Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Παρά τις καθησυχαστικές εκτιμήσεις κυβερνητικών στελεχών ότι ο φετινός προϋπολογισμός θα εκτελεστεί βάσει των προβλέψεων και ότι ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος (1,75% του ΑΕΠ) θα υπερκαλυφθεί, η ανησυχία στο οικονομικό επιτελείο για την πορεία των φορολογικών εσόδων είναι κάτι παραπάνω από έκδηλη.
Τα στοιχεία του Ιουλίου έδειξαν ότι η υστέρηση δεν έχει συγκυριακό χαρακτήρα αλλά οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην αδυναμία των πολιτών να ανταποκριθούν στα υψηλά φορολογικά βάρη. Σχεδόν το σύνολο των νέων μέτρων που ενεργοποιήθηκαν από τις αρχές του χρόνου δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα, καθώς από όλες τις πλευρές καταφτάνουν μηνύματα ότι οι νέοι φόροι έχουν οδηγήσει είτε σε μείωση δηλωθέντων εισοδημάτων είτε σε περιορισμό της κατανάλωσης, τουλάχιστον της «φανερής».
1 Τα έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης των καπνικών προϊόντων είναι 150 εκατ. ευρώ κάτω από τον στόχο παρά την αύξηση του φόρου, ενώ «τρύπα» 25 εκατ. ευρώ έχει ανοίξει και στον ΦΠΑ του καπνού.
2 Οι τηλεπικοινωνιακές εταιρείες που διαχειρίζονται τις δύο πλατφόρμες συνδρομητικής τηλεόρασης μιλούν για αρνητικές επιπτώσεις στη συνδρομητική τους βάση από την επιβολή του ειδικού φόρου, ενώ και οι εταιρείες πετρελαιοειδών καταγράφουν μειωμένες πωλήσεις (σε όγκο) στο πρώτο εξάμηνο του 2017.
3 Το μεγαλύτερο πρόβλημα παρατηρείται στον φόρο εισοδήματος φυσικών αλλά και νομικών προσώπων. Παρά την αύξηση των φορολογικών συντελεστών τα ποσά που βεβαιώθηκαν τελικώς για τα εισοδήματα του 2016 ήταν μικρότερα, ενώ σε συνδυασμό με τη διατήρηση της εισπραξιμότητας του φόρου στο 70% προκλήθηκε και η απόκλιση των τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο. Οι πιθανότητες να διευρυνθεί η απόκλιση τον Σεπτέμβριο αλλά και τον Νοέμβριο είναι πολύ μεγάλες καθώς εκτός από αυτούς που δεν πληρώνουν καθόλου, υπάρχουν και περίπου ένα εκατομμύριο φορολογούμενοι οι οποίοι ήδη εξόφλησαν κάνοντας χρήση καρτών και ως εκ τούτου δεν θα προσέλθουν στα γκισέ για πληρωμή ούτε στις 29 Σεπτεμβρίου ούτε στο τέλος Νοεμβρίου.
Tα 6 δισ. του Σεπτεμβρίου
Στο υπουργείο Οικονομικών περιμένουν και τα αποτελέσματα του 3ου τριμήνου για να καταλήξουν σε ασφαλέστερα συμπεράσματα. Μέχρι το τέλος του μήνα θα έχει φανεί το πώς θα ανταποκριθούν οι φορολογούμενοι στα διπλά εκκαθαριστικά -2η δόση φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ- που από μόνα τους δημιουργούν οικονομική υποχρέωση δύο δισεκατομμυρίων ευρώ. Μάλιστα, συνολικά οι φορολογικές υποχρεώσεις του Σεπτεμβρίου προσεγγίζουν τα έξι δισ. ευρώ καθώς τον Σεπτέμβριο οι μεγάλες επιχειρήσεις θα πρέπει να καταβάλουν και τον ΦΠΑ για τον τζίρο που πραγματοποίησαν κατά τη διάρκεια του πιο «θερμού» μήνα του φετινού καλοκαιριού.
Για τις εισπράξεις ΦΠΑ του Αυγούστου υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία λόγω του νέου ρεκόρ προσέλευσης τουριστών που καταγράφηκε στη χώρα αλλά και λόγω της συνεχούς αύξησης στη χρήση του «πλαστικού χρήματος» (σ.σ.: κατά κύριο λόγω των χρεωστικών καρτών και δευτερευόντως των πιστωτικών). Εκτιμάται δηλαδή ότι από τον ΦΠΑ των «λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών» μπορεί να καλυφθούν οι όποιες τρύπες άνοιξαν ή θα ανοίξουν στους υπόλοιπους κωδικούς των εσόδων. Ταυτόχρονα, στην Καραγεώργη Σερβίας καλούνται να δρομολογήσουν τις ακόλουθες διαδικασίες προκειμένου να τονώσουν τα έσοδα το ταχύτερο δυνατόν ή, τουλάχιστον, να αποτρέψουν νέες αποκλίσεις στον προϋπολογισμό:
1 Ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών. Οι δανειστές κατέστησαν για μια ακόμη φορά σαφές στο οικονομικό επιτελείο ότι δεν θα δεχτούν γενική ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία πέραν της πάγιας ρύθμισης των 12 δόσεων που προβλέπει η νομοθεσία. Ακόμη και η ρύθμιση των 100 δόσεων θα γίνει περισσότερο επαχθέστερη από τις αρχές του χρόνου καθώς όποιος δεν θα πληρώνει τις τρέχουσες υποχρεώσεις του εμπρόθεσμα, θα μένει εκτός. Οι όποιες ελπίδες για προσέλκυση εσόδων επικεντρώνονται στη «ρύθμιση των 120 δόσεων» οι λεπτομέρειες της οποίας θα καθοριστούν με υπουργική απόφαση.
Η συγκεκριμένη ρύθμιση δεν αφορά το σύνολο των οφειλετών του Δημοσίου (δηλαδή στα τέσσερα εκατομμύρια που έχουν χρέη στην εφορία) αλλά μόνο στους επαγγελματίες οι οποίοι δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα. Πρόκειται δηλαδή για έναν μικρό αριθμό φορολογουμένων οι οποίοι θα μπορούν -εμμέσως- να ενταχθούν στη διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού (σ.σ.: άλλωστε η ρύθμιση προβλέπεται από τον νόμο του εξωδικαστικού συμβιβασμού). Ο αριθμός των συμμετεχόντων εκτιμάται ότι θα είναι περιορισμένος καθώς οι απαιτήσεις του συγκεκριμένου νόμου (βιωσιμότητα κ.λπ.) θα ισχύουν και για όσους μπορούν να ενταχθούν στη συγκεκριμένη απόφαση. Επίσης, δεν θα παρέχεται καμία προστασία στα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, ο οποίος μάλιστα θα πρέπει να γνωστοποιεί πηγές εισοδημάτων και καταθέσεις.
Η έκδοση της απόφασης θα γίνει υπό την πίεση του εισπρακτικού μηχανισμού της ΑΑΔΕ η οποία θα εκδηλωθεί με νέο κύμα κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασμών πάνω ακόμη και από τον στόχο που έχει τεθεί από το μνημόνιο.
2 Άμεσα, μέσα στον Σεπτέμβριο, θα προχωρήσει η διαδικασία συμψηφισμού των επιστροφών φόρου με τις βεβαιωθείσες οφειλές και ειδικά τον ΕΝΦΙΑ.
Αυτή η διαδικασία θα αυξήσει τα έσοδα έστω και με τεχνικό τρόπο. Προγραμματίζεται να ενημερωθούν οι φορολογούμενοι για τα ποσά επιστροφής που δικαιούνται, ενώ οι συμψηφισμοί θα πρέπει να γίνουν πριν από την προθεσμία καταβολής της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ.
3 Στον χώρο του αυτοκινήτου, οι οδηγοί θα κληθούν από το υπουργείο Μεταφορών -βάσει σχετικής απόφασης που θα εκδοθεί- να δηλώσουν αν κάποια αυτοκίνητα (προ του 2014) που εμφανίζονται στο όνομά τους, δεν τους ανήκουν πλέον ώστε να ξεκαθαρίσει ο κατάλογος με τα ανασφάλιστα Ι.Χ. (σ.σ.: από τα 450.000 ανασφάλιστα, τα 300.000 είναι παλαιότερα του 2014). Στη συνέχεια θα βεβαιωθούν τα παράβολα σε όσους εξακολουθήσουν να φαίνονται ως ανασφάλιστοι, ενώ θα βεβαιωθούν και τα απλήρωτα τέλη κυκλοφορίας προ του 2015 τα οποία παραμένουν απλήρωτα αλλά δεν έχουν αναζητηθεί ακόμη λόγω της εκκρεμότητας με τη βάση δεδομένων των ανασφάλιστων Ι.Χ.
4 Θα δρομολογηθούν νέα μέτρα για την τόνωση των συναλλαγών με πλαστικό χρήμα. Οι λοταρίες προγραμματίζεται να ανακοινωθούν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, ενώ το έπαθλο του ενός εκατομμυρίου ευρώ θα μοιράζεται σε 1.000 τυχερούς κάθε μήνα οι οποίοι θα εισπράττουν και από 1.000 ευρώ στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Για το 2018 θα εξεταστεί το ενδεχόμενο να αυξηθούν τα όρια των υποχρεωτικών πληρωμών με πλαστικό χρήμα (από το 10%-20% που είναι σήμερα) προκειμένου να συνεχιστεί η ανοδική τάση στις ηλεκτρονικές πληρωμές.
5 Δρομολογείται, τέλος, σε συνεννόηση με τους δανειστές η μη ενεργοποίηση μέτρων που μπορούν να προκαλέσουν νέα προβλήματα στην αγορά όπως είναι η αύξηση του ΦΠΑ στα 32 νησιά του Αιγαίου (μέσα από την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος), αλλά και η επιβολή του φόρου υπεραξίας στις αγοραπωλησίες ακινήτων.
