Σχεδόν το ένα στα τρία δάνεια βρίσκεται πλέον σε καθυστέρηση, σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζιτών που βλέπουν τα «κόκκινα» δάνεια να συνεχίζουν την ανοδική πορεία τους, παρά τις προσδοκίες για επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης. Υπολογίζεται ότι σήμερα ο δείκτης υπερβαίνει το 30% επί των συνολικών χαρτοφυλακίων, χωρίς μάλιστα να υπολογίζονται τα δάνεια που βρίσκονται μεν σε καθυστέρηση για λιγότερο από 90 μέρες, που είναι ο επίσημος πήχης, αλλά ήδη δεν εξυπηρετούνται κανονικά.
Η αποτύπωση των «κόκκινων» δανείων είναι διαφορετική από τράπεζα σε τράπεζα, ενώ σε επίσημη καθυστέρηση περνά μέρος μόνο των δανείων με προβλήματα, είτε γιατί γίνονται συνεχείς ρυθμίσεις είτε γιατί τα πιστωτικά ιδρύματα προσπαθούν, έστω τεχνητά, να μην τα θεωρήσουν μη εξυπηρετούμενα. Η συνεχής άνοδος της ανεργίας επιδεινώνει την κατάσταση, όπως και οι αυξημένες απαιτήσεις από πλευράς του Δημοσίου, που κάνουν πολλούς δανειολήπτες να προκρίνουν τις πληρωμές προς την εφορία έναντι της κανονικής εξυπηρέτησης των δανειακών υποχρεώσεων.
Ανησυχητική η άνοδος στο εξάμηνο
Τα τελευταία επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το πρώτο τρίμηνο καταγράφουν δείκτη επισφαλειών στο 27,8%, ενώ εκτιμάται ότι στο εξάμηνο ανήλθε κοντά στο 30% και το υπερέβη πλέον την παρούσα περίοδο. Πιο ανησυχητική εξέλιξη είναι η άνοδος των καθυστερήσεων στα στεγαστικά δάνεια, στο 25% περίπου σήμερα, η οποία και καταδεικνύει το σοβαρό πρόβλημα. Ενας μεγάλος όγκος δανείων (εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 30-35 δισ. ευρώ) δεν έχει ξεπεράσει τις 90 ημέρες, αλλά κινείται πάνω από τις 30, δηλαδή πρακτικά δύο δόσεις δεν έχουν καταβληθεί εμπρόθεσμα.
Το «ξεπάγωμα» των πλειστηριασμών θα πιέσει τους δανειολήπτες που επιλέγουν, έχοντας τα μέσα, να μην αποπληρώνουν κανονικά το δάνειό τους, επισημαίνει στη «Ν» τραπεζικό στέλεχος.
Οπως σημειώνει, ναι μεν τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν και εκμεταλλεύονται το υφιστάμενο νομικό καθεστώς, για την πλειονότητα ωστόσο δεν πρόκειται για επιλογή, αλλά για αδυναμία. Καθώς και οι ίδιες οι τράπεζες δεν έχουν συμφέρον να προχωρήσουν σε μαζικούς πλειστηριασμούς, δεν προσδοκούν λύση από την επανέναρξη των σχετικών διαδικασιών αλλά από κάποιες ενδείξεις ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας.
Τόσο το θέμα της αποτύπωσης των κόκκινων δανείων όσο και αυτό της αποτελεσματικότερης διαχείρισης καλείται να καλύψει η έκθεση της BlackRock, καθώς θα περιγράψει τις υφιστάμενες μεθόδους και θα προτείνει λύσεις ενιαίας αντιμετώπισης από το σύνολο του συστήματος.
Εκτιμάται ότι οι αλλαγές θα εφαρμοστούν στις αρχές του επόμενου έτους, μεταβάλλοντας και το πλαίσιο σχέσεων με τους δανειολήπτες.
Ηδη διαπιστώνονται από την BlackRock στο πλαίσιο του Troubled Asset Review σημαντικές διαφοροποιήσεις στις μεθόδους διαχείρισης των καθυστερήσεων που εφαρμόζει κάθε τράπεζα, καθιστώντας δυσχερή τη σύγκριση και την αποτύπωση της συνολικής εικόνας του κλάδου.
Το λεγόμενο TAR, το οποίο ολοκληρώνεται στα τέλη του μήνα, θα αποτελέσει τη βάση για την αναμόρφωση του πλαισίου διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ώστε να γίνεται με αυτόματο τρόπο ο εντοπισμός των καθυστερήσεων και να διευκολύνεται έτσι ο εξορθολογισμός των χαρτοφυλακίων.
Ειδικότερα, μέσω δεικτών, θα καταγράφονται οι «συμπεριφορές» των δανειοληπτών και θα «χτυπάνε» άμεσα οι επισφάλειες, κάτι πολύ χρήσιμο ειδικά στην επιχειρηματική πίστη. Ενιαίο πλαίσιο θα εφαρμόζεται και στις αναδιαρθρώσεις, με την αξιοποίηση και ειδικών εργαλείων και «οχημάτων», για τα οποία θα χρειαστεί νομοθετική παρέμβαση.
Στο πρώτο τρίμηνο του έτους ο δείκτης καθυστερήσεων διαμορφώθηκε στο 27,8% από 24,5% στο τέλος του 2012, ενώ στα καταναλωτικά αυξήθηκε κατά 3,4%, στο 42,4% των δανείων έναντι 38,8%.
Αύξηση στο 27,5% σημείωσε ο δείκτης επισφαλειών στην επιχειρηματική πίστη, από 23,4% για το 2012. Tα στεγαστικά που δεν εξυπηρετούνται αντιστοιχούν στο 22,9% του συνόλου, από 21,4% που ήταν το Δεκέμβριο, ενώ ανήλθαν στο 24% στο εξάμηνο.
Ρευστότητα
Στη διατήρηση της τάσης βελτίωσης που καταγράφεται στην καταθετική βάση προσβλέπουν οι τράπεζες, καθώς ήδη η αύξηση που σημειώνεται ενισχύει τη ρευστότητα του συστήματος. Στο εξάμηνο υπήρξε βελτίωση του δείκτη δανείων προς καταθέσεις, εξέλιξη που προέρχεται από την αύξηση των καταθέσεων στην Ελλάδα -με τη συμβολή και των εξαγορών- σε συνδυασμό με την απομόχλευση.
Πρόκειται για σαφή αλλαγή των συνθηκών ρευστότητας που ενισχύεται από τη μείωση της εξάρτησης γενικά από το ευρωσύστημα και ειδικότερα από τον
ELA, ενώ οι τραπεζικοί όμιλοι αρχίζουν να συζητούν για ενδεχόμενες εκδόσεις ομολόγων στις διεθνείς αγορές, όπου πάντως το κόστος παραμένει υψηλό. Το θετικό είναι όμως ότι πλέον υπάρχουν «συνομιλητές» στις αγορές, κάτι που ήταν αδιανόητο ακόμη και μήνες πριν. Η μείωση του ELA σε συνδυασμό με την υποχώρηση των επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις ήδη βελτιώνει το κόστος χρήματος, κάτι που θα αποτυπωθεί με μεγαλύτερη ένταση σε επόμενα τρίμηνα.
Η σχέση δανείων - καταθέσεων
Στο εξάμηνο ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις του Ομίλου Πειραιώς διαμορφώθηκε στο 116% τον Ιούνιο, ενώ μειώθηκε κατά 50% η χρηματοδότηση μέσω του ευρωσυστήματος, στα 16 δισ. ευρώ. Οι καταθέσεις του ομίλου στην Ελλάδα, σε συγκρίσιμη βάση, ήταν σταθερές στο εξάμηνο, αλλά η μεταβολή για τα δίκτυα Πειραιώς - ΑΤΕ ήταν στο ίδιο διάστημα +9% ή +12% σε ετήσια βάση.
Στο 127,3% βελτιώθηκε ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις της
Alpha Bank έναντι 167,1% στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2012, με τη συμβολή τριών παραγόντων: της εξαγοράς της Εμπορικής, της μείωσης στα υπόλοιπα των χορηγήσεων, καθώς και της οργανικής αύξησης στις καταθέσεις. Μόνο στο δεύτερο τρίμηνο ανήλθαν σε 1 δισ. ευρώ οι εγχώριες εισροές καταθέσεων από ιδιώτες. Καταγράφηκε μείωση της χρηματοδότησης από τον ELA κατά 2,7 δισ. ευρώ, στα 4 δισ. ευρώ και η συνολική χρηματοδότηση από το ευρωσύστημα διαμορφώθηκε σε 17,9 δισ. ευρώ.
Η Εθνική είχε άνοδο των καταθέσεων στην Ελλάδα κατά 3% από τρίμηνο σε τρίμηνο και κατά 10% σε ετήσια βάση, βελτιώνοντας το δείκτη δανείων προς καταθέσεις στο 102% και ειδικά στην Ελλάδα στο 93%, ενώ επίσης στο εξάμηνο ο όμιλος κατέγραψε σημαντική μείωση της χρηματοδότησης από το ευρωσύστημα κατά 5,4 δισ. ευρώ από την αρχή του έτους και κατά 9,2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, με παράλληλη μείωση της έκθεσης στον ELA σε λιγότερο από 1 δισ. ευρώ τον Αύγουστο.
Με την εξαγορά του Τ.Τ. και της Proton ενισχύθηκε η ρευστότητα της
Eurobank κατά 4,2 δισ. ευρώ και βελτιώθηκε η σχέση δανείων προς καταθέσεις σε 116% από 136%. Η εξάρτηση από το ευρωσύστημα μειώθηκε από 34 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο του 2012 σε 19,5 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο φέτος. Η επιπρόσθετη ρευστότητα από την εξαγορά του Τ.Τ. και της Proton αναμένεται να οδηγήσει στην περαιτέρω μείωση της χρηματοδότησης από το ευρωσύστημα στα 17,5 δισ. ευρώ.
ΑΝΝΑ ΔΟΓΑ - [email protected]
