Αντιμέτωπος με την ύφεση και πλήθος αβεβαιοτήτων θα είναι ο προϋπολογισμός του 2014 που σχεδιάζεται από το υπουργείο Οικονομικών και θα κινείται στον αστερισμό της λιτότητας, με νέες περικοπές κοινωνικών και μισθολογικών δαπανών, αλλά και με αύξηση της φορολογίας στους έχοντες εισοδήματα.
Το σχέδιο του προϋπολογισμού του 2014 που ετοιμάζει το ΥΠΟΙΚ θα… διορθωθεί από την τρόικα, κατά την επίσκεψή της στα τέλη Σεπτεμβρίου, και ταυτόχρονα, σε συνεργασία με τους ξένους ελεγκτές, θα καταρτιστεί και το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα της περιόδου 2014-2017, στο οποίο θα καταγραφούν οι δημοσιονομικοί στόχοι για την προσεχή τετραετία, καθώς επίσης και τα μέτρα και οι παρεμβάσεις για την επίτευξή τους.
Τόσο ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους όσο και το Μεσοπρόθεσμο τελούν υπό την αίρεση του νέου μνημονίου, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα θα συνοδευτεί με νέο δάνειο και ενδεχομένως θα μεταβάλει τους στόχους, όπως τουλάχιστον αυτοί έχουν αποτυπωθεί στο ισχύον Μεσοπρόθεσμο.
Σε κάθε περίπτωση, το υπουργείο Οικονομικών λειτουργεί και σχεδιάζει το νέο προϋπολογισμό του 2014 με βάση τους ισχύοντες στόχους. Αλλωστε, σε πρώτη φάση θα καταρτιστεί το προσχέδιο του προϋπολογισμού το οποίο θα κατατεθεί στη Βουλή στις 7 Οκτωβρίου και μέχρι την κατάθεση του οριστικού σχεδίου του προϋπολογισμού στα μέσα Νοεμβρίου υπάρχει επαρκής χρόνος για αλλαγές πολιτικών και στόχων.
Μείωση εσόδων
Ειδικότερα, ο νέος προϋπολογισμός απειλείται από την περιορισμένη έως ανύπαρκτη φοροδοτική ικανότητα των νοικοκυριών, που έχει ως αποτέλεσμα να βεβαιώνονται φόροι αλλά να μην εισπράττονται, από τις αυξανόμενες χρηματοδοτικές ανάγκες των ασφαλιστικών ταμείων, που εμφανίζουν μειούμενα έσοδα λόγω συρρίκνωσης της απασχόλησης, όπως επίσης και από άλλες κατηγορίες δαπανών.
Αξιοσημείωτο είναι πως στο σκέλος των εσόδων οι εκτιμήσεις για το 2013 προβλέπουν νέα μείωση των εισπράξεων, βασικά λόγω της μείωσης των εισοδημάτων, της ανεργίας και της μείωσης των κερδών. Η μείωση θα καταγραφεί παρά την αύξηση της φορολογίας που θα υποστούν τα εισοδήματα του 2013 που θα φορολογηθούν το 2014, λόγω της κατάργησης των φοροαπαλλαγών.
Σε επίπεδο γενικών στόχων, το έλλειμμα του προϋπολογισμού επόμενου έτους θα πρέπει να υποχωρήσει σε 7,3 δισ. ευρώ, από 9,5 δισ. ευρώ φέτος, ενώ το πρωτογενές έλλειμμα (Κρατικού προϋπολογισμού και όχι Γενικής Κυβέρνησης) θα πρέπει να μειωθεί σε 400 εκατ. ευρώ, από 3,1 δισ. ευρώ που θα κλείσει φέτος.
Σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο, τα έσοδα του Δημοσίου το 2014 θα μειωθούν κατά 2,5% και θα διαμορφωθούν σε 49,6 δισ. ευρώ, από 50,8% δισ. ευρώ που εκτιμάται πως θα φτάσουν φέτος.
Πτώση προβλέπεται στις εισπράξεις τόσο από την άμεση φορολογία, κατά 680 εκατ. ευρώ, ή 3,4%, οι οποίες θα διαμορφωθούν σε 19,4 δισ. ευρώ, όσο και στα έσοδα από την έμμεση φορολογία κατά 1%, με το στόχο για τα εκτιμώμενα έσοδα να διαμορφώνεται σε 24,4 δισ. ευρώ.
Η εξέλιξη αυτή, αύξηση της φορολογίας και μείωση των κρατικών εισπράξεων, αντανακλά τις συνέπειες της ύφεσης, καθώς χιλιάδες μισθωτοί έχουν απολέσει την εργασία τους, τα εισοδήματα των εργαζομένων και συνταξιούχων έχουν μειωθεί, ενώ λόγω των «λουκέτων» λιγοστεύει και ο αριθμός των επαγγελματιών.
Δηλαδή, θα αυξηθεί η φορολογία στους έχοντες εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις, ενώ το Δημόσιο θα έχει απώλειες εσόδων (από τη φορολογία εισοδήματος) από τους ανέργους.
Σε ό,τι αφορά την έμμεση φορολογία, οι εισπράξεις πλήττονται από τη διαρκώς συρρικνούμενη κατανάλωση των νοικοκυριών και την επενδυτική άπνοια, συνθήκες που δεν θα αντιστραφούν το 2014.
Παράλληλα, ο μεγάλος κίνδυνος για τον προϋπολογισμό του 2014 είναι η μειωμένη φοροδοτική ικανότητα των νοικοκυριών που αδυνατούν να πληρώσουν φόρους και «χαράτσια» σε εισοδήματα και ακίνητα.
Ηδη τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο στο τέλος του Ιουλίου έσπασαν το φράγμα των 60 δισ. ευρώ (σχεδόν 30% του ΑΕΠ!), ενώ ανησυχητική είναι η διαπίστωση πως στο επτάμηνο Ιανουαρίου- Ιουλίου δεν πληρώθηκαν φόροι και τέλη ύψους 4,8 δισ. ευρώ. Κρίσιμο για την εξέλιξη των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο είναι το τελευταίο τετράμηνο του έτους, στη διάρκεια του οποίου θα καταφθάσουν εκκαθαριστικά φόρων εισοδήματος και ακινήτων, που δύσκολα θα μπορέσουν να διαχειριστούν οι αποδέκτες, ενώ το 2014 θα προστεθούν και τα νέα εκκαθαριστικά.
Επιπλέον «ψαλίδι»
Νέα σημαντική μείωση των μισθολογικών και καταναλωτικών δαπανών προδιαγράφεται το 2014, ενώ τέθηκαν ανώτατα όρια δαπανών στα υπουργεία.
Ο αρχικός στόχος είναι η μείωση του συνολικού ύψους των δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού κατά 3,3 δισ. ευρώ και η διαμόρφωσή τους στο ποσό των 50,2 δισ. ευρώ, από 53,5 δισ. ευρώ φέτος.
Οι πρωτογενείς δαπάνες, που περιλαμβάνουν λειτουργικά έξοδα, επιχορηγήσεις, μισθούς και συντάξεις, θα μειωθούν κατά 3,3 δισ. ευρώ, στο ποσό των 41,4 δισ. ευρώ, από 44,7 δισ. ευρώ φέτος.
Το μεγαλύτερο βάρος των περικοπών θα υποστούν οι κοινωνικές δαπάνες και τα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς ο στόχος για το 2014 (όπως αποτυπώνεται στο Μεσοπρόθεσμο) είναι η μείωση του σχετικού κονδυλίου.
Για κοινωνική ασφάλιση και περίθαλψη θα υπάρξουν περικοπές κατά 2,3 δισ. ευρώ ή κατά 15%. Συγκεκριμένα, η συνολική δαπάνη του προϋπολογισμού για το 2014 ορίζεται σε 12,7 δισ. ευρώ, από 15 δισ. ευρώ φέτος.
Ανησυχία για τα ταμεία ασφάλισης
Γενικότερα υπάρχει ανησυχία για την εξέλιξη των προϋπολογισμών των ασφαλιστικών ταμείων, τα οποία, παρά τις περικοπές των συντάξεων που έχουν ήδη υλοποιηθεί και τις μειώσεις των παροχών υγείας, εμφανίζουν αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες σε σχέση με τους στόχους, αφού οι συντάκτες των προϋπολογισμών δεν έλαβαν υπόψη τη μείωση των εισφορών. Η κυβέρνηση μέχρι τώρα διαβεβαιώνει πως το οικονομικό πρόβλημα των Ταμείων θα αντιμετωπιστεί με την πάταξη της εισφοροδιαφυγής και… ξορκίζει το ενδεχόμενο νέων μειώσεων στις συντάξιμες αποδοχές.
Σε κάθε περίπτωση, τα ασφαλιστικά ταμεία αποτελούν τεράστιο πονοκέφαλο για την κυβέρνηση και στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, το υπουργείο Οικονομικών είχε προβεί σε ιδιαίτερες συστάσεις και οδηγίες σε ό,τι αφορά την κατάρτιση του κοινωνικού προϋπολογισμού από τα υπουργεία Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας και Υγείας, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία.
Παράλληλα, θα μειωθεί περαιτέρω και το κονδύλι για μισθούς και συντάξεις, το οποίο από 18,6 δισ. ευρώ θα διαμορφωθεί το επόμενο έτος σε 18,1 δισ. ευρώ. Οι τόκοι του δημοσίου χρέους (παρά τα δύο PSI και τις μειώσεις των επιτοκίων) θα αυξηθούν το 2014 κατά 500 εκατ. ευρώ και θα φτάσουν στο ποσό των 6,9 δισ. ευρώ, από 6,4 δισ. ευρώ φέτος.
Το ύψος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων θα διαμορφωθεί στο ποσό των 6,7 δισ. ευρώ, από 6,85 δισ. ευρώ φέτος. Ομως, σε ό,τι αφορά το 2013, το ύψος του ΠΔΕ ενδεχομένως να περικοπεί, από το ποσό των 6,85 δισ. ευρώ, προκειμένου να καλυφθούν αποκλίσεις στα έσοδα ή σε άλλες κατηγορίες δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού.
ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - [email protected]
