Ανάλυση
της Νατάσας Στασινού
[email protected]
H απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλλει δασμούς στις εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα, δεν προκάλεσε μόνο τη μήνη της Ε.Ε., του Καναδά, της Βραζιλίας και άλλων χωρών. Έχει πυροδοτήσει εντονότατες αντιδράσεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ- ακόμη και στους κόλπους των Ρεπουμπλικάνων- καθώς αρχίζει να διαφαίνεται ότι τα όσα θα χαθούν θα μπορούσε να είναι πολύ περισσότερα από αυτά, που θα κερδίσει η χώρα. Από την άλλη κερδισμένοι θα μπορούσαν να βγουν ξένες βιομηχανίες ή ακόμη και η.... Κίνα, που υποτίθεται ότι μπαίνει στο στόχαστρο.
Πρόκειται για ένα στοίχημα υψηλού οικονομικού και πολιτικού ρίσκου και υπάρχουν προσδοκίες από όλες τις πλευρές, ότι δεν θα προχωρήσει έως τέλους. Η Ε.Ε. σπεύδει να προειδοποιήσει ότι η εμπορική αντιπαράθεση ρίχνει τη σκιά της ευρύτερα στιςδ διατλαντικές σχέσεις. Μετά την παραίτηση του Γκάρι Κον, στενού συμβούλου του Τραμπ, ο οποίος ήταν κατηγορηματικά αντίθετος στα μέτρα προστατευτισμού, ωστόσο, η κατάσταση σοβαρεύει, όπως διεμήνυσε και το Βερολίνο.
Αυτό, που επισημαίνουν πολλοί είναι ότι το δόγμα «Η Αμερική Πρώτα» δεν συνεπάγεται «Οι θέσεις εργασίας πρώτα», όπως προσπαθεί να πείσει ο πρόεδρος. Την ώρα που στην Πενσιλβάνια, το Οχάιο και άλλα μέρη της Ζώνης της Σκουριάς γεννώνται προσδοκίες για νέες θέσεις, σε άλλες πολιτείες υπάρχουν φόβοι για δραστικές περικοπές.
Σήμερα αμερικανικές χαλυβουργίες και βιομηχανίες αλουμινίου υπολογίζεται ότι απασχολούν περί τους 145.000 εργαζομένους και η στήριξη από τους δασμούς θα μπορούσε να τονώσει την απασχόληση, σύμφωνα με τους πιο αισιόδοξους υπολογισμούς, στους 200.000. Από την άλλη οι αμερικανικές επιχειρήσεις, που αγοράζουν τα δύο μέταλλα, για την κατασκευή αυτοκινήτων, οικιακών συσκευών και κάθε είδους αγαθό και θα δουν το κόστος τους να αυξάνεται αισθητά απασχολούν περισσότερους από 6,5 εκατομμύρια εργαζομένους, σύμφωνα με ανάλυση του Heritage Foundation, η οποία στηρίζεται σε δεδομένα του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου. Εάν συνυπολογίσει κανείς τους κλάδους, που βρίσκονται στο στόχαστρο των αντιποίνων της Ε.Ε., οι θέσεις αυτές πολλαπλασιάζονται. Υπενθυμίζεται δε ότι το 2002, όταν επέβαλε δασμούς στον χάλυβα η κυβέρνηση Μπους, χάθηκαν 200.000 θέσεις εργασίας.
Οι χαμένοι
Οι πέντε πολιτείες, που στηρίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό στη μεταποίηση, σε όρους απασχόλησης, είναι η Αλαμπάμα, η Ιντιάνα, η Άιοβα, το Μίσιγκαν και το Γουινκσόνσιν. Και οι πέντε ψήφισαν Τραμπ στις εκλογές του 2016. Ορισμένες εξ αυτών φιλοξενούν χαλυβουργίες, αλλά οι απασχολούμενοί τους σε εργοστάσια αυτοκινήτου και άλλες βιομηχανίες, που χρησιμοποιούν χάλυβα και αλουμίνιο ως πρώτες ύλες, όπως και στον αγροτικό τομέα, που πιθανότατα θα βρεθεί αντιμέτωπος με αντίποινα, είναι πολύ περισσότεροι.
- Αυτοκινητοβιομηχανίες και εταιρείες ανταλλακτικών
Η Goldman Sachs υπολογίζει ότι οι δύο κορυφαίες αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, General Motors και Ford θα έρθουν αντιμέτωπες μόνο φέτος με πλήγμα ύψους 1 δισ. δολαρίων έκαστη από τους δασμούς. Θα πρέπει είτε να επιδιώξουν να το απορροφήσουν είτε να το περάσουν στους καταναλωτές, γεγονός, όμως, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση του όγκου πωλήσεων.
Πλήγμα θα δεχθούν και οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, των οποίων οι πωλήσεις σε αμερικανικό έδαφος βαίνουν ήδη μειούμενες την τελευταία τριετία. Πέρυσι πωλήθηκαν 494.000 γερμανικά αυτοκίνητα στις ΗΠΑ, ενώ τα εργοστάσια συναρμολόγησης των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών σε αμερικανικό έδαφος κατασκεύασαν 804.000 οχήματα.
Για τις εταιρείες ανταλλακτικών κάθε είδους συσκευών οι πιέσεις ενδεχομένως να είναι ακόμη εντονότερες. Η Ένωση Αλουμινίου έχει επισημάνει ότι μόλις το 3% των αμερικανικών θέσεων εργασίας, που συνδέονται με το αλουμίνιο, είναι σε χυτήρια. Το υπόλοιπο 97% είναι στις λεγόμενες «downstream» βιομηχανίες, όπως αυτές, που κατασκευάζουν εξαρτήματα και ανταλλακτικά για πλυντήρια και αυτοκίνητα. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τον χάλυβα. Η Trade Partnership, εταιρεία συμβούλων, σε έκθεση, που έδωσε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα, υπολογίζει ότι περίπου πέντε θέσεις θα χαθούν σεdownstream βιομηχανίες χάλυβα για κάθε μία, που θα δημιουργηθεί σε χαλυβουργίες από την πολιτική δασμών του Τραμπ.
Στην κορυφή της λίστας των πιθανών αντιποίνων, με τα οποία απειλούν τις ΗΠΑ η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Καναδάς, βρίσκονται τα αμερικανικά αγροτικά προϊόντα. Ο αγροτικός κόσμος στήριξε τον Ντόναλντ Τραμπ και επομένως η επιλογή τους αυτή έχει ίσως περισσότερο πολιτική, παρά οικονομική στόχευση.
- Ο Καναδάς και οι ευρωπαϊκές χαλυβουργίες
Είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής χάλυβα και αλουμινίου των ΗΠΑ και επομένως θα δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα μεταξύ των εμπορικών εταίρων. Οι ΗΠΑ καλύπτουν αυτή τη στιγμή το 40% των εισαγωγών αλουμινίου και το 16% των εισαγωγών χάλυβα από τη γειτονική τους χώρα.
Στην περίπτωση του χάλυβα ειδικότερα, η Ε.Ε. των 28 κρατών-μελών είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής, καλύπτοντας το 20% των αμερικανικών εισαγωγών, αξίας 6,8 δισ. δολαρίων ετησίως. Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία, έχουν τη μερίδα του λέοντος. Για την Ε.Ε. η αμερικανική αγορά είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προορισμός των εξαγωγών της, μετά την Τουρκία. Η ευρωπαϊκή ένωση χαλυβουργιών, Eurofer, υπολογίζει ότι οι εξαγωγές στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να μειωθούν έως και 50% ως αποτέλεσμα των δασμών.
Οι κερδισμένοι
- Ξένοι κατασκευαστές εξαρτημάτων για αυτοκίνητα, μηχανές, εργαλεία
Είναι κάτι για το οποίο δεν θέλει να μιλάει κανείς στον Λευκό Οίκο, όπως σχολιάζουν πολιτκοί αναλυτές στη Washington Post. Ωστόσο είναι μία πραγματικότητα το γεγονός ότι μη αμερικανικές εταιρείες κατασκευής εξαρτημάτων , που αγοράζουν τις πρώτες ύλες τους από Ευρώπη και Ασία, μάλλον θα πανηγυρίζουν για την απόφαση του Τραμπ. Θα αποκτήσουν αμέσως ένα σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των αμερικανικών ανταγωνιστών τους, καθώς οι τιμές χάλυβα και αλουμινίου θα οδηγούνται στα ύψη στις ΗΠΑ. Βέβαια από έναν εμπορικό πόλεμο διεθνών διαστάσεων, λίγοι μπορούν πραγματικά να εισπράξουν οφέλη.
- Χαλυβουργίες, βιομηχανίες αλουμινίου και οι εργαζόμενοί τους.
Σύμφωνα με στοιχεία των Washington Post και CNNMoney, οι αμερικανικές χαλυβουργίες απασχολούσαν 216.000 εργαζομένους το 1998, με τον αριθμό να έχει υποχωρήσει κοντά στις 140.000 σήμερα. Στη βιομηχανία χάλυβα υπολογίζεται ότι απασχολούνται περίπου 5.000 εργαζόμενοι. Οι εταρείες των κλάδων, που δηλώνουν ικανοποιημένες από τα σχέδια της κυβέρνησης, υπόσχονται ότι θα αυξήσουν θέσεις εργασίας και μισθούς. Βλέπουν δε ήδη τις μετοχές τους το τελευταίο διάστημα να επιδίδονται σε ξέφρενο ράλι, γεγονός που σημαίνει αύξηση της κεφαλαιοποίησής τους. Μένει να φανεί εάν οι δεσμεύσεις για το προσωπικό θα υλοποιηθούν.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι εκτός από την Ε.Ε., που «δεν συμπεριφέρεται σωστά», στο στόχαστρό του βρίσκεται πρωτίστως η Κίνα και όχι χώρες όπως ο Καναδάς, η Βραζιλία και το Μεξικό. Ωστόσο αναλυτές σχολίαζαν πως οι κινεζικές χαλυβουργίες μάλλον θα βγουν κερδισμένες έναντι ευρωπαϊκών και άλλων ανταγωνιστών τους, καθώς έχουν πολύ μικρή εξάρτηση από την αγορά των ΗΠΑ. Υπολογίζεται ότι μόλις το 3% των αμερικανικών εισαγωγών χάλυβα προέρχεται από την Κίνα. Ακόμη και χώρες όπως η Ρωσία, η Τουρκία και η Ιαπωνία, που δεν έχουν αντιδράσει προς το παρόν έντονα στα αμερικανικά σχέδια, έχουν υψηλότερες εξαγωγές χάλυβα στις ΗΠΑ από την Κίνα.
