Από την έντυπη έκδοση
Νέα δεδομένα στις επικείμενες διαπραγματεύσεις με την τρόικα, τη διαχείριση του χρηματοδοτικού κενού της διετίας 2015-16, καθώς και τον τρόπο λειτουργίας της «γραμμής προληπτικής στήριξης» δημιουργεί το αποτέλεσμα των τεστ αντοχής των ελληνικών τραπεζών, καθώς απομένει σχεδόν ανέπαφο το αποθεματικό του ΤΧΣ ύψους 11,4 δισ. ευρώ και ανοίγει πλέον ζήτημα για εναλλακτικές χρήσεις του.
Παράλληλα, το συγκεκριμένο ποσό θα αποτελέσει μια από τις βασικές παρεμβάσεις για τη μείωση του δημόσιου χρέους της χώρας, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης που θα ξεκινήσει μετά το πέρας της αξιολόγησης της τρόικας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι πρώτες σκέψεις της κυβέρνησης, όπως δήλωσε στη Βουλή ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, είναι η επιστροφή του ποσού στον EFSF και να αποτελέσει μέρος της «προληπτικής γραμμής στήριξης».
Με τη διαδικασία αυτή επιτυγχάνεται η άμεση μείωση του δημόσιου χρέους κατά το ποσό που θα επιστραφεί (ή 6 μονάδες του ΑΕΠ), το οποίο όμως θα είναι διαθέσιμο όταν υπάρξει ανάγκη δανεισμού.
Η κίνηση με την επιστροφή του ποσού θα αποτελέσει μέρος του ευρύτερου σχεδίου, που έχει στόχο την κάλυψη και του χρηματοδοτικού κενού για την επόμενη διετία.
Με βάση τα όσα έχουν γίνει γνωστά από την πλευρά της κυβέρνησης μετά την αναδίπλωση και την ανασκευή των δηλώσεων περί εξόδου από το μνημόνιο, η στρατηγική για την κάλυψη των δανειακών αναγκών περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
* Η Ελλάδα θα κάνει χρήση του μηχανισμού προληπτικής γραμμής.
* Η «γραμμή» θα ενεργοποιείται όταν η Ελλάδα δεν μπορεί να αντλήσει κεφάλαια από τις αγορές, με ικανοποιητικούς όρους και αντί να δανείζεται από τις αγορές θα δανείζεται από τον EFSF/ESM.
* Το ποσό που θα απομείνει στο «αποθεματικό» του ΤΧΣ θα επιστραφεί στον EFSF και θα αποτελεί ένα μέρος από τα κεφάλαια που θα είναι διαθέσιμα για δανεισμό από μέρους της Ελλάδας.
* Το ποσό δεν θα «μετράει» στο χρέος, αλλά θα προστίθεται στο χρέος το ποσό που κάθε φορά θα δανείζεται η Ελλάδα από την προληπτική γραμμή.
* Δεν θα ληφθούν τα 12,5 δισ. ευρώ που αποτελούν τις εκκρεμείς δόσεις του δανείου από το ΔΝΤ. Το ποσό αυτό είναι προγραμματισμένο για την κάλυψη των δανειακών αναγκών του 2015 και του 2016, αλλά πρόθεση είναι όταν παρουσιαστεί ανάγκη για την άντληση κεφαλαίου, που θα καλυπτόταν από τα 12,5 δισ. ευρώ, τα κεφάλαια θα αντλούνται είτε από τις αγορές είτε από το μηχανισμό προληπτικής στήριξης.
Με τη διαδικασία αυτή, εφόσον επιτευχθεί το κόστος άντλησης των 12,5 δισ. ευρώ, από 3,6% ετησίως που είναι το επιτόκιο του ΔΝΤ θα αντικατασταθεί από το επιτόκιο των δανείων του EFSF. Σήμερα το συγκεκριμένο επιτόκιο είναι 0,7%-0,8%, αλλά δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί εάν θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα και για τα κεφάλαια που αντλούνται από τη γραμμή πιστωτικής στήριξης.
Σε κάθε περίπτωση θα είναι χαμηλότερο του επιτοκίου δανεισμού του ΔΝΤ και βέβαια των αγορών.
Επειτα από ελέγχους η πρόσβαση
Η πρόσβαση στα κεφάλαια του μηχανισμού προληπτικής στήριξης θα είναι δυνατή μόνο μετά την εφαρμογή των συμφωνηθέντων για την τήρηση των δημοσιονομικών στόχων, καθώς και για την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Σε διαφορετική περίπτωση ο μηχανισμός δεν θα είναι διαθέσιμος.
Η τήρηση των όρων δανεισμού θα πιστοποιούνται από τους δανειστές σε ελέγχους που θα πραγματοποιούνται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο. Ακόμη, ο μηχανισμός θα ενεργοποιείται μόνο όταν η Ελλάδα αδυνατεί να δανειστεί από τις αγορές, δηλαδή όταν αυξηθούν οι αποδόσεις των ομολόγων λόγω εξωγενών παραγόντων, π.χ. άνοδος των επιτοκίων δανεισμού της περιφέρειας της Ευρωζώνης.
Αντίθετα η «γραμμή» θα κλείνει όταν το κόστος δανεισμού από τις αγορές αυξάνει λόγω εσωτερικών αιτιών, όπως π.χ. ο εκτροχιασμός του ελλείμματος ή αποφάσεις που θα θέσουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα.
Πολιτικά καυτή η ατζέντα με την τρόικα έως 8 Δεκέμβρη
Μετά τα stress tests ανοίγει ο δρόμος και για την επιστροφή των δανειστών οι οποίοι, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, θα επανακάμψουν μέχρι τις 10 Νοεμβρίου. Στόχος της κυβέρνησης είναι το κλείσιμο της συμφωνίας μέχρι τις 8 Δεκεμβρίου που είναι προγραμματισμένη συνεδρίαση του Eurogroup, ώστε τότε να υπάρξει έγκριση του συμβουλίου υπουργών στην αξιολόγηση της τρόικας, επιβεβαίωση της λήξης του τρέχοντος προγράμματος, αλλά και η εκταμίευση του ποσού των 3,6 δισ. ευρώ που απομένει, ήτοι 1,8 δισ. ευρώ από τον EFSF και 1,8 δισ. ευρώ από επιστροφές κερδών επί των ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ και τις κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης. Ακόμη η συμφωνία με την τρόικα αποδεσμεύει και μία δόση από το δάνειο του ΔΝΤ ύψους 3,5 δισ. ευρώ. Συνολικά δηλαδή το ποσό που αναμένει η κυβέρνηση με το κλείσιμο της συμφωνίας με την τρόικα είναι 7,1 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα όμως η ολοκλήρωση της τρέχουσας διαπραγμάτευσης με τους εκπροσώπους των δανειστών ανοίγει το δρόμο για δύο ακόμη διαπραγματεύσεις:
FRANZ PFLUEGL
Η πρόσβαση στα κεφάλαια του μηχανισμού προληπτικής στήριξης θα είναι δυνατή μόνο μετά την εφαρμογή των συμφωνηθέντων.
1. Το πλαίσιο λειτουργίας του μηχανισμού προληπτικής στήριξης. Υπάρχει ο κανονισμός 472/2013, που ορίζει το γενικό πλαίσιο, αλλά απαιτείται εξειδίκευση στις λεπτομέρειές του. Οπως έχει γράψει η «Ν», ο κανονισμός προβλέπει πλαίσιο εποπτείας (και της διαβάθμισης σε απλή και ενισχυμένη) της χώρας που κάνει χρήση της προληπτικής γραμμής, αλλά δεν αναφέρει, για παράδειγμα, τους όρους δανεισμού, όπως επιτόκιο και διάρκεια.
2. Η διαπραγμάτευση για την περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους. Οι δανειστές της Ευρωζώνης αποκλείουν το «κούρεμα» των διμερών δανείων (53 δισ. ευρώ) και του EFSF (έως τώρα 142 δισ. ευρώ) και το πιθανότερο μέτρο είναι η μείωση του επιτοκίου και η περαιτέρω επιμήκυνση.
Ωστόσο, για πολιτικούς λόγους η κυβέρνηση εν όψει και της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας επιδιώκει να αναβάλει επώδυνες αποφάσεις. Ειδικότερα ζητεί από τους δανειστές αναβολή για την άνοιξη των μέτρων για το ασφαλιστικό και να αποδεχτούν το πλαίσιο του ILO για τις ομαδικές απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό δεν σημαίνει πως η υπόλοιπη ατζέντα (απολύσεις από το Δημόσιο 5.500-6.500, υπαλλήλων, νέο μισθολόγιο στο Δημόσιο, δημοσιονομικό κενό και ενδεχόμενα νέα μέτρα για το 2015) είναι εύκολη, αλλά σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη είναι διαχειρίσιμη. Για το ασφαλιστικό οι δανειστές δύσκολα θα αποδεχτούν αναβολή των αποφάσεων, καθώς τα ελλείμματα των ταμείων καλπάζουν και ήδη στο οκτάμηνο έχουν απορροφήσει σχεδόν το σύνολο της ετήσιας επιχορήγησης. Ακόμη, για το δημοσιονομικό κενό του 2015 καλύπτεται μέρος του από την ειδική εισφορά, αλλά η τρόικα θα ζητήσει προκαταβολικά περισσότερα επειδή, εκτός των άλλων, με το νέο πλαίσιο εποπτείας χαλαρώνει και ο έλεγχος.
Η «προίκα» του ΤΧΣ
Το αποθεματικό του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ανέρχεται σε 11,4 δισεκατομμύρια ευρώ και ήταν (και είναι ακόμη) δεσμευμένο για την κάλυψη τυχόν κεφαλαιακών αναγκών των συστημικών τραπεζών.
Προέρχεται από τη δανειακή σύμβαση του Μαρτίου του 2012, όταν προβλέφθηκε τότε ποσό ύψους 48,3 δισεκατομμύρια ευρώ για την επούλωση των «πληγών» που άνοιξε στις τράπεζες το «κούρεμα» των ομολόγων με το PSI.
Από το αρχικό ποσό έχουν απομείνει 11,4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι, παρότι δεν έχει χρησιμοποιηθεί και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άλλο σκοπό πλην της κάλυψης των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών, χωρίς την «άδεια» των δανειστών, το συγκεκριμένο ποσό είναι δάνειο της Ελλάδας, το οποίο έχει προστεθεί στο δημόσιο χρέος.
Δηλαδή, το συγκεκριμένο ποσό περιλαμβάνεται στο δημόσιο χρέος των 321,5 δισεκατομμυρίων ευρώ που διαμορφώθηκε στο τέλος του περασμένου Αυγούστου.
Η επιστροφή του ποσού στον EFSF σημαίνει μείωση του χρέους κατά 11,4 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή το χρέος υποχωρεί σε 310,1 δισεκατομμύρια ευρώ ή 170,2% του ΑΕΠ, από 321,5 ή 176,5% που ήταν στο τέλος του περασμένου Αυγούστου.
ΠΑΝΟΣ Φ. ΚΑΚΟΥΡΗΣ - [email protected]
