεων.
Αύξηση δανείων σε καθυστέρηση
Στο εξάμηνο, αποτυπώθηκε εκ νέου η επιδείνωση της ποιότητας των δανειακών χαρτοφυλακίων και, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, όπως τα επεξεργάστηκαν οι οικονομολόγοι της Alpha Bank, ο δείκτης δανείων σε καθυστέρηση αυξήθηκε στο 29,3% του συνόλου των δανείων, έναντι 27,8% του πρώτου τριμήνου.
Στο 29,2% ανήλθαν οι επισφάλειες στην επιχειρηματική πίστη, από 27,5% στο τέλος Μαρτίου, ενώ στα στεγαστικά διαμορφώθηκε στο 24%, έναντι 22,9%, και εκτινάχθηκε στο 43,8%, από 42,4% στην καταναλωτική πίστη.
Στο δρόμο που χάραξαν Ισπανία και Ιρλανδία
Τράπεζες επισφαλειών, οι αποκαλούμενες «bad banks», συστήθηκαν πρώτα στην Ιρλανδία και εν συνεχεία στην Ισπανία. Στόχος των τραπεζών αυτών ήταν να αγοράσουν τα τοξικά δάνεια των προβληματικών τραπεζών και των δύο χωρών που γονάτισαν από την κατάρρευση της «φούσκας» στην αγορά ακινήτων.
Στην Ιρλανδία, η τράπεζα επισφαλειών NAMA (National Asset Management Agency) συστήθηκε από τον πρώην Ιρλανδό υπουργό Οικονομικών Μπράιαν Λένιχαν, το 2009, και χρησιμοποίησε τα έσοδα από ομόλογα που εξέδωσε στις τράπεζες της χώρας για να αγοράσει στεγαστικά δάνεια αξίας 74 δισ. ευρώ στην τιμή των 32 δισ. ευρώ.
Πιο συγκεκριμένα, η ΝΑΜΑ έχει αγοράσει από τότε που συστήθηκε περίπου 11.500 δάνεια του real estate που σχετίζονται με 16.000 ακίνητα, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. Πέρυσι τον Απρίλιο, η ιρλανδική τράπεζα επισφαλειών ανάγκασε τους οφειλέτες να βρουν ενοικιαστές για 4.000 άδεια διαμερίσματα, στην προσπάθειά της να αποπληρώσει το χρέος της μέχρι το 2020.
Στην Ισπανία, η τράπεζα επισφαλειών, η Sareb, συστήθηκε στα τέλη του προηγούμενου έτους στο πλαίσιο των προσπαθειών της Μαδρίτης να εξυγιάνει το τραπεζικό της σύστημα μετά την κατάρρευση της «φούσκας» στην αγορά ακινήτων.
Οι κρατικοποιημένες τράπεζες της Ισπανίας, όπως Bankia, Banco de Valencia και Caixacatalunya, έχουν ήδη μεταφέρει το μεγαλύτερο όγκο του τοξικού ενεργητικού τους στο real estate και τα επισφαλή στεγαστικά τους δάνεια στη Sareb, η οποία διαθέτει ένα χαρτοφυλάκιο με 200.000 στοιχεία ενεργητικού αξίας 50,45 δισ. ευρώ.
Σε αυτό περιλαμβάνονται 76.000 άδεια διαμερίσματα, 6.300 ενοικιασμένα σπίτια, 14.900 αγροτεμάχια και 84.300 δάνεια, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών της Ισπανίας, Λουίς ντε Γκίντος. Τον Απρίλιο, η Sareb πώλησε το πρώτο πακέτο του ενεργητικού της στο real estate στον όμιλο ιδιωτικού μετοχικού κεφαλαίου HIG Capital.
ΑΝΝΑ ΔΟΓΑ - [email protected]
