Από την έντυπη έκδοση
Από τις εξελίξεις που θα λάβουν χώρα στο μέτωπο της διαπραγμάτευσης έως την έναρξη της συνεδρίασης του διοικητικού της συμβουλίου σήμερα το απόγευμα θα κριθεί η στάση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αναφορικά με την παροχή Emergency Liquidity Assistance στις ελληνικές τράπεζες. Ολες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στην αποφυγή αρνητικής έκπληξης, αποκλείοντας κατ’ αρχάς τη διακοπή του ELA, ενώ το ζητούμενο είναι σε ποιο βαθμό ο Μάριο Ντράγκι θα πιέσει περαιτέρω προς την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης, χρησιμοποιώντας το όπλο της ρευστότητας.
Χθες, μία ημέρα μετά το ναυάγιο του Eurogroup, επιταχύνθηκε η εκροή καταθέσεων κατά περίπου 700 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις, εντείνοντας τις συνθήκες πίεσης στο σύστημα, τη στιγμή που επιδεινώνεται η ψυχολογία των καταθετών. Στο πλαίσιο αυτό εκτιμάται ότι θα ζητηθεί σήμερα από την Τράπεζα της Ελλάδος η αύξηση του ορίου από τα 65 δισ. ευρώ. Τραπεζικοί παράγοντες τόνιζαν την ανάγκη συμφωνίας πριν από το δ.σ. της ΕΚΤ, το οποίο μπορεί να στείλει το δικό της «τελεσίγραφο», με συνέπειες που θα είναι αδύνατο να εκτιμηθούν.
Προηγούμενες κινήσεις του Μάριο Ντράγκι επιφύλασσαν αρνητικές εκπλήξεις για την Ελλάδα, όταν στις 4 Φεβρουαρίου «άνοιξε» τον ELA για τις ελληνικές τράπεζες, φέρνοντας την ίδια στιγμή νωρίτερα την απαγόρευση αποδοχής των ελληνικών ενεχύρων που θα άρχιζε την 1η Μαρτίου και «μεταφέροντας» σχεδόν το σύνολο της χρηματοδότησης στον ELA.
Σε ενδιάμεση δε τηλεδιάσκεψη αύξησε με το σταγονόμετρο το πλαφόν από τα αρχικά 60 στα 65 δισ. ευρώ.
Πηγές της ΕΚΤ δήλωσαν χθες στο Reuters ότι δεν αναμένεται σήμερα απόφαση για διακοπή του ELA, ενώ ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας Μάριο Ντράγκι τόνισε στα μέλη του Eurogroup ότι η κατάσταση στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα επιδεινώνεται, καθώς ιδιώτες και επιχειρήσεις αποσύρουν καταθέσεις και επιβραδύνεται η ανάπτυξη. Σύμφωνα με την Wall Street Journal, ο κ. Ντράγκι έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, χωρίς πάντως να αναφερθεί στις προθέσεις της ΕΚΤ.
Ως τις 28 Φεβρουαρίου παραμένει εν ισχύ το ελληνικό πρόγραμμα και άρα εύλογα δεν τίθεται θέμα διακοπής του ELA, ο οποίος βαραίνει την οικεία κεντρική τράπεζα, αλλά η ΕΚΤ είναι αυτή που δίνει έγκριση, ενώ το Εκτελεστικό Συμβούλιό της μπορεί να τον μπλοκάρει με πλειοψηφία δύο τρίτων «εφόσον παρακωλύονται οι στόχοι και τα καθήκοντα του ευρωσυστήματος».
Οι εκροές καταθέσεων προσεγγίζουν τα 20 δισ. ευρώ από τις αρχές Δεκεμβρίου, με μεταβλητότητα να καταγράφεται ανάλογα με τη συγκυρία και την πορεία της διαπραγμάτευσης. Τον Δεκέμβριο τα επίσημα στοιχεία δείχνουν μείωση των καταθέσεων κατά 4 δισ. ευρώ, στα 160,3 δισ. ευρώ, ενώ εκτιμήσεις κάνουν λόγο για απώλεια 12 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο και περίπου 3 με 4 δισ. ευρώ εντός του Φεβρουαρίου.
Η επανεκκίνηση του ΕLA -άρχισε να δίνεται τον Αύγουστο του 2011, είχε μηδενιστεί τον Μάιο του 2014, ενώ είχε φθάσει στην κορύφωση των 124 δισ. ευρώ τον Μάιο του 2012- έγινε στα μέσα Ιανουαρίου, όταν οι τράπεζες δεν είχαν πλέον διαθέσιμα ενέχυρα για χρήση στην ΕΚΤ, αφού είχαν πλαφονάρει στα περίπου 65 δισ. ευρώ από 45 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο. Αιτία ήταν οι ανάγκες ρευστότητας που προέκυψαν από το κλείσιμο της διατραπεζικής, τη μείωση των καταθέσεων και την κάλυψη των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου από τις εγχώριες τράπεζες λόγω απροθυμίας των ξένων.
Το αρχικό πλαφόν του ΕLA ήταν της τάξης των 10 δισ. ευρώ, ενώ το αίτημα της αύξησής του κατά αντίστοιχο ποσό συνοδεύτηκε από την προειδοποιητική βολή της ΕΚΤ να χαρακτηρίσει από τις 11 Φεβρουαρίου ως μη επιλέξιμα τα ενέχυρα που είναι ελληνικά ομόλογα ή τίτλοι με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου και αυτόματα να αυξήσει το όριο στα 60 δισ. ευρώ, «μετατοπίζοντας» το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης που έδινε έως τότε η ΕΚΤ στον ELA. Στη συνέχεια το όριο αυξήθηκε στα 65 δισ. ευρώ, ενώ σήμερα αναμένεται να ζητηθεί η περαιτέρω άνοδός του. Δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg αναφέρει ότι οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών ζητούν από τον διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος βρίσκεται ήδη στη Φραγκφούρτη, να ζητήσει αύξηση του ορίου λόγω της υποχώρησης που καταγράφεται στην καταθετική βάση
Ο ELΑ χορηγείται με την παροχή εγγυήσεων και σύμφωνα με ανάλυση της JP Morgan, με τον σημερινό ρυθμό απόσυρσης των καταθέσεων, τον οποίο ο οίκος υπολογίζει σε περίπου 2 δισ. ευρώ την εβδομάδα, τα στοιχεία ενεργητικού (δάνεια, ομόλογα, καλυμμένα ομόλογα κ.ά.) που μπορούν να διαθέσουν οι εγχώριες τράπεζες ως ενέχυρα στην ΕΚΤ επαρκούν για 14 εβδομάδες.
Οι τράπεζες έχουν στη διάθεσή τους ομόλογα του EFSF ύψους 38 δισ. ευρώ που παραμένουν επιλέξιμα για τη χρηματοδότηση της ΕΚΤ και ενέχυρα μεγάλου ύψους που θα μπορούσαν επίσης να αξιοποιηθούν από τον πιο «χαλαρό» στους όρους ELA, αρκεί να διευθετηθεί το θέμα της διαπραγμάτευσης. Οπως τονίζουν οι αναλυτές, εφόσον διατηρείται η γραμμή χρηματοδότησης από το ευρωσύστημα, η εκροή καταθέσεων θα είναι διαχειρίσιμη από τις ελληνικές τράπεζες. Παρότι η ρευστότητα από τον ELA έχει κόστος 1,55% έναντι 0,05% της ΕΚΤ, παραμένει φθηνότερη από άλλες πηγές χρηματοδότησης, καθώς -για παράδειγμα- το κόστος των νέων προθεσμιακών έφθανε τον Νοέμβριο τις 180 μονάδες βάσης από 220 μ.β. των παλαιών προθεσμιακών καταθέσεων.
Το «μαξιλάρι» των 11 δισ.
Μια συνέπεια που θα προέκυπτε αν δεν υπάρξει συμφωνία με τους δανειστές ως τα τέλη Φεβρουαρίου σχετίζεται με το «μαξιλάρι» των 11 δισ. ευρώ που διατηρεί το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Πρόκειται για ομόλογα του EFSF, τα οποία θα πρέπει να επιστραφούν στο ευρωπαϊκό ταμείο αν δεν συναφθεί συμφωνία μετά το τέλος Φεβρουαρίου, με αποτέλεσμα να μειωθεί αντιστοίχως το χρέος. Οπως επισημαίνει το Reuters, κάθε χρόνο ανανεώνεται η δυνατότητα χρήσης τους και αν το ελληνικό πρόγραμμα παραταθεί, τότε μπορεί να ζητηθεί η ανανέωση. Τα ομόλογα του EFSF ανανεώθηκαν ως τα τέλη Φεβρουαρίου μαζί με την παράταση του προγράμματος που είχε ζητήσει η προηγούμενη κυβέρνηση.
Ενισχυμένο κίνδυνο βλέπουν οι αναλυτές
Την άποψη ότι η ΕΚΤ δεν θα αποσύρει τη στήριξη προς τις ελληνικές τράπεζες, παρά μόνο εάν έχει ήδη ληφθεί πολιτική απόφαση για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, εκφράζει η Goldman Sachs σε χθεσινή της ανάλυση. Ο οίκος σημειώνει ότι μετά τις εξελίξεις στο Eurogroup οι πιθανότητες να υπάρξει λήξη του τρέχοντος προγράμματος χρηματοδοτικής στήριξης της Ελλάδας, χωρίς να έχει επιτευχθεί καμία συμφωνία, έχουν ενισχυθεί σημαντικά. Πάντως, οι αναλυτές του οίκου τονίζουν ότι παρά τη διαφαινόμενη διαφορά μεταξύ των δύο πλευρών, τελικώς θα υπάρξει κάποιος συμβιβασμός, αλλά έως ότου υπάρξει οριστική νέα συμφωνία, θα μεσολαβήσουν αρκετές δύσκολες διαπραγματεύσεις.
Από την πλευρά της, η HSBC σημειώνει ότι υπάρχει κίνδυνος να «ξεμείνουν» οι ελληνικές τράπεζες από ρευστό, γεγονός που μπορεί να αναγκάσει την Ελλάδα να ενδώσει στα αιτήματα του Eurogroup. Διαφορετικά, ο κίνδυνος του Grexit μπορεί να αυξηθεί δραματικά. Σχετικά με τη σημερινή συνεδρίαση της ΕΚΤ αναφέρει ότι, με βάση τις τελευταίες εξελίξεις, η ΕΚΤ μπορεί να ξεκινήσει μια συζήτηση σχετικά με το αν πρέπει ή όχι να αυξήσει το ποσό χρήσης του ELA. Εάν η ΕΚΤ δεν αυξήσει το ανώτατο όριο, τότε θα μπορούσε να υπάρξει περαιτέρω πίεση στις τράπεζες από τις εκροές καταθέσεων.
Η πραγματική προθεσμία για το πότε το τρέχον πρόγραμμα λήγει είναι εκείνη της 28ης Φεβρουαρίου, ημερομηνία κατά την οποία το Eurogroup επιβεβαίωσε ότι η Ελλάδα θα χάσει επίσης την πρόσβαση στο υπόλοιπο των 10,8 δισ. ευρώ, από τα κεφάλαια ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Ο οίκος σημειώνει πως αν οι εκροές καταθέσεων αυξηθούν ως αποτέλεσμα της αβεβαιότητας, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούσαν να μείνουν χωρίς ρευστότητα, ακόμη κι aν η ΕΚΤ συνεχίζει να παρέχει πρόσβαση στον ELA. Αυτό θα καθιστούσε επίσης δύσκολο για τις τράπεζες να αγοράσουν πιθανά πρόσθετα έντοκα γραμμάτια.
Ευελιξία
Θετικά αποτιμάται το γεγονός ότι εκτός Ελλάδας έφυγαν κατά κύριο λόγο καταθέσεις επιχειρήσεων, που επιδίωξαν να έχουν ευελιξία στη ρευστότητά τους, ανησυχώντας για πιθανούς περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των καταθέσεων που αποσύρθηκαν παρέμεινε στο σύστημα μέσω τοποθετήσεων κυρίως σε επενδυτικά προϊόντα ή βρέθηκε σε σεντούκια ή θυρίδες και μπορεί να επανέλθει εφόσον επιτευχθεί συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές τις επόμενες ημέρες.
ΑΝΝΑ ΔΟΓΑ - [email protected]
