Του Μιχάλη Ψύλου
«Θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται»! Με τη φράση αυτή ,η Ευρωπαϊκή Ενωση σκοπεύει –όπως λένε στις Βρυξέλλες- να αντιμετωπίσει τη δραματική αύξηση στα τιμολόγια της ενέργειας. Αλλωστε, τα πανάκριβα τιμολόγια δεν επηρεάζουν μόνο κάθε χώρα μέλος της ΕΕ ,αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και το πολιτικό σκηνικό.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ναυτεμπορικής» από τις Βρυξέλλες, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα παρουσιάσει μία ολοκληρωμένη πρόταση για την συντονισμένη αντιμετώπιση των αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας στην άτυπη σύνοδο κορυφής των 27 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στο ειδυλλιακό κάστρο Μπίρντο ,στην Αλπική κωμόπολη Κράνιε της Σλοβενίας , αύριο και μεθαύριο.
Στην ατζέντα της συνόδου το κορυφαίο ζήτημα είναι η διεύρυνση της ΕΕ προς τα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά δεν θα ήταν δυνατόν να μην συζητηθεί το ενεργειακό ζήτημα ,που απασχολεί κάθε Ευρωπαίο πολίτη. Ευρωπαϊκές πηγές τονίζουν στην «Ναυτεμπορική»,ότι η πρόταση της φον ντερ Λάιεν αφορά τη συγκρότηση ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού ,που θα προστατεύει τα κράτη μέλη από οποιαδήποτε μείωση των ενεργειακών τους αποθεμάτων- κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση των τιμών.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, στα μέτρα που σχεδιάζει να προτείνει η Πρόεδρος της Κομισιόν είναι η μείωση η μείωση του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης, αξιοποιώντας μέρος των εσόδων από το EST, το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ,της ΕΕ. Το σύστημα EST, υποχρεώνει περισσότερες από 11.000 μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και εργοστάσια να εκδίδουν άδεια για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπουν. Και φυσικά ,όσο λιγότερη ρύπανση προκαλεί μια βιομηχανία τόσο λιγότερα πληρώνει.
«Η ραγδαία αύξηση του ενεργειακού κόστους», γράφει στο Spiegel ο καθηγητής Οικονομικών στο Πολυτεχνείο του Ντόρτμουντ, Χένρικ Μίλερ, «θα μπορούσε να θέσε σε κίνηση μια σπείρα μισθών-τιμών , την οποία οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να μην είναι σε θέση να επιβραδύνουν τόσο εύκολα. Λόγω του υψηλού χρέους στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ θα μπορούσε να βρεθεί σε δύσκολη θέση και μια ενδεχόμενη ,νέα χρηματοπιστωτική κρίση θα οδηγούσε σε αδιέξοδο την οικολογική αναδιάρθρωση της οικονομίας», προειδοποιεί ο Γερμανός οικονομολόγος.
Η Κριστίν Λαγκάρντ, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας , κοιτώντας προς το μέλλον, προειδοποίησε άλλωστε, πριν λίγες ημέρες, ότι το υψηλότερο ενεργειακό κόστος θα πυροδοτήσει γενική αύξηση των τιμών.
Οπως και με τα εμβόλια
Ευρωπαϊκές πηγές συγκρίνουν πάντως το νέο εγχείρημα της Κομισιόν τον συντονισμό που επιτεύχθηκε στις αρχές του χρόνου με την πανευρωπαϊκή αγορά εμβολίων κατά του κορονοϊού. «Σε αυτή την περίπτωση, αναφέρει μια ευρωπαϊκή πηγή, «η ΕΕ κινήθηκε με συμπαγή τρόπο, καταφέρνοντας να γίνει μια" δύναμη πυρός " στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα στις αγορές». Είναι αλήθεια βέβαια ,ότι στην εκστρατεία προμήθειας εμβολίων προέκυψαν πολλά προβλήματα και συγκρούσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και κάποιων φαρμακευτικών κολοσσών, αλλά αν κάθε χώρα ενεργούσε μόνη της ,χωρίς συντονισμό από τις Βρυξέλλες, θα είχε βρεθεί εκτεθειμένη στον εσωτερικό ανταγωνισμό με άλλα κράτη μέλη αλλά και στους «ανέμους» της αγοράς.
Το ίδιο θέλει να εξασφαλίσει η φον ντερ Λάιεν στο θέμα της ενέργειας ,καθώς -μέχρι τώρα- η κάθε χώρα μέλος εφαρμόζει διαφορετικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στα ενεργειακά τιμολόγια. Η Γαλλία, για παράδειγμα, «πάγωσε» τις τιμές λιανικής στο φυσικό αέριο ως τον Απρίλιο και επέβαλε πλαφόν 4% στα κυμαινόμενα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος. Στην Ιταλία, ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι ανακοίνωσε μέτρα στήριξης ύψους τριών δισεκατομμυρίων ευρώ για 5,5 εκατομμύρια νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, καταργώντας παράλληλα από τους λογαριασμούς, τους φόρους που σχετίζονται με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας .Στην Ισπανία, η κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε την προσωρινή μείωση του ειδικού φόρου στο ηλεκτρικό ρεύμα που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες, από το 5,11% στο 0,5% – δηλαδή στο ελάχιστο ποσοστό που απαιτείται από τους ευρωπαϊκούς κανόνες.
Τι θα γίνει με τον ρωσικό Nordstream 2;
Στις συζητήσεις της συνόδου θα τεθεί αναμφίβολα και το ζήτημα του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου, που αν και η κατασκευή του έχει ολοκληρωθεί ,δεν είναι σίγουρο ότι θα προλάβει να θερμάνει αυτό τον χειμώνα τα Γερμανικά νοικοκυριά. Αναμένεται ,επίσης, να ακουστούν κάποιες ενστάσεις από ορισμένους Ευρωπαίους εταίρους για τον κίνδυνο ενεργειακής εξάρτησης από τη Μόσχα, αλλά το Βερολίνο είναι σαφές πώς δεν σκοπεύει να καταστρέψει τις σχέσεις με τον Ρώσο, ενεργειακό προμηθευτή του. Η Γερμανίδα Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν , θα βρεθεί ενδεχομένως σε μια αμήχανη στάση στο ζήτημα του αγωγού, καθώς η πολιτική μέντορας και ισχυρή προστάτιδά της, Ανγκελα Μέρκελ αποχωρεί από την ενεργό πολιτική, αλλά η Γερμανική θέση δεν φαίνεται να αλλάξει ουσιαστικά και με την νέα κυβέρνηση. Αλλωστε , Πρόεδρος της Επιτροπής μπορεί τώρα να αναζητήσει μια νέα πολιτική ταυτότητα, ίσως πιο αυτόνομη από το Βερολίνο. Και γιατί όχι; Μια νέα επιτυχία στον ενεργειακό τομέα. Τουλάχιστον θα το προσπαθήσει. Όπως τονίζει μια Ευρωπαϊκή πηγή , «με τα εμβόλια μάθαμε ότι είναι φθηνότερο να ενεργείς εκ των προτέρων, παρά να παραμένεις στο έλεος της αγοράς».
