Αύξηση στα έσοδα από τον κλάδο για το πρώτο εξάμηνο του 2013 δείχνει η πρώτη έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος για την κρουαζιέρα στην Ελλάδα. Αύξηση η οποία, ωστόσο, δεν είναι ικανή να καλύψει τη διαφορά μας σε έσοδα από τους μεγάλους ανταγωνιστές, την Ιταλία και την Ισπανία, με βασική αιτία το γεγονός ότι στη χώρα μας δεν έχει αναπτυχθεί το home port, και είμαστε κυρίως χώρα προορισμού.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΤτΕ σε 185 εκατ. ευρώ ανήλθαν οι εισπράξεις από την κρουαζιέρα στη χώρα μας το α’ εξάμηνο του 2013 σημειώνοντας αύξηση κατά 9,5% σε σχέση με τα αντίστοιχα στοιχεία του 2012 (Ιανουάριος-Ιούνιος 2012: 169 εκατ. ευρώ).
Υστερεί η Ελλάδα
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ευρωπαϊκού τομέα της CLIA, σε επίπεδο επισκεπτών που κατέβηκαν τουλάχιστον σε ένα ευρωπαϊκό λιμάνι, κατά το 2012, η Ιταλία είναι πρώτη με 6,22 εκατ. επισκέπτες και μερίδιο 21,2%, δεύτερη η Ισπανία με 5,175 εκατ. και μερίδιο 17,7% και τρίτη, σταθερά, η Ελλάδα με 4,79 εκατ. και μερίδιο 16,4%.
Ωστόσο στα έσοδα είμαστε πολύ πίσω, αφού πρώτη για μια ακόμη χρονιά αναδείχθηκε η Ιταλία με 4,46 δισ. ευρώ, δεύτερη η Γερμανία με 2,95 δισ. ευρώ, τρίτο το Ηνωμένο Βασίλειο με 2,93 δισ. ευρώ, τέταρτη η Ισπανία με 1,25 δισ. ευρώ, πέμπτη η Γαλλία με 1,06 δισ. ευρώ, έκτη η Ελλάδα με 588 εκατ. ευρώ και έβδομη η Νορβηγία με 552 εκατ. ευρώ.
Ο βασικός λόγος που στα έσοδα είμαστε πίσω είναι ότι δεν έχουμε αναπτύξει το home port. Στο home port το 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία της CLIA, πρώτη είναι η Ιταλία με 2,08 εκατ. επιβάτες, δεύτερη η Ισπανία με 1,21 εκατ., τρίτο το Ηνωμένο Βασίλειο με 962.000 εκατ. επιβάτες, τέταρτη η Γερμανία με 451.000 εκατ. επιβάτες και πέμπτη με 244.000 εκατ. επιβάτες και μερίδιο αγοράς μόλις 4,2% είναι η χώρα μας.
Στις θέσεις εργασίας πρώτη είναι η Ιταλία με 99.556 θέσεις εργασίας, δεύτερο το Ηνωμένο Βασίλειο με 66.059 θέσεις εργασίας, τρίτη η Γερμανία με 45.637 θέσεις εργασίας, ακολουθεί η Ισπανία με 26.389 θέσεις, η Γαλλία με 14.238, η Νορβηγία με 13.647 και μόλις στην έβδομη θέση η Ελλάδα με 11.626.
Το ΝΕΕ
Χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγμα που φέρνει το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος στο πλαίσιο της διαρκούς μελέτης του με θέμα: «Οι προοπτικές της ναυτιλιακής οικονομίας της Ελλάδας», όπου τονίζει ότι η σχέση transit με home port (επισκέψεων/αφίξεων) στην Ελλάδα είναι 4,6 φορές μεγαλύτερη από της Ισπανίας, ενώ το 2006 η σχέση αυτή ήταν μόνον 2,8 φορές. «Η Ελλάδα υστερεί και τελευταία φαίνεται να υποχωρεί σημαντικά στην προσέλκυση επιβατών για την εδραίωση του “homeporting”. Για μεγαλύτερα οφέλη αυτή η τάση πρέπει να αντιστραφεί», υπογραμμίζει.
«Οταν το homeporting των κρουαζιερόπλοιων θα αναπτυχθεί πλήρως θα δημιουργηθούν περίπου 12.000 νέες θέσεις εργασίας και πάνω από 1 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα στην ελληνική οικονομία», σημειώνει το Ναυτικό Επιμελητήριο.
H έρευνα της ΤτΕ
Σε ό,τι αφορά το 2012, η ΤτΕ συνέλεξε λεπτομερή στοιχεία από 14 λιμένες της χώρας όπου αφίχθη το 85% των κρουαζιερόπλοιων, ενώ τα αντίστοιχα στοιχεία για τα υπόλοιπα λιμάνια αντλήθηκαν από την Ενωση Λιμένων Ελλάδος. Συνολικά το 2012 πραγματοποιήθηκαν 4.737 αφίξεις πλοίων με 5,4 εκατ. εξόδους επιβατών.
Σημειώνεται πως στα στοιχεία που προέρχονται από τη συμπληρωματική έρευνα δεν είναι δυνατή επί του παρόντος η κατανομή των ταξιδιωτών ανά εθνικότητα. Το 2012 οι συνολικές εισπράξεις από ταξιδιώτες κρουαζιέρας ανήλθαν στα 519,4 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 101,8 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβάνονταν στα ήδη καταγραφόμενα στοιχεία από την έρευνα συνόρων, γιατί αφορούσαν ταξιδιώτες που αναχώρησαν από την Ελλάδα (last-port), ενώ 417,6 εκατ. ευρώ αντιπροσωπεύουν, σύμφωνα με τη συμπληρωματική έρευνα, πρόσθετα έσοδα.
Από τη συμπληρωματική έρευνα προέκυψε ότι το 91,3% των επισκεπτών αφορά διερχόμενους επισκέπτες, οι οποίοι κατά μέσο όρο πραγματοποιούν τρεις στάσεις σε ελληνικά λιμάνια. Οι συνολικοί επισκέπτες κρουαζιέρας το 2012 εκτιμώνται σε 1,7 εκατομμύρια ταξιδιώτες και οι συνολικές διανυκτερεύσεις που πραγματοποίησαν εκτός κρουαζιερόπλοιων εκτιμώνται σε 3,3 εκατομμύρια. Οι εννέα σημαντικότεροι λιμένες αφίξεως κρουαζιερόπλοιων καλύπτουν το 92,8% των συνολικών αφίξεων επιβατών.
Το κυριότερο λιμάνι από πλευράς εισπράξεων κρουαζιέρας αποτελεί το λιμάνι του Πειραιά με συμμετοχή 40,4% στο σύνολο των εισπράξεων και ακολουθούν το λιμάνι της Κέρκυρας με 12,3% και το λιμάνι της Σαντορίνης με 9,6% των εισπράξεων.
Η ΕΣΕΕ
Αρκετά μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της έρευνας της ΕΣΕΕ για τη συνολική ημερήσια ατομική δαπάνη στους επισκέπτες της κρουαζιέρας.
Οι επιβάτες κρουαζιέρας παραμένουν εκτός του κρουαζιερόπλοιου κατά μέσο όρο 6,5 μόλις ώρες. Σε αυτό το πλαίσιο, ο επισκέπτης της κρουαζιέρας στη διάρκεια της παραμονής του στην Αθήνα ξοδεύει συνολικά 67,2 ευρώ, 15,5 ευρώ σε επιχειρήσεις εστίασης και 44,3 ευρώ σε εμπορικές επιχειρήσεις.
Home port: Ελλείψεις στις υποδομές και την οργάνωση
Η Ελλάδα σαν χώρα ξεκινάει με ένα μειονέκτημα έναντι των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, που έχουν αναπτυγμένο το home port. Δεν διαθέτει μεγάλη εσωτερική αγορά, τόσο επειδή ο πληθυσμός είναι πολύ μικρότερος σε σχέση με την Ιταλία και την Ισπανία, όσο και επειδή οι Ελληνες πολίτες δεν έχουν συνηθίσει να κάνουν κρουαζιέρες. Από εκεί και πέρα ένα μεγάλο μειονέκτημα της χώρας μας είναι και τα ακριβά αεροπορικά τέλη, που δεν ευνοούν την ανάπτυξη αεροπορικού δικτύου προς τη χώρα μας.
Αλλά και στις υποδομές και την οργάνωση, κυρίως στις νησιωτικές περιοχές, έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Το παράδειγμα της Σαντορίνης είναι χαρακτηριστικό. Ο πιο hot ίσως προορισμός κρουαζιέρας της Αν. Μεσογείου, εκτός του ότι δεν έχει λιμάνι, σήμερα δεν έχει ούτε δέστρες σε λειτουργία.
Αλλά και η Μύκονος που έχει νέο λιμάνι, αντιμετωπίζει προβλήματα, αφού κρουαζιερόπλοιο της MSC δεν κατάφερε να πιάσει την προηγούμενη εβδομάδα λόγω καιρού.
«Οι προβλήτες στους περισσότερους προορισμούς είναι ανεπαρκείς για να εξυπηρετήσουν την κρουαζιέρα και την ακτοπλοΐα. Οι εγκαταστάσεις στα μικρότερα λιμάνια είναι σχεδόν τριτοκοσμικές, έχουν μεγάλες ελλείψεις και πρέπει άμεσα να αναβαθμισθούν», σημειώνει το Ναυτικό Επιμελητήριο και προσθέτει:
«Κρίσιμες τουριστικές υποδομές (μουσεία, αξιοθέατα, teleferique, ξενοδοχεία, φωτισμός δρόμων, τηλεπικοινωνίες κ.ά.) πρέπει να έχουν εφεδρικές ηλεκτρικές γεννήτριες που να υποστηρίζουν τουλάχιστον τις βασικές λειτουργίες. Ορισμένοι προορισμοί εξελίσσονται γρηγορότερα. Σ’ αυτούς η πολιτεία πρέπει να δείξει ενδιαφέρον κατά προτεραιότητα. Γρήγορες προσβάσεις από τα πλοία στο αεροδρόμιο και τα μέρη τουριστικού ενδιαφέροντος πρέπει να εξασφαλισθούν. Τα τουριστικά αξιοθέατα πρέπει να είναι προσβάσιμα και να εξυπηρετούν γρήγορα τους τουρίστες από την ανατολή μέχρι και τουλάχιστον τη δύση του ηλίου. Τα μουσεία καλό είναι να παραμένουν ανοικτά ακόμα και αργότερα. Πρέπει να προκρατούνται εισιτήρια για groups τα οποία να έχουν άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση στο αξιοθέατο».
Οι τάσεις για το 2014
Ερωτηματικό αποτελεί το 2014 για την κρουαζιέρα. Και αυτό γιατί από τη μία πλευρά υποστηρίζει ότι θα αυξηθεί η κίνηση επιβατών και ότι τα μηνύματα είναι θετικά, ωστόσο από τις εταιρείες δεν υπάρχει η ίδια εικόνα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Ν», αυτή τη στιγμή οι αμερικανικές εταιρείες δείχνουν κάμψη στις αφίξεις κρουαζιερόπλοιων (από τους ομίλους της Carnival και της Royal Caribbean), τους δύο μεγαλύτερους ομίλους του κόσμου, δείχνουν μια μείωση που φτάνει σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και το 25%.
Ωστόσο, ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως είναι η Costa (θυγατρική του ομίλου Carnival), αλλά και η MSC, σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Ν», αναμένουν μια οριακή αύξηση κρουαζιερόπλοιων στη χώρα μας για το 2014.
Σημειώνεται πάντως ότι η εταιρεία που φέρνει τους περισσότερους επισκέπτες στη χώρα μας είναι η Royal Caribbean.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΣΙΜΠΛΑΚΗΣ - [email protected]
