Από την έντυπη έκδοση
Της Τέτης Ηγουμενίδη
[email protected]
Η διαφαινόμενη αλλαγή προσήμου στην πορεία της αγοράς των επαγγελματικών ακινήτων κινητοποιεί περαιτέρω τις ΑΕΕΑΠ (Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας), η καθεμιά από τις οποίες βρίσκεται σε διαφορετική φάση.
Στελέχη της αγοράς επισημαίνουν ότι οι αποδόσεις στα καλά ακίνητα που φιλοξενούν καταστήματα, π.χ. στην Ερμού (retail), έχουν μειωθεί, συνέπεια της περιορισμένης, έπειτα από 9 χρόνια οικονομικής κρίσης, αύξησης των αξιών. Συμπληρώνουν πάντως ότι σε καμιά περίπτωση η αγορά δεν έχει σταθεροποιηθεί. Η πορεία των αξιών στα μη ποιοτικά ακίνητα που είναι και η συντριπτική πλειοονότητα (καταστήματα και γραφεία) συνεχίζει να είναι πτωτική και οτιδήποτε αρνητικό στα μακροοικονομικά ή στο πολιτικό σκηνικό δύναται να ανακόψει την πολυπόθητη ομαλοποίηση, ενώ προσθέτουν πως το σκηνικό επηρεάζεται από την κατάσταση του τραπεζικού συστήματος και από το πώς θα διαχειριστούν οι τράπεζες τα ακίνητα που έχουν στην κατοχή τους και συνδέονται με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Στο πλαίσιο αυτό η Grivalia Properties ΑΕΕΑΠ βασισμένη σε ένα εξαιρετικά πλούσιο και δυνατό μετοχολόγιο προετοιμάζεται για την ανάπτυξη και λειτουργία του ιστορικού ξενοδοχείου «Αστέρια», το οποίο απέκτησε πρόσφατα η θυγατρική της Grivalia Hospitality, το ίδιο και για το «Όλυμπος Νάουσα» στη Θεσσαλονίκη, με περαιτέρω επενδύσεις που εκτιμάται ότι θα είναι της τάξεως των 50 εκατ. ευρώ. Επίσης το επόμενο διάστημα ολοκληρώνεται η διαδικασία για την απόκτηση δεκαπέντε εμπορικών ακίνητων-σουπερμάρκετ και ενός οικοπέδου, χαρτοφυλάκιου που ήρθε στην κατοχή της έπειτα από πλειοδοτικό διαγωνισμό στις αρχές του χρόνου, έναντι τιμήματος 16,25 εκατ. ευρώ. Ο διαγωνισμός έλαβε χώρα στις 10 Φεβρουαρίου 2017 και αφορούσε τα περιουσιακά στοιχεία που αποτελούσαν το σύνολο του ενεργητικού της Ζήνων Ακίνητα, η οποία τελεί υπό έκτακτη ειδική διαχείριση. Τα εν λόγω ακίνητα είναι μισθωμένα στη Μαρινόπουλος βάσει μισθωτικής συμφωνίας που ορίζεται στο σχέδιο εξυγίανσης της εταιρείας.
Η πιο πρόσφατη επενδυτική κίνηση της Grivalia Hospitality, στο μεταξύ, η απόκτηση του 80% των μετοχών της εταιρείας Ναυσικά Α.Ε. η οποία έχει μέσω της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος τη μακροχρόνια μίσθωση του ακινήτου των «Αστεριών» της Γλυφάδας, το οποίο ανήκει στην ΕΤΑΔ, επιφορτίζει την ΑΕΕΑΠ με την πρόκληση της αναβίωσης του ιστορικού ξενοδοχείου. Όπως έχει δηλώσει ο διευθύνων σύμβουλος της Grivalia Γιώργος Χρυσικός ο στόχος είναι «η δημιουργία ενός πραγματικού κοσμήματος για την Αθηναϊκή Ριβιέρα. Ένας διεθνής πόλος έλξης ο οποίος θα αναβαθμίσει και θα ωφελήσει πολλαπλά την ευρύτερη περιοχή της Γλυφάδας, θα δημιουργήσει περί τις 1.000 νέες θέσεις εργασίας και θα συμβάλει στην εδραίωση της Αθήνας ως all- year round τουριστικού προορισμού».
Η θυγατρική της ΑΕΕΑΠ για τα τουριστικά ακίνητα έχει ξεκινήσει την επενδυτική της δραστηριότητα με την εξαγορά του πλειοψηφικού πακέτου του Pearl Island Project στον Παναμά. Μέσω αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου η Grivalia Hospitality ανήκει πλέον κατά 50% στη διεθνή επενδυτική εταιρεία M&G investments, η οποία με έδρα το Λονδίνο διαχειρίζεται περί τα 300 δισ. ευρώ. Το υπόλοιπο 50% της θυγατρικής ανήκει στην ίδια την ΑΕΕΑΠ και στη Eurolife ERB Life Insurance Company, εταιρεία υπό τον έλεγχο της Fairfax η οποία είναι και ο βασικός μέτοχος της ΑΕΕΑΠ (από 25% η καθεμία). Η M&G δεν είναι ο μοναδικός ισχυρός διεθνής συνεταίρος του ομίλου της Grivalia. Εκτός της καναδικής Fairfax στο μετοχικό κεφάλαιο της ΑΕΕΑΠ συμμετέχουν μεγάλες διεθνείς εταιρείες και συγκεκριμένα οι Wellington, Pacific Investment Management Company (PIMCO) και Brandes Investment Partners.
Κρίσιμος, όσο και ενδιαφέρον, θεωρείται ο επόμενος χρόνος για τη μεγαλύτερη, όσον αφορά την αξία του χαρτοφυλακίου, ΑΕΕΑΠ, την Εθνική Πανγαία. Η Πανγαία φέτος πρόσθεσε στο χαρτοφυλάκιό της πέντε εμπορικά ακίνητα έναντι συνολικού τιμήματος 71 εκατ. ευρώ, εκμισθωμένα στη Σκλαβενίτης. Καθώς οι συνθήκες δεν το έχουν επιτρέψει διατηρεί σε εκκρεμότητα την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου και, σύμφωνα με πληροφορίες, προκειμένου να εξασφαλίσει ρευστότητα για τυχόν νέες επενδυτικές ευκαιρίες, εξετάζει τη δυνατότητα σύναψης ομολογιακού δανείου. Σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει ο διευθύνων σύμβουλος της ΑΕΕΑΠ Αριστοτέλης Καρυτινός, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες στη χώρα, η Πανγαία θα επιδιώξει να αντλήσει από τις διεθνείς αγορές κεφάλαια ύψους κατ’ ελάχιστον 250 εκατ. έως και 400 εκατ. για να τα επενδύσει στην ελληνική αγορά με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη και διεύρυνση του χαρτοφυλακίου της, την ενίσχυση της διασποράς της μετοχικής βάσης της εταιρείας (free float) και τη διαπραγμάτευση των μετοχών της, στην κατηγορία μεγάλης κεφαλαιοποίησης του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Η πορεία της Πανγαία θα εξαρτηθεί ως έναν βαθμό και από τις αποφάσεις της Εθνικής Τράπεζας η οποία κατέχει το 32,66% του μετοχικού κεφαλαίου της και ελέγχει τη διοίκησή της με βάση τη συμφωνία μετόχων, ως το τέλος του 2018. Εξελίξεις όμως αναμένονται σύντομα στον μεγαλύτερο μέτοχο της ΑΕΕΑΠ με το 65,49%, την Invel Real Estate. Σε εξέλιξη βρίσκεται διαγωνισμός για την πώληση του ποσοστού που κατέχει στην Invel η Beny Steinmetz Group Real Estate, εταιρεία συμφερόντων της οικογένειας Beny Steinmetz.
Πληροφορίες αναφέρουν πως ενδιαφέρον για να τοποθετηθούν στην Invel και κατ΄ επέκταση στην Πανγαία έχουν εκδηλώσει σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια μεταξύ των οποίων η PIMCO, η οποία συνδέεται με τον γερμανικό ασφαλιστικό όμιλο Allianz και όπως προαναφέραμε έχει τοποθετηθεί στην Grivalia.
Η PIMCO δεν είναι άγνωστη στην Πανγαία καθώς το 2014 κάλυψε την έκδοση από την ΑΕΕΑΠ πενταετούς ομολογιακού δανείου, ύψους 238 εκατ. ευρώ. Βάσει των παραπάνω είναι δεδομένο ότι τον επόμενο χρόνο η μετοχική σύνθεση στην Πανγαία θα διαφοροποιηθεί και μένει να δούμε πώς αυτό θα συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξή της. Σε εκκρεμότητα, που δεν επηρεάζει τη λειτουργία της ίδιας της ΑΕΕΑΠ (έχοντας ένα γενικότερα κακό αντίκτυπο όσο αφορά τις ξένες επενδύσεις στη χώρα μας) παραμένει η υπόθεση της διερεύνησης των διαδικασιών πώλησης της Πανγαία στην Invel από τη Δικαιοσύνη.
Στο στρατόπεδο των μικρότερων ΑΕΕΑΠ, η Trastor από τις αρχές του χρόνου έχει κάνει μια σειρά από εξαγορές ακινήτων στο πλαίσιο της στρατηγικής της για το μεγάλωμα του χαρτοφυλακίου της. Βάσει των στοιχείων της επενδυτικής της κατάστασης στο τέλος του πρώτου εξαμήνου 2017 η εταιρεία με βασικούς μετόχους την Τράπεζα Πειραιώς και την ξένη επενδυτική εταιρεία Varde είχε ακίνητα αξίας 60,8 εκατ. ευρώ, έναντι αξίας 55,1 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2016.
H Intercontinental International ΑΕΕΑΠ με βασικούς μετόχους (75%) τα μέλη της οικογένειας του Ελληνοαμερικανού επιχειρηματία Μ. Xαλικιά διαθέτει χαρτοφυλάκιο 24 ακινήτων αξίας 70,8 εκατ. ευρώ και μένει να δούμε πώς θα αναπτυχθεί περαιτέρω.
Στο τέλος του περασμένου Ιουλίου ξεκίνησε η διαπραγμάτευση της μετοχής της BriQ Properties στο Χρηματιστήριο Αθηνών, της πέμπτης εισηγμένης ΑΕΕΑΠ με χαρτοφυλάκιο αξίας 24,252 εκατ. ευρώ. Η BriQ έχει αυτή τη στιγμή μηδενικό δανεισμό και ως εκ τούτου δύναται να αντλήσει κεφάλαια για τις άμεσες αγορές της από την τραπεζική αγορά και να προχωρήσει στη συνέχεια σε αύξηση κεφαλαίου. Βασικοί μέτοχοί της είναι ο πρόεδρος της Quest Συμμετοχών, Θεόδωρος Φέσσας, με 49,40%, και η Ευτυχία Κουτσουρέλη με 25,23%. Στη διασπορά βρίσκεται το 25,37%.
