Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων

Του Γιώργου Παλαιτσάκη 
[email protected]

Φαινόμενα άνισης φορολογικής μεταχείρισης και αυξήσεων στις επιβαρύνσεις προκάλεσε το άρθρο 43 του ν. 4916/2022 με το οποίο αντικαταστάθηκε ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ από άλλες πρόσθετες επιβαρύνσεις οι οποίες προσαυξάνουν τον κύριο ΕΝΦΙΑ.

Φορολογούμενοι με ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 300.000 ευρώ, οι οποίοι κατέχουν είτε μικρά ποσοστά επί ακινήτων συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 400.000 ευρώ έκαστο, είτε ολόκληρα ακίνητα αντικειμενικής αξίας άνω των 400.000 ευρώ έκαστο έχουν κληθεί να καταβάλουν ποσά Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) πολλαπλάσια αυτών που πλήρωσαν πέρυσι.

Αντιθέτως, ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 300.000 ευρώ, οι οποίοι κατέχουν ποσοστά επί ακινήτων αξίας κάτω των 400.000 ευρώ έκαστο ή ολόκληρα ακίνητα αξίας χαμηλότερης των 400.000 ευρώ έκαστο δεν επιβαρύνονται τόσο υπέρμετρα ή πληρώνουν ακόμη και λιγότερο ΕΝΦΙΑ σε σύγκριση με πέρυσι.

Υπάρχουν δε πάρα πολλές περιπτώσεις ιδιοκτητών με ίσης αξίας ακίνητη περιουσία που όμως δεν επιβαρύνονται το ίδιο, καθώς όσοι εξ αυτών έχουν έστω κι ένα ακίνητο αξίας άνω των 400.000 ευρώ έστω και κατά ποσοστό χαμηλότερο του 100% πληρώνουν περισσότερο φόρο από όσους έχουν πολλά ακίνητα που το καθένα όμως έχει συνολική αντικειμενική αξία χαμηλότερη των 400.000 ευρώ.

Αυτά τα φαινόμενα άνισης φορολογικής μεταχείρισης και αυξήσεων στις φορολογικές επιβαρύνσεις έγιναν αιτία ώστε χιλιάδες θιγόμενοι-αδικούμενοι ιδιοκτήτες να υποβάλουν ενδικοφανείς προσφυγές στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ και στη συνεχεία -κατόπιν αναμενόμενων απορριπτικών αποφάσεων της υπηρεσίας αυτής- να προσφύγουν στα διοικητικά δικαστήρια, υποστηρίζοντας ότι οι διατάξεις που προκαλούν αυτές τις ανισότητες και τις αδικίες είναι αντισυνταγματικές και ζητώντας να ακυρωθούν τα υπέρογκα ποσά ΕΝΦΙΑ με τα οποία χρεώθηκαν στα φετινά εκκαθαριστικά τους.

Πρέπει να σημειωθεί, επίσης, πως σημαντική συμβολή στην αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων των παραπάνω φορολογουμένων είχαν και οι αυξήσεις που επιβλήθηκαν από την 1η-1-2022 στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων. Οι αυξημένες αντικειμενικές αξίες χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό του φετινού ΕΝΦΙΑ και συνδυαζόμενες με τις παραπάνω επαχθείς διατάξεις εκτόξευσαν στα ύψη τις φορολογικές επιβαρύνσεις για τους συγκεκριμένους ιδιοκτήτες.

 

Παραδείγματα

Η «Ν» δημοσιεύει σήμερα χαρακτηριστικά παραδείγματα φορολογουμένων στους οποίους βεβαιώθηκε φέτος αυξημένος ή πολλαπλάσιος ΕΝΦΙΑ, όπως καταγράφονται στις προσφυγές που υπέβαλαν στη ΔΕΔ, καθώς και σε περιπτώσεις που είχε επισημάνει η ΠΟΜΙΔΑ.

1 Τρεις φορολογούμενοι-αδέλφια κατέχουν έκαστος το 33,33% της ψιλής κυριότητας ενός παλαιού κτηρίου εκτάσεως 431,20 τετραγωνικών μέτρων, ενώ ο 90χρονος πατέρας τους κατέχει το 100% της επικαρπίας του εν λόγω κτηρίου. Το συγκεκριμένο ακίνητο βρίσκεται στο Ρίο των Πατρών. Τα έτη 2019-2021, η τιμή ζώνης του συγκεκριμένου ακινήτου ανερχόταν σε 560 ευρώ ανά τ.μ. και το ετήσιο ποσό ΕΝΦΙΑ που πλήρωνε κάθε ένας από τους αδελφούς ανερχόταν σε 226,07 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης του ακινήτου εκτοξεύτηκε στα 1.250 ευρώ ανά τ.μ., σημειώνοντας αύξηση 123,2%. Το αποτέλεσμα ήταν ο ΕΝΦΙΑ να εκτιναχθεί στα 2.459,18 ευρώ για το εμπράγματο δικαίωμα κάθε αδελφού, δηλαδή να υπερδεκαπλασιαστεί (να αυξηθεί κατά 1.088%).

Όπως σημειώνει, εξάλλου, ο φορολογούμενος: Το 2016 πλήρωσε για όλη την ακίνητη περιουσία του ΕΝΦΙΑ 992 ευρώ, το 2020 πλήρωσε 740 ευρώ, το 2021 πλήρωσε 758,88 ευρώ και το 2022 του ήρθε να πληρώσει συνολικά 4.061,75 ευρώ, δηλαδή χρεώθηκε με φόρο αυξημένο κατά 530%!

2 Φορολογούμενος κατέχει ποσοστό συνιδιοκτησίας 16,5% σε οικόπεδο χωρίς κτίσμα εντός σχεδίου στην περιοχή Πάτημα Ι του Δήμου Χαλανδρίου. Το οικόπεδο έχει συνολική επιφάνεια 2.000 τ.μ. και στον φορολογούμενο αναλογούν 330 τετραγωνικά μέτρα. Η αξία του συνολικού οικοπέδου ξεπερνάει τις 400.000 ευρώ. Η συνολική αξία των ακινήτων του ξεπερνάει τις 300.000 ευρώ και επομένως τίθεται σε εφαρμογή η Ενότητα Γ’, σύμφωνα με την οποία επιβάλλεται επιπλέον φόρος βάσει κλίμακας με συντελεστές από 0,2% έως 1%. Καλείται λοιπόν να πληρώσει φέτος 1.703,51 ευρώ κύριο ΕΝΦΙΑ για 330 τ.μ. χορτάρι, έναντι 320,76 ευρώ που είχε πληρώσει το προηγούμενο έτος για το ίδιο ακριβώς ακίνητο! Δηλαδή, παρουσιάστηκε αύξηση κατά 521,43% επειδή είχε την «ατυχία» -όπως αναφέρει χαρακτηριστικά- να έχει στην κατοχή του τμήμα οικοπέδου η συνολική αξία του οποίου υπερβαίνει τις 400.000 ευρώ και ταυτόχρονα ακίνητα συνολικής αξίας άνω των 300.000 ευρώ. Η αξία του τμήματος του οικοπέδου που του αναλογεί είναι κατά πολύ μικρότερη των 400.000 ευρώ.

Ακριβώς στην ίδια περίπτωση εντάσσεται και η αδερφή του που έχει στην κατοχή της επίσης ποσοστό συνιδιοκτησίας 16,5% στο ίδιο οικόπεδο, χωρίς καμία μεταβολή στην περιουσιακή της κατάσταση.

Αξιοσημείωτα είναι και τα παρακάτω που επισημαίνει ο συγκεκριμένος φορολογούμενος: «Μελετώντας την Ενότητα Γ' της παραγράφου 4 του άρθρου 43 του ν.4916/2022 κατάλαβα ότι αν είχα στην κατοχή μου όχι ένα, αλλά πέντε οικόπεδα επιφανείας 330 τ.μ. το κάθε ένα και μάλιστα με 100% ποσοστό συνιδιοκτησίας, δηλαδή με συνολική επιφάνεια πενταπλάσια από αυτή που έχω στην κατοχή μου, ο κύριος φόρος θα ήταν 1.633,50 ευρώ (λιγότερος δηλαδή από αυτόν που καλούμαι να πληρώσω με ένα τμήμα οικοπέδου επιφάνειας 330 τ.μ.) ακόμη και μετά την προσαύξηση της Ενότητας Ε’ (5%-20% ανάλογα με το πόσο υψηλότερη των 500.000 ευρώ είναι η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας)».

3 Φορολογούμενη είναι ιδιοκτήτρια του 47,5% ενός οικοπέδου επιφάνειας 1.041,5 τ.μ. στο Χαλάνδρι επί της οδού Ηρακλείτου και 28ης Οκτωβρίου. Για το συγκεκριμένο εμπράγματο δικαίωμα, την περίοδο 2019-2021, η τιμή ζώνης ανερχόταν σε 1.300 ευρώ ανά τ.μ. και το ετήσιο ποσό του ΕΝΦΙΑ έφθανε τα 618,39 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης αυξήθηκε στα 2.000 ευρώ ανά τ.μ. και το ετήσιο ποσό του ΕΝΦΙΑ, για το συγκεκριμένο εμπράγματο δικαίωμα, εκτινάχθηκε στα 2.708,77 ευρώ, δηλαδή αυξήθηκε κατά 338%.

Η φορολογούμενη σημειώνει επίσης ότι ο συνολικός κύριος ΕΝΦΙΑ που καλείται να πληρώσει φέτος είναι αυξημένος κατά 526,74%, λόγω του ανωτέρω ακινήτου και ότι «ο συγκεκριμένος φόρος είναι εξαιρετικά δύσκολο να πληρωθεί δεδομένου ότι αφορά οικόπεδο από το οποίο δεν προκύπτει οποιοδήποτε έσοδο».

Από την έντυπη έκδοση

Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]

Μπαράζ προσφυγών στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και στα διοικητικά δικαστήρια από χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι θεωρούν ότι αδικήθηκαν από ορισμένες αλλαγές που επέφερε η κυβέρνηση με τον ν. 4916/2022 στον τρόπο υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ καταγράφεται αυτές τις μέρες.

Οι προσφεύγοντες ζητούν να ακυρωθούν οι πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις που τους επιβλήθηκαν με τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ του τρέχοντος έτους, καθώς θεωρούν αντισυνταγματικές συγκεκριμένες διατάξεις του ν. 4916/2022 με βάση τις οποίες επιβλήθηκαν οι εν λόγω επιβαρύνσεις.

Πρόκειται για φορολογούμενους είτε με ποσοστά συνιδιοκτησίας είτε με 100% πλήρη κυριότητα σε ακίνητα συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 400.000 ευρώ το καθένα, οι οποίοι επιβαρύνθηκαν με χιλιάδες ευρώ επιπλέον ΕΝΦΙΑ σε σύγκριση με άλλους ιδιοκτήτες που κατέχουν ίσης συνολικής αξίας ακίνητη περιουσία, αλλά κατανεμημένη σε περισσότερα ακίνητα αξίας κάτω των 400.000 ευρώ το καθένα. Σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζουν στις προσφυγές τους οι ιδιοκτήτες αυτοί, τα επιπλέον ποσά ΕΝΦΙΑ που εκλήθησαν να καταβάλουν προέκυψαν από την εφαρμογή διατάξεων που είναι αντισυνταγματικές, καθώς προκαλούν άνιση φορολογική μεταχείριση μεταξύ πολιτών με ακίνητα ίσης αξίας.

Στο στόχαστρο των προσφευγόντων ιδιοκτητών μπήκαν, πιο συγκεκριμένα, οι νέες διατάξεις με τις οποίες ο «συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ» αντικαταστάθηκε από μια προσαύξηση του κύριου ΕΝΦΙΑ, δηλαδή από έναν «επιπλέον ΕΝΦΙΑ» υπολογιζόμενο με βάση μια νέα κλίμακα. Πρόκειται για τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 43 του ν. 4916/2022, με τις οποίες προστέθηκε η Ενότητα Γ στο άρθρο 4 του αρχικού νόμου του ΕΝΦΙΑ, του ν. 4223/2013. Η Ενότητα Γ' προβλέπει ότι για δικαιώματα επί ακινήτων υπολογίζεται «επιπλέον ΕΝΦΙΑ» επί της συνολικής αξίας ανά εμπράγματο δικαίωμα επί ακινήτου, όπως αυτό αποτυπώνεται στη δήλωση Ε9. Ο φόρος υπολογίζεται κλιμακωτά με συντελεστές από 0,2% για το τμήμα της αξίας του ακινήτου από τα 400.000,01 έως τα 500.000 ευρώ, έως 1% για το τμήμα της αξίας του ακινήτου πάνω από τα 2.000.000 ευρώ (βλ. σχετικό πίνακα). Ο φόρος επιβάλλεται στη συνολική αξία του 100% της πλήρους κυριότητας του ακινήτου και στη συνέχεια απομειώνεται με βάση τον συντελεστή συνιδιοκτησίας, εφόσον υφίσταται συνιδιοκτησία στην πλήρη ή ψιλή κυριότητα, και επιμερίζεται.

Οι παραπάνω διατάξεις εφαρμόζονται, εφόσον η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του υποκειμένου στον φόρο, υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ.

Η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής είχε επισημάνει μια σημαντική στρέβλωση που προκαλούν αυτές οι διατάξεις, όταν είχαν κατατεθεί για ψήφιση στη Βουλή. Συγκεκριμένα, η εν λόγω Υπηρεσία είχε γνωμοδοτήσει ότι «δύο φορολογούµενοι, των οποίων η ακίνητη περιουσία έχει την ίδια συνολική φορολογητέα αξία, καταλήγουν να πληρώσουν διαφορετικό ποσό φόρου της Ενότητας Γ’ (σ.σ.: επιπλέον φόρο που αντικαθιστά τον συμπληρωματικό), αναλόγως του αριθµού των ακινήτων που τους ανήκουν. Επί παραδείγµατι, φορολογούµενος στον οποίο ανήκει η πλήρης κυριότητα ενός ακινήτου φορολογητέας αξίας 2.000.000,00 ευρώ, θα κληθεί να καταβάλει φόρο της Ενότητας Γ’ (σ.σ.: επιπλέον φόρο που αντικαθιστά τον συμπληρωματικό) ποσού 11.700,00 ευρώ, ενώ άλλος στον οποίο ανήκει η πλήρης κυριότητα πέντε ακινήτων φορολογητέας αξίας του καθενός 400.000,00 ευρώ και συνολικής φορολογητέας αξίας 2.000.000,00 ευρώ, δεν θα καταβάλει φόρο της Ενότητας Γ’. Η ως άνω διαφοροποίηση της φορολογικής επιβάρυνσης, αναλόγως του αριθµού των ακινήτων του φορολογουµένου, γεννά προβληµατισµό ως προς τη συµβατότητά της µε την αρχή της φοροδοτικής ικανότητας».

Συνοπτικά με βάση τα όσα υποστηρίζονται στις προσφυγές, οι αλλαγές που επέφερε το άρθρο 43 του ν. 4916/2022 στον τρόπο υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ επιβάρυναν υπέρμετρα φορολογούμενους με ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας -υπολογισμένης με βάση τις αυξημένες τιμές ζώνης που καθιερώθηκαν την 1η-1-2022- άνω των 300.000 ευρώ, οι οποίοι:

α) κατείχαν την 1η-1-2022 κατά πλήρη κυριότητα ένα τουλάχιστον ακίνητο συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 400.000 ευρώ,

β) κατείχαν την 1η-1-2022 κατά ποσοστά σημαντικά χαμηλότερα του 50% ένα τουλάχιστον ακίνητο συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 400.000 ευρώ.

Οι παραπάνω διατάξεις των Ενοτήτων Γ' και Ε' που προστέθηκαν στο άρθρο 4 του ν. 4223/2013 με το άρθρο 43 του ν. 4916/2022 θεωρούνται από τους προσφεύγοντες ως αντισυνταγματικές, επειδή παραβιάζουν το άρθρο 4 του Συντάγματος, που ορίζει ότι όλοι οι Έλληνες συμμετέχουν στα δημόσια βάρη χωρίς διακρίσεις, αλλά και το άρθρο 17 για την προστασία της ιδιοκτησίας.

Στα διοικητικά δικαστήρια

Οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες προσέφυγαν πρώτα στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της ΑΑΔΕ και, όπως ήταν αναμενόμενο, οι ενδικοφανείς προσφυγές τους απορρίπτονται στο σύνολό τους είτε με την έκδοση σχετικών αποφάσεων είτε σιωπηρά λόγω παρέλευσης άπρακτης της προθεσμίας των τεσσάρων μηνών για απάντηση από τη ΔΕΔ. Η απόρριψη των προσφυγών από τη ΔΕΔ είναι μια εξέλιξη αναμενόμενη, καθώς η συγκεκριμένη υπηρεσία δεν είναι αρμόδια να κρίνει τη συνταγματικότητα ή μη των εφαρμοζόμενων φορολογικών διατάξεων. Στη συνέχεια, όμως, μετά την απόρριψη των προσφυγών τους από τη ΔΕΔ, οι ιδιοκτήτες προσφεύγουν πλέον, όπως έχουν δικαίωμα, στα διοικητικά δικαστήρια, επιδιώκοντας να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για διεξαγωγή πιλοτικής δίκης στο Συμβούλιο της Επικρατείας, που θα κρίνει οριστικά και αμετάκλητα τη συνταγματικότητα ή μη των επίμαχων διατάξεων.

Η στρέβλωση για κατόχους μικρών ποσοστών ιδιοκτησίας

Πέραν της στρέβλωσης που είχε επισημάνει η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής, προέκυψε και μία άλλη, ακόμη χειρότερη:

Κάθε φορολογούμενος με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας άνω των 300.000 ευρώ, ο οποίος κατείχε την 1η-1-2022 έστω κι ένα μικρό ποσοστό, μόλις 6%, επί ακινήτου συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 400.000 ευρώ θεωρείται υπόχρεος να καταβάλει τον «επιπλέον ΕΝΦΙΑ» της Ενότητας Γ' που επιβαρύνει κάθε ιδιοκτήτη ακινήτου αξίας άνω των 400.000 ευρώ!

Δηλαδή ενώ η φορολογητέα αξία του εμπραγμάτου δικαιώματός του είναι ένα ποσό πολύ χαμηλότερο των 400.000 ευρώ, υπολογίζεται φόρος για το τμήμα κατά το οποίο η συνολική αξία του ακινήτου (η αξία που αντιστοιχεί στο 100% της πλήρους κυριότητας) υπερβαίνει τα 400.000 ευρώ και στη συνέχεια το ποσό του φόρου που προκύπτει επιμερίζεται στον φορολογούμενο με βάση το ποσοστό συνιδιοκτησίας που κατέχει.

Αυτός ο στρεβλός τρόπος υπολογισμού που προβλέπει η Ενότητα Γ' έχει, για παράδειγμα, ως συνέπεια:

1 Ένας φορολογούμενος που κατέχει το 20% της πλήρους κυριότητας ενός ακινήτου συνολικής αντικειμενικής αξίας 650.000 ευρώ, ενώ η πραγματική αξία του εμπραγμάτου δικαιώματός του είναι 130.000 ευρώ (το 20% των 650.000 ευρώ) να πληρώνει επιπλέον ΕΝΦΙΑ 140 ευρώ, υπολογισμένο:

α) Βάσει της κλίμακας του «επιπλέον φόρου» της Ενότητας Γ' του άρθρου 4 του ν. 4223/2013:

• με συντελεστή 0,2% για το τμήμα της αξίας από τα 400.000,01 έως τα 500.000 ευρώ,
• με συντελεστή 0,3% για το τμήμα της αξίας από τα 500.000,01 έως τα 600.000 ευρώ,
• Με συντελεστή 0,4% για το τμήμα της αξίας από τα 600.000,01 έως τα 650.000 ευρώ.

β) με πολλαπλασιασμό του ποσοστού συνιδιοκτησίας 20% με το άθροισμα των φόρων από κάθε κλιμάκιο αξίας της παραπάνω κλίμακας [(20% Χ (200 ευρώ + 300 ευρώ + 200 ευρώ)]

2 Ένας άλλος φορολογούμενος που κατέχει το 100% της πλήρους κυριότητας σε ακίνητο συνολικής αντικειμενικής αξίας 399.000 ευρώ δεν πληρώνει καθόλου τον «επιπλέον φόρο» της Ενότητας Γ' του άρθρου 4 του ν. 4223/2013! Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η συνολική αξία του δικού του εμπράγματου δικαιώματος είναι υπερτριπλάσια από την αξία του εμπραγμάτου δικαιώματος του προηγούμενου φορολογούμενου.

Άλλη μία διάταξη

Στο στόχαστρο των προσφευγόντων ιδιοκτητών έχει μπει και η διάταξη της Ενότητας Ε, η οποία επίσης προστέθηκε στο άρθρο 4 του αρχικού νόμου του ΕΝΦΙΑ Με τη διάταξη αυτή, προβλέπεται περαιτέρω προσαύξηση του ΕΝΦΙΑ, φυσικών προσώπων κατά 5% έως 20% ανάλογα με τη συνολική αξία της περιουσίας. Η προσαύξηση αυτή εφαρμόζεται, εφόσον η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας υπερβαίνει τις 500.000 ευρώ.

Από την έντυπη έκδοση

Του Θάνου Τσίρου
[email protected]

Πιθανή ανάπτυξη μεγαλύτερη του 5,3% μέσα στο 2022 δεν είναι δεδομένο ότι θα μετουσιωθεί σε είσπραξη περισσότερων φορολογικών εσόδων εντός της χρονιάς λίγες εβδομάδες πριν από την εκπνοή του έτους.

Στο οικονομικό επιτελείο κρατούν χαμηλά τον πήχη όσον αφορά το κατά πόσο θα καταστεί εφικτό να… περισσέψει δημοσιονομικός χώρος για πρόσθετα μέτρα στήριξης έως το τέλος του έτους.

Η μείωση των φορολογικών εσόδων κατά 606 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο έναντι του στόχου ήταν ένας σημαντικός λόγος για να σημάνει συναγερμός. Μπορεί η συγκεκριμένη εξέλιξη να ήταν αναμενόμενη λόγω της πρόωρης είσπραξης του ΕΝΦΙΑ (με αποτέλεσμα να… λείψουν τα χρήματα που είχαν προϋπολογιστεί να καταβληθούν από τον ιδιοκτήτες μέσα στον Σεπτέμβριο), ωστόσο… υπενθύμισε ότι μεγάλο μέρος της υπερείσπραξης των φόρων στο 9μηνο αποδίδεται σε συγκυριακούς λόγους. Συγκυριακή επομένως είναι σε μεγάλο βαθμό και η επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα για δεύτερο διαδοχικό μήνα. Από εδώ και πέρα, η υπεραπόδοση στο σκέλος των φορολογικών εσόδων θα μειώνεται μήνα με τον μήνα και το ζητούμενο θα είναι η χρονιά να κλείσει εντός των προβλέψεων για πρωτογενές έλλειμμα 1,7% του ΑΕΠ.

Το σύνθημα που έχει δοθεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο είναι να αρχίσει να μπαίνει… φρένο στις συνεχείς επιδοτήσεις. Και αυτό διότι οι κυβερνητικές αποφάσεις που επηρεάζουν τα δημοσιονομικά αποτελέσματα αντανακλούν ήδη πολύ έντονα στις αποδόσεις των ομολόγων. Το ελληνικό 10ετές είναι ήδη κοντά στο 5% και το ζητούμενο για το οικονομικό επιτελείο είναι πλέον το να μην αναληφθεί κανένα ρίσκο όσον αφορά τις προγραμματισμένες δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας.
Εκτός από τη διακριτική επιτήρηση των Βρυξελλών, υπάρχει και η επιτήρηση των αγορών, η οποία, ενίοτε, είναι αυστηρότερη και έρχεται σε μια περίοδο που η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, εντός του 2023.

 

Επιδότηση πετρελαίου

Στο πλαίσιο αυτό, ακόμη και για την επιστροφή της οριζόντιας επιδότησης στο πετρέλαιο κίνησης, κυβερνητικά στελέχη φρόντισαν χθες να βάλουν… φρένα και προϋποθέσεις. Δεν είναι ώρα τώρα γι’ αυτή τη συζήτηση, είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, με τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου να συνδέουν από την πλευρά τους την τελική απόφαση με την πορεία της διεθνούς τιμής του πετρελαίου, η οποία, σημειωτέον, βρίσκεται και πάλι σε πτωτική τροχιά.

 

Στο εννεάμηνο

Για την περίοδο του Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 4,236 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 10,081 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2022 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022 και ελλείμματος 10,150 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2021.

Το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε στα 37 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 5,943 δισ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 5,960 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2021. Τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν στα 44 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 5,203 δισ. ευρώ ή 13,4% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 48,348 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 6,120 δισ. ευρώ ή 14,5% έναντι του στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 40,644 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 4,902 δισ. ευρώ ή 13,7% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022.

Η υπερεκτέλεση αυτή οφείλεται: στην καλύτερη απόδοση των φόρων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2022, στην παράταση της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2022, στην καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους και στην είσπραξη μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2022 των πέντε εκ των δέκα δόσεων του ΕΝΦΙΑ, οι οποίες είχαν προβλεφθεί ότι θα εισπραχθούν από τον Σεπτέμβριο του 2022 έως τον Ιανουάριο του 2023, με μικρότερο όμως συνολικό αριθμό δόσεων (πέντε εκ των έξι), στις επιστροφές εσόδων οι οποίες ανήλθαν σε 4,340 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 917 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3,423 δισ. ευρώ).

 

Τα έσοδα του Σεπτεμβρίου

Για τον Σεπτέμβριο 2022 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4,776 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 492 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 5,541 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 279 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 4,909 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 609 εκατ. ευρώ ή 11% έναντι του στόχου, κυρίως λόγω:

Της αρχικής πρόβλεψης για την είσπραξη τον μήνα Σεπτέμβριο της πρώτης ενισχυμένης δόσης του ΕΝΦΙΑ 2022, ύψους 902 εκατ. ευρώ, από τις έξι συνολικά δόσεις, συνολικού προβλεπόμενου ποσού 2.015 εκατ. ευρώ. Αντί αυτού, με τη νέα νομοθεσία προβλέπονται 10 μηνιαίες δόσεις, αρχής γενομένης από τον Μάιο του 2022.

Της αρχικής πρόβλεψης ότι ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων θα εισπραχθεί σε 3 διμηνιαίες δόσεις, κατά τους μήνες Ιούλιο, Σεπτέμβριο και Νοέμβριο, αλλά ορίστηκε η πληρωμή του σε 8 μηνιαίες δόσεις, αρχής γενομένης από τον Ιούλιο 2022.

Σημαντική υπεραπόδοση στο σκέλος των εσόδων πιστοποιούν τα στοιχεία για την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού το διάστημα Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου. Στο 9μηνο το έλλειμμα στο ισοζύγιο περιορίστηκε σε 4,236 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 10,081 δισ. ευρώ, αφού τα έσοδα ήταν περίπου 5 δισ. υψηλότερα των εκτιμήσεων. Και τούτο παρά το γεγονός ότι τον Σεπτέμβριο τα φορολογικά έσοδα κινήθηκαν 11% χαμηλότερα του στόχου. Πώς επηρέασε η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ και άλλων φόρων. Αναλυτικά η εικόνα. 

Όσον αφορά στο πρωτογενές πλεόνασμα είχαμε πλεόνασμα ύψους 37 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για έλλειμμα 5.,943 δισ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 5,960 δισ. ευρώ το αντίστοιχο 9μηνο του 2021.

Πιο αναλυτικά, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε  44,008 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 5,203 δισ. ευρώ ή 13,4% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022, παρά τα μειωμένα έσοδα του ΠΔΕ.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 48,348 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 6,120 δισ. ευρώ ή 14,5% έναντι του στόχου.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 40,644 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 4,902 δισ. ευρώ ή 13,7% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022. Η υπερεκτέλεση αυτή οφείλεται:

α) στην καλύτερη απόδοση των φόρων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2022,

β) στην παράταση της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2022,

γ) στην καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους και

δ) στην είσπραξη μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2022 των πέντε εκ των δέκα δόσεων του ΕΝΦΙΑ οι οποίες είχαν προβλεφθεί ότι θα εισπραχθούν από τον Σεπτέμβριο του 2022 έως τον Ιανουάριο του 2023 με μικρότερο όμως συνολικό αριθμό δόσεων (πέντε εκ των έξι).

Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 4,340 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 917 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3,423 δισ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 2,394 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 466 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2,860 δισ. ευρώ).

Η εικόνα του Σεπτεμβρίου

Για τον Σεπτέμβριο 2022 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκε στα 4,776 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 492 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 5,541 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 279 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022.

Τα έσοδα από φόρους ήταν 4,909 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 609 εκατ. ευρώ ή 11% έναντι του στόχου, κυρίως λόγω:

(α) της πρόβλεψης για την είσπραξη τον μήνα Σεπτέμβριο της πρώτης ενισχυμένης δόσης του ΕΝΦΙΑ 2022, ύψους 902 εκατ. ευρώ, από τις έξι συνολικά δόσεις, συνολικού προβλεπόμενου ποσού 2.015 εκατ. ευρώ,  σύμφωνα με την ισχύουσα κατά την κατάθεση της εισηγητικής έκθεσης του Προϋπολογισμού 2022 νομοθεσία. Αντί αυτού, με τη νέα νομοθεσία προβλέπονται 10 μηνιαίες δόσεις, αρχής γενομένης τον Μάιο του 2022, και μετά τις μειώσεις το εκτιμώμενο ποσό είσπραξης που αφορά τον ΕΝΦΙΑ 2022 ανέρχεται σε 1.839 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι το ποσό που έχει ήδη εισπραχθεί κατά τους προηγούμενους μήνες Μάιο έως και Αύγουστο και αφορά τον ΕΝΦΙΑ 2022 ανέρχεται σε 1.341 εκατ. ευρώ, και

(β) της πρόβλεψης, ότι το ποσό που αφορά την εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, θα εισπραχθεί σε 3 διμηνιαίες δόσεις, κατά τους μήνες Ιούλιο, Σεπτέμβριο και Νοέμβριο, σύμφωνα με την ισχύουσα κατά την κατάθεση της εισηγητικής έκθεσης του Προϋπολογισμού 2022 νομοθεσία. Αντί αυτού με τη νέα νομοθεσία ορίστηκε η πληρωμή του φόρου σε 8 μηνιαίες δόσεις, αρχής γενομένης τον Ιούλιο 2022.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 765 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 213 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο (551 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 473 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 383 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο (90 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2022 ανήλθαν στα 48,245 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 641 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (48.886 εκατ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022.

Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 972 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των πληρωμών των εξοπλιστικών προγραμμάτων κατά 656 εκατ. ευρώ. Μειωμένες παρουσιάζονται και οι πληρωμές για καταπτώσεις εγγυήσεων κατά 456 εκατ. ευρώ.

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 7,037 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 331 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο των 6,706 δισ. ευρώ.

Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των δαπανών για δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν λόγω της πανδημίας για την περίοδο του Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου, έχει ως εξής:

α) η ενίσχυση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που επλήγησαν από τον COVID-19 στις Περιφέρειες ύψους 160 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,

β) η συνεισφορά του δημοσίου για την αποπληρωμή επιχειρηματικών δανείων πληγέντων δανειοληπτών ύψους 86 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,

γ) η επιδότηση κεφαλαίου κίνησης σε τουριστικές επιχειρήσεις ύψους 42 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,

δ) η ενίσχυση των φορέων υγείας με επικουρικό προσωπικό στις Περιφέρειες ύψους 71 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,

ε) η έκτακτη επιχορήγηση των πληττόμενων από την πανδημία επιχειρήσεων ψυχαγωγίας, γυμναστηρίων, σχολών χορού κ.λπ. ύψους 44 εκατ. ευρώ, από το ΠΔΕ,

στ) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού ύψους 150 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),

ζ) οι πρόσθετες επιχορηγήσεις προς τον ΕΟΠΥΥ, ύψους 100 εκατ. ευρώ και προς τα νοσοκομεία και τις ΔΥΠΕ, ύψους 91 εκατ. ευρώ καθώς και η αγορά εμβολίων ύψους 269 εκατ. ευρώ,

η) η πρόσθετη επιχορήγηση προς την ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) ύψους 400 εκατ. ευρώ για την κάλυψη της απώλειας εσόδων λόγω μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων και η επιχορήγηση προς τον e-ΕΦΚΑ ύψους 150 εκατ. ευρώ για την κάλυψη απώλειας εσόδων από τη μείωση των υπέρ της ΔΥΠΑ συνεισπραττόμενων εισφορών και

θ) η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 54 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν.

 

Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των δαπανών για τα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, που αφορούν στην Κεντρική Διοίκηση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου, έχει ως εξής:

α) επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΑ ύψους 207 εκατ. ευρώ η οποία αναλύεται στα εξής επιμέρους: 120 εκατ. ευρώ για την έκτακτη δόση του επιδόματος τέκνου, 46 εκατ. ευρώ για την καταβολή της προσαύξησης της εισοδηματικής ενίσχυσης των δικαιούχων του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, 33 εκατ. ευρώ για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση των ΑμεΑ και 7 εκατ. ευρώ για την προσαύξηση της σύνταξης των ανασφάλιστων υπερηλίκων,

β) επιχορήγηση προς τον e-ΕΦΚΑ ύψους 135 εκατ. ευρώ για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση των ευάλωτων συνταξιούχων,

γ) επιχορήγηση προς την Κοινωνία της Πληροφορίας για την ενίσχυση φυσικών προσώπων και ελεύθερων επαγγελματιών με σκοπό την αντιμετώπιση της αύξησης του κόστους των καυσίμων κίνησης (fuel pass) ύψους 301 εκατ. ευρώ και για την ενίσχυση λόγω αυξημένων λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος (power pass) ύψους 297 εκατ. ευρώ,

δ) επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΕΠΕ ύψους 50 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των συνεπειών στην ελληνική κτηνοτροφία λόγω των διεθνών εξελίξεων,

ε) αποζημίωση ειδικού σκοπού για τη στήριξη εκμεταλλευτών και οδηγών ΤΑΞΙ ύψους 5 εκατ. ευρώ και

στ) επιδότηση του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (diesel) κίνησης ύψους 140 εκατ. ευρώ.

Για την περίοδο του Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2022 οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού παρουσιάζονται μειωμένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, κατά 1.355 εκατ. ευρώ.

Από την έντυπη έκδοση 

Του Γιώργου Παλαιτσάκη 
[email protected]

Τρία φορολογικά μέτρα, που ευνοούν χιλιάδες φορολογούμενους οι οποίοι σκοπεύουν να πωλήσουν ή να αγοράσουν ακίνητα ή να ανακαινίσουν και να αναβαθμίσουν τα σπίτια και τα λοιπά κτίσματα που κατέχουν, σκοπεύει να παρατείνει η κυβέρνηση για τα επόμενα έτη, με νομοθετικές ρυθμίσεις που θα προωθήσει για ψήφιση στη Βουλή εντός του φθινοπώρου.

Τα μέτρα αυτά προβλέπουν την αναστολή της επιβολής φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων, την έκπτωση από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων του 40% των δαπανών για ενεργειακή και λειτουργική αναβάθμιση κτηρίων και την απαλλαγή των μεταβιβάσεων νεόδμητων κτισμάτων από την επιβολή ΦΠΑ 24%.

Στόχος της κυβέρνησης είναι τα μέτρα αυτά να λειτουργήσουν ως φορολογικά κίνητρα για την περαιτέρω ενίσχυση της αγοράς ακινήτων, την τόνωση της οικοδομικής δραστηριότητας, αλλά και την ενεργειακή και λειτουργική αναβάθμιση των κατοικιών και των επαγγελματικών κτηρίων.

Αναλυτικά, τα μέτρα των οποίων η εφαρμογή θα παραταθεί και τα οφέλη που θα προκύψουν για τους φορολογούμενους θα είναι τα εξής:

1) Έκπτωση του 40% των δαπανών ενεργειακής και λειτουργικής αναβάθμισης κτισμάτων από τον φόρο εισοδήματος των επομένων τεσσάρων ετών. Θα παραταθεί μέχρι τις 31-12-2023 η ισχύς της διάταξης του άρθρου 16 του φορολογικού νόμου 4646/2019 η οποία προβλέπει ότι το 40% των εξόδων που καταβάλλουν οι φορολογούμενοι μέσα σε ένα έτος για τις εργασίες ενεργειακής και λειτουργικής αναβάθμισης των ακινήτων τους εκπίπτει από τις οφειλές φόρου εισοδήματος των τεσσάρων ετών που έπονται του έτους καταβολής των δαπανών υπό ορισμένους κανόνες και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Το ανώτατο συνολικό όριο δαπανών που αναγνωρίζεται είναι τα 16.000 ευρώ. Το μέγιστο ποσό έκπτωσης διαμορφώνεται, συνεπώς, συνολικά στα 6.400 ευρώ (40% των 16.000 ευρώ). Συνακόλουθα, το ανώτατο ποσό έκπτωσης φόρου που δικαιούται ο ιδιοκτήτης σε κάθε ένα από τα 4 έτη ισχύος της έκπτωσης φθάνει τα 1.600 ευρώ (το 1/4 των 6.400 ευρώ).

Η ισχύς της διάταξης αυτής επρόκειτο να λήξει κανονικά στις 31-12-2022, καθώς η χρονική περίοδος εφαρμογής της ήταν τα φορολογικά έτη 2020-2022. Δηλαδή το τρέχον φορολογικό έτος θα ήταν το τελευταίο για το οποίο θα ίσχυε η συγκεκριμένη ευνοϊκή διάταξη. Όμως, με νεότερη νομοθετική ρύθμιση, που θα κατατεθεί στη Βουλή το φθινόπωρο, θα προβλέπεται παράταση του χρόνου ισχύος της διάταξης αυτής έως τις 31-12-2023. Δηλαδή, η έκπτωση φόρου θα ισχύσει και για το 40% των δαπανών λειτουργικής αναβάθμισης ακινήτων που θα πραγματοποιήσουν οι φορολογούμενοι το 2023 και θα κατανεμηθεί στις φορολογικές δηλώσεις επόμενων τεσσάρων ετών (2024-2027). Με απλά λόγια, ακόμη και όσοι φορολογούμενοι δαπανήσουν το 2023 χρήματα για ανακαινίσεις και βελτιώσεις στα σπίτια και τα λοιπά κτίσματα που κατέχουν θα έχουν το δικαίωμα να γλιτώσουν φόρο εισοδήματος έως 1.600 ευρώ τον χρόνο στις φορολογικές δηλώσεις των ετών 2024-2027.

Για τον υπολογισμό της έκπτωσης λαμβάνονται υπόψη μόνο οι δαπάνες για τις εργασίες, και όχι τα έξοδα για τις προμήθειες υλικών. Π.χ. για τις πλακοστρώσεις λαμβάνεται υπόψη η δαπάνη για την εργασία του επιτηδευματία και όχι τα έξοδα για να αγοραστούν τα πλακάκια, για το βάψιμο λαμβάνεται υπόψη μόνο η δαπάνη για την αμοιβή του ελαιοχρωματιστή και όχι τα ποσά που θα έχουν καταβληθεί για να αγοραστούν οι μπογιές.

Απαραίτητες προϋποθέσεις, εξάλλου, για να ισχύσει η έκπτωση είναι η απόδειξη των δαπανών με νόμιμα παραστατικά και η εξόφλησή τους με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (χρεωστικές, πιστωτικές ή προπληρωμένες κάρτες, υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής) ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών. Οι επιλέξιμες δαπάνες πρέπει να μην έχουν εκπέσει ως δαπάνη από τα ακαθάριστα έσοδα επιχειρηματικής δραστηριότητας. Επιπλέον, το μέτρο καλύπτει κτήρια τα οποία δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν θα ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτηρίων ή άλλα προγράμματα ή δράσεις επιχορήγησης.

2) Αναστολή της επιβολής ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις νεόδμητων κτισμάτων για άλλα δύο χρόνια. Κατά τη διάρκεια της τριετίας 2020-2022 όλα τα κτίσματα τα οποία είχαν άδειες ανέγερσης από την 1η-1-2006 και μετά αλλά βρίσκονταν ακόμη στα χέρια των οικοδομικών εταιρειών που τα κατασκεύασαν ή τα είχαν αποπερατώσει δεν επιβαρύνονταν με ΦΠΑ 24% επί των αντικειμενικών τιμών τους τη στιγμή κατά την οποία μεταβιβάστηκαν για πρώτη φορά για χρήση, εφόσον οι κατασκευαστές είχαν υποβάλει αιτήσεις αναστολής της επιβολής ΦΠΑ. Τα ακίνητα αυτά επιβαρύνθηκαν με φόρο μεταβίβασης 3% επί των αντικειμενικών αξιών τους ή επί των πραγματικών τιμών πώλησης, όπως ακριβώς και τα παλαιά κτίσματα όταν μεταβιβάζονται για δεύτερη, τρίτη, τέταρτη φορά κ.ο.κ. Με νεότερη διάταξη που θα ψηφιστεί εντός του φθινοπώρου, η αναστολή του ΦΠΑ θα ισχύσει για άλλα δύο χρόνια, δηλαδή και για τις μεταβιβάσεις νεόδμητων κτισμάτων που θα πραγματοποιηθούν την περίοδο 2023-2024. Οι μεταβιβάσεις αυτές θα επιβαρύνονται με φόρο 3% επί των αντικειμενικών αξιών ή των πραγματικών αγοραίων τιμών των ακινήτων.

Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ δεν επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις πρώτης κατοικίας, οπότε η ρύθμιση αυτή δεν αφορά αυτές τις μεταβιβάσεις.

3) Αναστολή της επιβολής φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Η έναρξη ισχύος των διατάξεων για την επιβολή φόρου 15% στην υπεραξία που προκύπτει από την πώληση ακινήτου σε τιμή ανώτερη της τιμής κτήσης θα αναβληθεί για ένα ή δύο ακόμη έτη. Με βάση την ισχύουσα αυτή τη στιγμή νομοθεσία, οι διατάξεις του άρθρου 41 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013) που προβλέπουν την επιβολή φόρου 15% επί της θετικής διαφοράς (επί της υπεραξίας) που προκύπτει από την πώληση ακινήτου σε τιμή υψηλότερη από την τιμή στην οποία αποκτήθηκε, έχουν ανασταλεί μέχρι τις 31-12-2022, δηλαδή θα τεθούν σε ισχύ από την 1η-1-2023. Με νεότερη διάταξη που προτίθεται να καταθέσει στη Βουλή η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και αναμένεται να ψηφίσει η πλειοψηφία της Βουλής, η αναστολή της επιβολής φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων θα παραταθεί για άλλο ένα έτος ή για άλλα δύο έτη. Δηλαδή, η έναρξη ισχύος της διάταξης του άρθρου 41 του Κ.Φ.Ε. θα μετατεθεί για την 1η-1-2024 ή την 1η-1-2025. Έτσι, και όσοι φορολογούμενοι θα πωλήσουν ακίνητα κατά τα επόμενα 1 με 2 έτη δεν θα πληρώσουν φόρο 15% επί της διαφοράς μεταξύ των τιμών στις οποίες απέκτησαν τα ακίνητα και των τιμών στις οποίες θα τα πωλήσουν. Ως εκ τούτου, οι τιμές πώλησης των ακινήτων δεν θα επηρεαστούν ανοδικά από την επιβολή αυτού του φόρου.

 

Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]

Δυσμενέστατες επιπτώσεις στη ζωή πολλών φορολογουμένων προκαλούν οι αυξήσεις που επιβλήθηκαν στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων από την 1η Ιανουαρίου 2022. Ήδη έχουν γίνει αντιληπτές 3 σοβαρές παρενέργειες που περιορίζουν ή καταργούν οριστικά στοιχειώδη οικονομικά δικαιώματα πολλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Εξαιτίας της ανόδου των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων χιλιάδες φορολογούμενοι χάνουν από φέτος δικαιώματα είσπραξης κοινωνικών επιδομάτων καθώς και δικαιώματα φοροαπαλλαγών.

Όπως προκύπτει, ειδικότερα, από τα στοιχεία για το ύψος στο οποίο έχουν διαμορφωθεί οι νέες αντικειμενικές τιμές των ακινήτων, το εγχείρημα της κυβέρνησης να προχωρήσει στην εξομοίωση των αντικειμενικών με τις αγοραίες αξίες των ακινήτων οδήγησε από την 1η-1-2022 στην αύξηση των αντικειμενικών τιμών για τα ακίνητα που βρίσκονται στο 55% των περιοχών («ζωνών») της χώρας και στη μείωσή τους μόνο στο 21%. Τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα ήδη από τον περυσινό Ιούνιο δείχνουν ότι στη συντριπτική πλειονότητα των μεγάλων Δήμων της χώρας, αλλά και σε χιλιάδες κωμοπόλεις, χωριά και οικισμούς της χώρας, όπου οι αντικειμενικές τιμές (οι τιμές ζώνης) κυμαίνονταν μέχρι τις 31-12-2021 σε επίπεδα σημαντικά χαμηλότερα των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς, οι νέες τιμές που τέθηκαν σε ισχύ από την 1η-1-2022 είναι σημαντικά υψηλότερες. Υπάρχουν επίσης και περιπτώσεις περιοχών όπου λόγω της εφαρμογής  του συστήματος των αντικειμενικών τιμών για πρώτη φορά, προκύπτουν υπέρμετρες αυξήσεις που φθάνουν μέχρι το 250%.Οι περιοχές αυτές ήταν εκτός του συστήματος των αντικειμενικών αξιών και ελάμβαναν τη χαμηλότερη τιμή ζώνης της δημοτικής ενότητας ή του δήμου ή της περιφερειακής ενότητας.

Οι αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες προκαλούν τις ακόλουθες 3 παρενέργειες: 

1) Απώλεια απαλλαγών από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α.: Σε όσες περιοχές αυξήθηκαν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, χιλιάδες φορολογούμενοι με πολύ χαμηλά ετήσια εισοδήματα και μικρής αξίας ακίνητη περιουσία χάνουν κατοχυρωμένα δικαιώματα μερικής απαλλαγής από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) καθώς η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους αυξήθηκε και ξεπέρασε τα όρια μέχρι τα οποία αναγνωρίζονται τα δικαιώματα αυτά. Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, δικαιούχος απαλλαγής από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. είναι κάθε φορολογούμενος που πληροί συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια και του οποίου η συνολική αντικειμενική αξία των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων δεν υπερβαίνει τα 85.000 ευρώ αν πρόκειται για άγαμο, τα 150.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο χωρίς παιδιά και τα 200.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο με ένα ή δύο εξαρτώμενα τέκνα. 

Έτσι, λοιπόν, για παράδειγμα, ένας άγαμος φορολογούμενος που πληροί το προβλεπόμενο γι’ αυτόν εισοδηματικό κριτήριο και έχει ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας 70.000 ευρώ, από τη στιγμή που η αντικειμενική αξία των ακινήτων του αυξήθηκε κατά 30% και έφθασε τα 91.000 ευρώ, έχασε  το δικαίωμα απαλλαγής από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. Αυτό συνέβη διότι η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του, με την αύξησή της κατά 30% υπερέβη το όριο των 85.000 ευρώ μέχρι το οποίο τού αναγνωρίζεται το δικαίωμα απαλλαγής από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α.

2) Απώλεια δικαιωμάτων είσπραξης κοινωνικών επιδομάτων. Πάρα πολλοί φτωχοί πολίτες των οποίων η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους, μετά την αύξησή της, υπερέβη το ισχύον κατά περίπτωση όριο μέχρι το οποίο τούς αναγνωρίζεται το δικαίωμα είσπραξης διαφόρων κοινωνικών επιδομάτων και παροχών χάνουν τα δικαιώματα αυτά, ακόμη κι αν πληρούν τα προβλεπόμενα εισοδηματικά κριτήρια. Θύματα αυτής της παγίδας έχουν πέσει  χιλιάδες δικαιούχοι του Ελαχίστου Εγγυημένου Εισοδήματος και του επιδόματος στέγασης. Για τη χορήγηση των επιδομάτων αυτών, προβλέπονται περιουσιακά κριτήρια σύμφωνα με τα οποία η φορολογητέα - αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας κάθε ενδιαφερομένου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από συγκεκριμένα όρια ποσών κλιμακούμενα ανάλογα με την οικογενειακή κατάστασή του. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (Ε.Ε.Ε.). Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για να καταστεί κάποιος δικαιούχος είσπραξης του Ε.Ε.Ε. θα πρέπει, μεταξύ άλλων, η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του να μην υπερβαίνει τα 90.000 ευρώ αν είναι άγαμος, τα 105.000 ευρώ αν είναι έγγαμος ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και δεν έχει εξαρτώμενα τέκνα, τα 120.000 ευρώ αν είναι έγγαμος ή έχει σύμφωνο συμβίωσης και ένα εξαρτώμενο τέκνο, τα 135.000 ευρώ αν είναι έγγαμος ή έχει σύμφωνο συμβίωσης και έχει δύο εξαρτώμενα τέκνα και τα 150.000 ευρώ εάν είναι έγγαμος ή έχει σύμφωνο συμβίωσης και έχει αποκτήσει τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα. Αν λοιπόν η συνολική αντικειμενική αξία των ακινήτων ενός έγγαμου χωρίς τέκνα δικαιούχου του Ε.Ε.Ε. ανερχόταν μέχρι τις 31-12-2021 στο ύψος των 100.000 ευρώ και από την 1η-1-2022 αυξήθηκε στα 110.000 ευρώ, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος χάνει από φέτος το δικαίωμα είσπραξης της συγκεκριμένης παροχής. 

3) Απώλεια δικαιώματος ένταξης στο "κοινωνικό τιμολόγιο" της ΔΕΗ. Χιλιάδες οικονομικά αδύναμοι πολίτες και φτωχά νοικοκυριά χάνουν το δικαίωμα ένταξης στο «κοινωνικό τιμολόγιο» της ΔΕΗ, καθώς η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους έχει υπερβεί από την 1η-1-2022 τα όρια μέχρι τα οποία αναγνωρίζεται το δικαίωμα αυτό. 

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για την ένταξη ενός άγαμου χωρίς τέκνα στο «κοινωνικό τιμολόγιο» πρέπει, μεταξύ άλλων, η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του να μην υπερβαίνει το ποσό των 120.000 ευρώ. Για οικογένειες ή άλλα πολυπρόσωπα νοικοκυριά το όριο των 120.000 ευρώ προσαυξάνεται κατά 15.000 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος πέραν του ενός. Δηλαδή για μια τετραμελή οικογένεια (με πατέρα, μητέρα και δύο ανήλικα παιδιά) το όριο αντικειμενικής αξίας για την ένταξη στο "κοινωνικό τιμολόγιο" είναι 180.000 ευρώ (120.000 ευρώ για τον σύζυγο και 15.000 ευρώ για τη σύζυγο και κάθε ένα από τα δύο εξαρτώμενα τέκνα). Αν λοιπόν, για παράδειγμα, μια οικογένεια τετραμελής - δικαιούχος του "κοινωνικού τιμολογίου" έχει ακίνητη περιουσία, της οποίας η συνολική αντικειμενική αξία ήταν 170.000 ευρώ μέχρι τις 31-12-2021 και από την 1η-1-2022 η αξία αυτή αυξήθηκε στα 190.000 ευρώ, τότε η οικογένεια χάνει το «κοινωνικό τιμολόγιο». Κι αυτό συμβαίνει διότι η συνολική αντικειμενική αξία των ακινήτων της οικογένειας εμφανίζεται να έχει υπερβεί το όριο των 180.000 ευρώ μέχρι το οποίο τής αναγνωρίζεται το δικαίωμα ένταξης στο «κοινωνικό τιμολόγιο».

Από την έντυπη έκδοση

Του Γιώργου Παλαιτσάκη 
[email protected]

Στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων θα ενταχθεί έως το τέλος του 2022 όλη η επικράτεια της χώρας, ενώ συγχρόνως δρομολογείται και το σύστημα αυτόματης αναπροσαρμογής των αντικειμενικών τιμών.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών, εντός του τελευταίου τριμήνου του τρέχοντος έτους θα εκδοθούν νέες υπουργικές αποφάσεις, με τις οποίες το σύστημα των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων (ΑΠΑΑ) θα επεκταθεί σε άλλες 2.167 περιοχές που εξακολουθούν να βρίσκονται εκτός του εν λόγω συστήματος.

Το επόμενο βήμα θα είναι η εφαρμογή ενός νέου πληροφοριακού συστήματος μέσω του οποίου θα γίνεται ανά διετία αυτόματη αναπροσαρμογή των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων στα επίπεδα των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς. Το σύστημα θα συλλέγει πληροφορίες για τις διακυμάνσεις των τιμών των ακινήτων στην αγορά και θα προσαρμόζει το ύψος των τιμών ζώνης ανά τετραγωνικό μέτρο σε τέτοια επίπεδα ώστε οι τελικές αντικειμενικές φορολογητέες αξίες ακινήτων που θα προκύπτουν να ταυτίζονται με τις εμπορικές τιμές. Ουσιαστικά η εφαρμογή του συστήματος αυτού θα σημάνει την αντικατάσταση του όρου της «αντικειμενικής αξίας» με την «εμπορική».

Μία από τις προτεραιότητες της φορολογικής πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών είναι ο πλήρης εκσυγχρονισμός του συστήματος προσδιορισμού των φορολογητέων αξιών των ακινήτων σε όλη τη χώρα. Η υλοποίηση αυτού του στόχου σχεδιάζεται να γίνει με δύο διαδοχικά βήματα που είναι τα εξής:

 

1) Αντικειμενικές αξίες

Η επέκταση του αντικειμενικού συστήματος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων, δηλαδή του συστήματος των αντικειμενικών τιμών ζώνης ανά τ.μ., στο 100% της επικράτειας της χώρας. Αυτή τη στιγμή το σύστημα αυτό καλύπτει το 98% της χώρας. Απομένουν ακόμη να ενταχθούν άλλες 2.167 περιοχές, που αντιπροσωπεύουν το 2% της ελληνικής επικράτειας. Οι περιοχές αυτές θα ενσωματωθούν στο αντικειμενικό σύστημα με υπουργικές αποφάσεις που θα εκδοθούν εντός των τελευταίων τριών μηνών του 2022. Έτσι, έως το τέλος του τρέχοντος έτους, οι αντικειμενικές τιμές ζώνης, που σήμερα καλύπτουν το 98% της επικρατείας, θα έχουν επεκταθεί σε όλη τη χώρα.

Σήμερα στις 2.167 περιοχές ισχύει ακόμη το σύστημα των αντικειμενικών αξιών γης και των τιμών εκκίνησης ελαχίστου κόστους κατασκευής οικοδομής. Στους χιλιάδες οικισμούς των περιοχών αυτών οι πραγματικές τιμές των ακινήτων, όπως διαμορφώνονται με βάση τις συνθήκες της κτηματαγοράς, ανέρχονται σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα από τα επίπεδα των φορολογητέων αξιών που προσδιορίζονται με βάση τις αντικειμενικές αξίες γης και τις τιμές εκκίνησης ελαχίστου κόστους κατασκευής οικοδομής. Συνεπώς, από τη στιγμή της ένταξης των περιοχών αυτών στο σύστημα των αντικειμενικών τιμών ζώνης αναμένονται σημαντικές αυξήσεις στις φορολογητέες αξίες των ακινήτων που βρίσκονται σ’ αυτές τις περιοχές και, συνακόλουθα, υπεραυξήσεις σε δεκάδες φόρους που επιβαρύνουν τις μεταβιβάσεις και την κατοχή των ακινήτων στις συγκεκριμένες περιοχές.

 

2) Πληροφοριακό σύστημα

Μετά την ολοκλήρωση της επέκτασης των αντικειμενικών τιμών ζώνης σε όλη την επικράτεια της χώρας, το υπουργείο Οικονομικών σκοπεύει να προχωρήσει στην καθιέρωση ενός πληροφοριακού συστήματος αυτόματης προσαρμογής των αντικειμενικών φορολογητέων αξιών των ακινήτων στα επίπεδα των αγοραίων τιμών τους. Με το σύστημα αυτό, οι αντικειμενικές τιμές ζώνης θα αναπροσαρμόζονται κάθε δύο χρόνια, ακολουθώντας τις μεταβολές των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς.

Το νέο σύστημα θα συγκεντρώνει στοιχεία που επηρεάζουν την αξία των ακινήτων από όλες τις διαθέσιμες πηγές, όπως π.χ. υπηρεσίες και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα (με έμφαση στα σχετικά στοιχεία του Κτηματολογίου και της ΑΑΔΕ), καθώς και ανοιχτά δεδομένα. Ενδεικτικά δεδομένα που στοχεύει να συγκεντρώσει το έργο είναι, π.χ., αξίες συμβολαίων, μισθωτικές αξίες, εκτιμηθείσες αξίες, αξίες απαλλοτρίωσης, δεδομένα χαρακτηριστικών ακινήτων όπως χρήση γης, επιφάνεια ακινήτων, όροφος, εγγύτητα σε σταθμούς μετρό, σχολεία, πυλώνες ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ.

Με βάση αυτά τα στοιχεία που συλλέγει, θα αναπροσαρμόζει αυτόματα τις αντικειμενικές αξίες στα επίπεδα των εμπορικών τιμών. Σταδιακά, με την εφαρμογή αυτού του συστήματος, ο όρος «αντικειμενική αξία» θα καταργηθεί και θα αντικατασταθεί από τον όρο «εμπορική τιμή».

Ταυτόχρονα σχεδιάζεται και ένα Γεωπληροφοριακό Σύστημα Μαζικής Εκτίμησης Αξίας Ακινήτων, όπου θα πραγματοποιείται συγκεντρωτικά μαζική εκτίμηση αξίας ακινήτων (CAMA), δημόσιων και ιδιωτικών, κατά τρόπο ομοιόμορφο, δίκαιο, θεσμικά κατοχυρωμένο και αυτοματοποιημένο.

Ο χρήστης θα έχει τη δυνατότητα:

*** να βλέπει πολεοδομικά τετράγωνα, οδικό δίκτυο, διοικητική διαίρεση και σημεία ενδιαφέροντος πάνω σε γεωαναφερόμενο υπόβαθρο ορθοφωτοχαρτών του Εθνικού Κτηματολογίου,

*** να πλοηγείται σε διαδραστικούς χάρτες,

*** να εισάγει δεδομένα, και

*** να πληροφορείται για την εκτιμώμενη αξία του ακινήτου που τον ενδιαφέρει.

Η θέαση αποτελεσμάτων αναζήτησης και εντοπισμού θα γίνεται μέσω γεωγραφικών χαρτών και αλφαριθμητικών χαρακτήρων. Το σύστημα θα υποστηρίζει διοικητικές διαδικασίες διαχείρισης ενστάσεων και προσφυγών.

 

Τμήμα Εκτιμήσεων

Κεντρικό ρόλο στη δημιουργία όλων αυτών των νέων πληροφοριακών συστημάτων θα έχει το Αυτοτελές Τμήμα Εκτιμήσεων και Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων που έχει ήδη συσταθεί και υπάγεται απευθείας στον γενικό γραμματέα Οικονομικής Πολιτικής.

Οι αρμοδιότητες του Τμήματος αυτού είναι οι εξής:

α) Η άντληση στοιχείων αξιών ακινήτων από διάφορους φορείς του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ και του ιδιωτικού τομέα για την ενημέρωση της βάσης δεδομένων, που δημιουργήθηκε μέσω του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος «Ψηφιακές Υπηρεσίες Δημόσιας Περιουσίας και Εθνικών Κληροδοτημάτων-ΨΥΔΗΠΕΕΚ».

β) Η μέριμνα για τη θέσπιση του νομοθετικού πλαισίου για τη συνεχή τροφοδοσία και λειτουργία της Τράπεζας Αξιών Ακινήτων.

γ) Η ανάλυση, αξιολόγηση και στατιστική επεξεργασία των εισερχομένων στοιχείων και η γεωχωρική απεικόνιση των αποτελεσμάτων σε συνεργασία με το αρμόδιο Τμήμα Β' Λειτουργίας Πληροφοριακών Συστημάτων Διαχείρισης Γεωχωρικών Δεδομένων της Διεύθυνσης Λειτουργίας Πληροφοριακών Συστημάτων Οικονομικών Λειτουργιών της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) του υπουργείου Οικονομικών.

δ) Η υποστήριξη των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών για την εκτίμηση ή την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και των κοινωφελών περιουσιών, με παροχή κατευθύνσεων και στοιχείων αξιών από την Τράπεζα Αξιών Ακινήτων.

ε) Η συνδρομή σε άλλους δημόσιους φορείς με παροχή στοιχείων από την Τράπεζα Αξιών Ακινήτων.

στ) Η σύνταξη Πινάκων Τιμών Ακινήτων και η εισήγηση για τον καθορισμό των συντελεστών και των λοιπών παραμέτρων του συστήματος Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων του υπουργείου Οικονομικών.

ζ) Η απεικόνιση ζωνών τιμών σε κατάλληλο χαρτογραφικό υπόβαθρο και η σχεδίαση των κατάλληλων εντύπων Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων.

η) Η μέριμνα για βελτίωση (εξέλιξη-αναβάθμιση-επέκταση) του συστήματος Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων μέχρι την τελική του αναμόρφωση.

θ) Η μέριμνα για την έκδοση σχετικών υπουργικών αποφάσεων και τη δημοσίευσή τους, κατά τις κείμενες διατάξεις.

ι) Η παροχή οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή του συστήματος Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων και η παροχή στοιχείων σε σχετικά αιτήματα δημοσίων φορέων και ιδιωτών.

ια) Η μέριμνα για τη σύνταξη και τον έλεγχο μελετών εκτίμησης αξίας δημοσίων ακινήτων και εθνικών κληροδοτημάτων.

ιβ) Η συγκέντρωση των απαιτήσεων του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος μαζικής εκτίμησης ακινήτων.

ιγ) Η συνεργασία με τις κατά τόπους Κτηματικές Υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας για τη διεξαγωγή τοπικών εκτιμήσεων και άντληση σχετικών πληροφοριών.

ιδ) Η παροχή στοιχείων και απόψεων προς το Δικαστήριο και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, σε συνεργασία με το Αυτοτελές Τμήμα Νομικής Υποστήριξης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του υπουργείου, προς υποστήριξη των εκτιμώμενων αξιών ακινήτων, σε δίκες ενώπιον του Συμβουλίου της Επικράτειας.ιε) Η εξυπηρέτηση του κοινού σε θέματα αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων σε συνεργασία με το Τμήμα Δ’ Υποστήριξης Χρηστών της Διεύθυνσης Λειτουργίας Οριζόντιων Συστημάτων, Εκτυπώσεων, Λειτουργικής Υποστήριξης και Υποστήριξης Χρηστών της ΓΓΠΣ του υπουργείου Οικονομικών.

Της Ραλλούς Αλεξοπούλου
[email protected]  

Περιθώριο έως τις 31 Μαρτίου του επόμενου έτους για να το δηλώσουν στο έντυπο Ε9 έχουν όσοι αγοράζουν, πωλούν, μεταβιβάζουν με γονική παροχή ή δωρεά, ή κληρονομούν ακίνητα. Μάλιστα σε περίπτωση κληρονομιάς, το καθεστώς διαφοροποιείται ανάλογα με το είδος της διαδοχής ή την αποποίηση.

Εγκύκλιος της ΑΑΔΕ παρέχει διευκρινίσεις αναφορικά με την υποβολή της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9) από κληρονόμους αλλά και από ιδιοκτήτες ενώ υπάρχει ειδική πρόβλεψη για όσα ακίνητα μπήκαν για πρώτη φορά στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού. 

Με βάση την εγκύκλιο, ο φορολογούμενος που έχει μεταβολή στην ακίνητη του περιουσία και επηρεάζει τον ΕΝΦΙΑ, θα πρέπει να υποβάλλει το Ε9 έως τις 31 Μαρτίου του επόμενου έτους αντί τις 31 Μαίου που ίσχυε έως σήμερα.

Για τα ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχή η οποία εντάσσεται για πρώτη φορά στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων, ο  φορολογούμενος  θα πρέπει να ελέγξει στη δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. αν εκκαθαρίστηκε σαν να είναι εκτός αντικειμενικών, ενώ θα έπρεπε να έχει εκκαθαριστεί σαν να ήταν εντός αντικειμενικών αξιών. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι υπάρχει λάθος, ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να υποβάλει τροποποιητική δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) χωρίς πρόστιμο μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Ιουνίου του οικείου έτους. Ο φόρος, σε αυτή την περίπτωση, καταβάλλεται χωρίς τόκο σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις όχι μικρότερες των 10 ευρώ μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Φεβρουαρίου του επόμενου έτους.

 

 

Κληρονομική διαδοχή

Σε περίπτωση κληρονομικής διαδοχής, η δήλωση στοιχείων ακινήτων υποβάλλεται εμπρόθεσμα μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της λήξης της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομίας - και επομένως όχι απαραίτητα μέχρι την 31η Μαρτίου. Η προθεσμία αποποίησης είναι :

· 4 μήνες από τότε που ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή και τον λόγο της ή

·  ένα έτος αν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό ή

·  αν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό. Στην επαγωγή από διαθήκη η προθεσμία δεν αρχίζει πριν τη δημοσίευσή της.

Σε κάθε περίπτωση  αν πριν την παρέλευση της ημερομηνίας αποποίησης, γίνει η αποδοχή κληρονομιάς και δεν έχει παρέλθει η 31η Μαρτίου του επόμενου έτους, τότε ο υπόχρεος υποχρεούται να δηλώσει την περιουσία που κληρονομεί εντός της προθεσμίας αυτής, δηλαδή μέχρι τις 31 Μαρτίου.

 

Παραδείγματα:

Ο Α, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε στις 22 Οκτωβρίου 2021. Οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του, κάτοικοι Ελλάδας, δεν αποποιήθηκαν την κληρονομιά μέχρι την 23η Φεβρουαρίου 2022. Η εμπρόθεσμη δήλωσή τους υποβάλλεται μέχρι την 31η Μαρτίου 2022.

Ο Β, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε στις 30 Μαρτίου 2021. Οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, κάτοικοι Ελλάδας, δεν αποποιούνται την κληρονομιά εντός του τετραμήνου ούτε την αποδέχονται μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα. Η εμπρόθεσμη δήλωσή τους, για το έτος 2022 υποβάλλεται μέχρι την 31η Μαρτίου 2022.

Ο Γ, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε την 29η Δεκεμβρίου 2021 και αφήνει κληρονόμο το μοναδικό του τέκνο, κάτοικο Ελλάδας, το οποίο δεν αποποιείται την κληρονομιά μέχρι την 30η Απριλίου 2022. Η εμπρόθεσμη δήλωσή του υποβάλλεται μέχρι την 31η Μαΐου 2022.

Ο Δ, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε στις 28 Μαρτίου 2021. Οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, κάτοικοι Ελλάδας δεν αποποιούνται την κληρονομιά εντός του τετραμήνου ούτε την αποδέχονται μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα. Στις 23 Οκτωβρίου 2021 δημοσιεύεται διαθήκη. Οι εκ διαθήκης κληρονόμοι, κάτοικοι Ελλάδας, δεν αποποιούνται αυτή μέχρι την 24η Φεβρουαρίου 2022. Η εισαγωγή των κληρονομιαίων ακινήτων στη δήλωση στοιχείων ακινήτων πραγματοποιείται εμπρόθεσμα μέχρι την 31η Μαρτίου 2022.

Ο Ζ, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε στις 2 Νοεμβρίου 2021. Οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, κάτοικοι εξωτερικού, δεν αποποιούνται την κληρονομιά εντός του δωδεκαμήνου ούτε την αποδέχονται μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα. Η εισαγωγή των κληρονομιαίων ακινήτων στη δήλωση στοιχείων ακινήτων πραγματοποιείται εμπρόθεσμα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2022.

Από την 1η Ιανουαρίου 2022 και εφεξής, όποιος καθίσταται κληρονόμος μετά από αποποίηση θα πρέπει να υποβάλει δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) και για τα προηγούμενα έτη (και όχι μόνο από το επόμενο έτος που κατέστη κληρονόμος μετά από αποποίηση, όπως συνέβαινε έως την προσθήκη της παραπάνω διάταξης νόμου).

Συνεπώς εάν ο θανών πέθανε αδιάθετος, η δήλωση υποβάλλεται αναδρομικά από το επόμενο έτος του θανάτου του κληρονομουμένου και εάν υπάρχει διαθήκη, από το επόμενο έτος από το έτος δημοσίευσής της.

Για παράδειγμα, ο Θ, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε στις 31 Αυγούστου 2021. Ο αποβιώσας, είχε έναν αδελφό τον Λ, ο οποίος είχε ένα τέκνο τον Ν, κάτοικο εξωτερικού και μία εγγονή την Κ, από το τέκνο του, επίσης κάτοικο εξωτερικού. Στις 31 Δεκεμβρίου 2021 ο Λ αποποιήθηκε. Ο Ν αποποιήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2022. Η Κ, η οποία δεν αποποιήθηκε, οφείλει να υποβάλει δήλωση Ε9 έτους 2022 εμπρόθεσμα μέχρι την 31η Οκτωβρίου 2023. Την ίδια ημερομηνία θα υποβάλει εμπρόθεσμα και τη δήλωση Ε9 έτους 2023. Οι Λ και Ν δεν έχουν υποχρέωση υποβολής δήλωσης στοιχείων ακινήτων για την περιουσία που αποποιήθηκαν.

 

Στην περίπτωση δημοσίευσης διαθήκης;

'Εστω ότι  ο Α, ο οποίος έχει δύο ακίνητα, πεθαίνει τον Νοέμβριο του έτους 2020 και έχει συγγενείς τα δύο αδέλφια του Δ και Ε, κατοίκους Ελλάδας, οι οποίοι δεν προέβησαν σε αποποίηση.

Τον Οκτώβριο του έτους 2021 δημοσιεύεται διαθήκη. Σύμφωνα με τη διαθήκη το ένα ακίνητο το αφήνει στον Δ και το άλλο στην Ζ οικιακή του βοηθό, ενώ ρητά ορίζει ότι, εάν αποποιηθεί κάποιος από τους δύο, το ακίνητο του αποποιηθέντος θα κληρονομηθεί από το κοινωφελές ίδρυμα

Η. Τελικά η Ζ αποποιείται στις 31 Ιανουαρίου του 2022 και το κοινωφελές ίδρυμα Η δεν προβαίνει σε αποποίηση.

Σε αυτή την περίπτωση για το έτος 2021 τα δυο ακίνητα θα δηλωθούν στη δήλωση Ε9 κατά ποσοστό 50% από τους Δ και Ε, ως εξ αδιαθέτου κληρονόμους κατά τα ποσοστά τους. Το έτος 2022 ολόκληρο το ένα ακίνητο θα δηλωθεί από τον Δ (εκ διαθήκης κληρονόμος, ως ίσχυε). Το άλλο ακίνητο θα δηλωθεί κι αυτό από το έτος 2022 (και όχι από το έτος 2021) από τον μετά από αποποίηση κληρονόμο, δηλαδή από το κοινωφελές ίδρυμα Η.

Εφόσον το κοινωφελές ίδρυμα Η προβεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2022 μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από τη λήξη της προθεσμίας για αποποίηση, ήτοι μέχρι 30 Ιουνίου 2022, η δήλωση στοιχείων ακινήτων θεωρείται εμπρόθεσμη.

Για πολλαπλές διαθήκες:

Έστω ότι ο Ν πεθαίνει μέσα στο έτος 2020. Η διαθήκη του, στην οποία ορίζεται ως μοναδική κληρονόμος του διαμερίσματός του στην Αθήνα η Β, κάτοικος Ελλάδας, δημοσιεύεται τον Αύγουστο του έτους 2020.

Μια νεότερη διαθήκη ανακαλύπτεται και δημοσιεύεται μέσα στον Σεπτέμβριο του έτους 2022, στην οποία ορίζεται ως μοναδικός κληρονόμος του ίδιου ακινήτου ο Γ, κάτοικος Ελλάδας. Στην περίπτωση αυτή, τα έτη 2021 και 2022 το διαμέρισμα στην Αθήνα δηλώνεται στο Ε9 της Β. Από το έτος 2023, το εν λόγω διαμέρισμα διαγράφεται από το Ε9 της Β και δηλώνεται στο Ε9 του

 

Της Ραλλούς Αλεξοπούλου
[email protected]  

Μέσα Αυγούστου και αρκετοί πολίτες είναι ακόμα σε διακοπές. Ωστόσο οι υποχρεώσεις προς την εφορία που είναι προγραμματισμένες για το τέλος του μήνα αποτελούν την αρχή για την αποπληρωμή μιας σειράς φορολογικών υποχρεώσεων οι οποίες τελειώνουν το Φεβρουάριο του 2023.

Στο τέλος Αυγούστου ξεκινά ουσιαστικά η καταβολή :

-των δυο πρώτων δόσεων του φόρου εισοδήματος (για όσους δεν έχουν πληρώσει και την πρώτη) για τους φορολογούμενους που θα υποβάλουν τη φορολογική τους δήλωση έως τις 30 Αυγούστου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, ήδη έχει υποβληθεί το μεγαλύτερο μέρος των φορολογικών δηλώσεων καθώς ξεπερνούν τα 5,9 εκατ. με το 34,5% των εκκαθαριστικών σημειωμάτων να είναι χρεωστικά και το 51,92% πιστωτικά.

-της τέταρτης δόσης του ΕΝΦΙΑ,

- της δεύτερης δόσης των Επιστρεπτέων Προκαταβολών ή οι δύο πρώτες δόσεις για όσες πήραν παράταση για το τέλος Αυγούστου.  

- της δόσης για οφειλές που έχουν ενταχθεί σε ρύθμιση.

Υπενθυμίζεται ότι τόσο ο φόρος εισοδήματος όσο και ο ΕΝΦΙΑ μπορούν να ενταχθούν στην πάγια ρύθμιση των έως 24 δόσεων ή να αποπληρωθούν σε 12 άτοκες μηνιαίες δόσεις μέσω πιστωτικής κάρτας. Όσοι εξοφλήσουν εφάπαξ το ποσό του φόρου εισοδήματος έως τις 30 Αυγούστου θα έχουν έκπτωση 3%. Φέτος ο λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ αφορά συνολικά 6,3 εκατομμύρια φυσικά πρόσωπα και ανέρχεται σε 2,25 δισ. ευρώ. Στα κρατικά ταμεία έχουν ήδη εισρεύσει πάνω από 1,2 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμάται ότι έως το τέλος του μήνα θα κλείσουν οι εκκρεμότητες για το Power Pass. Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα, απομένουν λίγες εκκρεμότητες με ελέγχους για το προηγούμενο εξάμηνο, ενώ προστέθηκε κι ο Ιούνιος. Όπως εκτίμησε η όλη διαδικασία θα ολοκληρωθεί έως το τέλος Αυγούστου ώστε οι πληρωμές των 50 εκατ. ευρώ να γίνουν στις αρχές του Σεπτεμβρίου. Αναφορικά με το Fuel Pass-2, ήδη έχουν πιστωθεί 155 εκατ. ευρώ σε περίπου 2,2 εκατ. δικαιούχους. Υπενθυμίζεται ότι η υποβολή αιτήσεων στη σχετική πλατφόρμα λήγει την 1^η Σεπτεμβρίου.

Η καλή εικόνα που καταγράφεται στα φορολογικά έσοδα σε συνδυασμό με την αύξηση των τουριστικών εισπράξεων δημιουργούν το δημοσιονομικό χώρο που απαιτείται για τη διαμόρφωση των παρεμβάσεων εκείνων που θα συμβάλλουν στον περιορισμό των επιπτώσεων λόγω της ακρίβειας. Σημαντικός σύμμαχος στην ενίσχυση των φορολογικών εσόδων αποτελεί και η καλή πορεία των ηλεκτρονικών συναλλαγών οι οποίες εκτιμάται ότι  φέτος, θα σπάσουν νέο ρεκόρ, ξεπερνώντας τα 60 δισ. ευρώ από  53 δισ. ευρώ στο τέλος του 2021 και  44  δισ. ευρώ το 2019. Οι παρεμβάσεις που θα ισχύσουν για το επόμενο χρονικό διάστημα αλλά και το 2023 αναμένεται να πάρουν την τελική τους μορφή τις επόμενες ημέρες και θα «ξεδιπλωθούν» από τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ στις αρχές Σεπτεμβρίου.

 

Από την έντυπη έκδοση

Του Γιώργου Κούρου
[email protected]

Φορο-καύσωνας» διαρκείας άρχισε για εκατομμύρια φορολογουμένους, οι οποίοι καλούνται να πληρώσουν έως το τέλος του έτους στην εφορία περισσότερα από 24,5 δισ. ευρώ.

Εκτός από το «κύμα» ακρίβειας που… ροκανίζει ήδη τα εισοδήματα, αλλά και των δυσοίωνων προβλέψεων για την πορεία του πληθωρισμού, σύμφωνα και με τις εκτιμήσεις της ΕΚΤ που «βλέπει» εκτός ελέγχου αυξήσεις τιμών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αγορά και τους καταναλωτές, το σύνολο των φορολογουμένων θα πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη κατά τη διάρκεια του τελευταίου πενταμήνου του έτους, καθώς καλείται στο διάστημα Αυγούστου - Δεκεμβρίου να εξοφλήσει έναν ακόμη «φουσκωμένο» λογαριασμό ύψους 24,514 δισ. ευρώ για άμεσους και έμμεσους φόρους (ΦΠΑ, ΕΦΚ).

Ο φετινός «μαραθώνιος» των φόρων ξεκίνησε με τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ που αναρτήθηκαν τον Μάιο από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων στους λογαριασμούς 6,2 εκατομμυρίων ιδιοκτητών ακινήτων και προσδοκά να εισπράξει συνολικά 2,254 δισ. ευρώ. Συνεχίστηκε τον Ιούλιο, οπότε και οι φορολογούμενοι κατέβαλαν στην εφορία περί τα 4 δισ. ευρώ, ενώ η «διαδρομή» γίνεται δυσκολότερη τον Αύγουστο, καθώς θα πρέπει να πληρωθούν:
 τρίτη δόση του ΕΝΦΙΑ
 δεύτερη δόση Επιστρεπτέων Προκαταβολών από περίπου 700.000 επιχειρήσεις, ή οι δύο πρώτες δόσεις από όσες πήραν παράταση έως το τέλος Αυγούστου
 η δεύτερη δόση του φόρου εισοδήματος ή πρώτη και δεύτερη μαζί από τους φορολογουμένους που θα υποβάλουν τις φορολογικές τους δηλώσεις έως τις 30 Αυγούστου. Στα ανωτέρω ποσά πρέπει να προστεθεί και ποσό άνω του 1 δισ. ευρώ που θα κληθούν να πληρώσουν και οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων για τα τέλη κυκλοφορίας του επόμενου έτους, στο τέλος του 2022, αλλά και τα αυξημένα για φέτος κονδύλια που θα πληρώσουν για ΦΠΑ και ΕΦΚ, λόγω της ενεργειακής κρίσης.

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι οι εισπράξεις από τις συγκεκριμένες «πηγές» του προϋπολογισμού αναμένονται ήδη να κινηθούν σε υψηλότερα από τα προϋπολογισθέντα επίπεδα, ακόμη και εάν ληφθεί υπόψη ότι οι καταναλωτές περιορίζουν, όπως πιστοποιείται και από σχετικές έρευνες, τις αγορές προϊόντων αλλά και τις μετακινήσεις τους με το αυτοκίνητο.

Επισημαίνεται ότι με βάση τα στοιχεία του προϋπολογισμού, πριν ξεσπάσουν ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση, ως εκ τούτου και ο κύκλος των ανατιμήσεων στην αγορά, σε ετήσια βάση τα έσοδα από ΦΠΑ υπολογίζονταν ότι θα ξεπεράσουν τα 18,7 δισ. ευρώ, ενώ οι φόροι κατανάλωσης προβλεπόταν ότι θα αποδώσουν περισσότερα από 7 δισ. ευρώ. Συνολικά τα έσοδα από φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται ότι τελικά θα ξεπεράσουν τα 28,4 δισ. ευρώ, δίνοντας όμως ταυτόχρονα τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει μέρος νέων «πακέτων» στήριξης νοικοκυριών και ευάλωτων νοικοκυριών, εφόσον και όταν αυτά αποφασιστούν εν όψει και των επικείμενων εκλογών.