Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Οι χρηματοδοτήσεις της Ε.Ε. προς τα κράτη-μέλη την περίοδο 2007-2013, μέσω των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων, είχαν θετικές επιπτώσεις στις οικονομίες των κρατών-μελών, συμβάλλοντας σημαντικά στην απασχόληση.
Για τη χώρα μας τα κοινοτικά κονδύλια ήταν εκείνα που στη διάρκεια της σφοδρής ύφεσης βοήθησαν αποφασιστικά την πραγματική οικονομία.
Οι παραπάνω διαπιστώσεις προκύπτουν από τα πορίσματα της ανεξάρτητης αξιολόγησης των επενδύσεων της Ε.Ε. κατά την περίοδο 2007-2013, που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Κομισιόν.
Ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας
Σύμφωνα με την αξιολόγηση, την παραπάνω περίοδο χάρη στα κονδύλια της Ε.Ε. δημιουργήθηκαν ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας στα κράτη-μέλη, που αντιστοιχούν στο ένα τρίτο της συνολικής καθαρής δημιουργίας θέσεων εργασίας σε ολόκληρη την Ε.Ε., ενώ κάθε ευρώ που επενδύθηκε στην πολιτική συνοχής θα δημιουργήσει πρόσθετο ΑΕΠ περίπου 2,7 ευρώ.
Συνολικά η απόδοση των επενδύσεων θα ανέλθει σε ένα τρισεκατομμύριο ευρώ πρόσθετου ΑΕΠ έως το 2023.
Όπως επισημαίνει η Κομισιόν, η πολιτική συνοχής της Ε.Ε. ήταν επωφελής για την οικονομία όλων των κρατών-μελών γιατί σε οικονομικά δύσκολους καιρούς πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις σε σχεδόν 400.000 μμε και νεοσύστατες επιχειρήσεις.
Την περίοδο 2007-2013 υπήρξε αυξημένη αξιοποίηση των πόρων από τα χρηματοδοτικά μέσα, οι οποίοι ανήλθαν σε 11,5 δισεκατομμύρια ευρώ, σε σύγκριση με 1 δισεκατομμύριο ευρώ την περίοδο 2000-2006.
Τα μέσα αυτά διαδραμάτισαν καίριο ρόλο στην παροχή χρηματοδότησης σε μμε κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής ασφυξίας που επέφερε η χρηματοοικονομική κρίση. Στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, για την περίοδο 2007-2013 επενδύθηκαν συνολικά 346,5 δισ. ευρώ.
Το κεφάλαιο «Ελλάδα»
Στο κεφάλαιο της αξιολόγησης που αναφέρεται στην Ελλάδα, σημειώνεται ότι η περίοδος 2007-2013 συνέπεσε με μια παρατεταμένη και βαθιά ύφεση, η οποία προκλήθηκε από την παγκόσμια οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση. Μεταξύ του 2007 και του 2013 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 26% σε πραγματικούς όρους και ενώ η σφοδρότητα της ύφεση ουσιαστικά τερματίστηκε το 2014.
Το ποσοστό απασχόλησης, που ήταν ήδη σχετικά χαμηλό, μειώθηκε από το 66% του πληθυσμού ηλικίας 20-64 ετών το 2007 σε 53% το 2013, πράγμα που σημαίνει ότι μόλις πάνω από το ήμισυ των ατόμων σε ηλικία εργασίας απασχολούνται. Η ανεργία αυξήθηκε από 8,4% του εργατικού δυναμικού σε 27,5% κατά την ίδια περίοδο.
Σύμφωνα με την αξιολόγηση, το 2009 το έλλειμμα ανήλθε στο 15% του ΑΕΠ και παρά τα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν παρέμεινε μέχρι το 2013 στο 13% του ΑΕΠ. Τα δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο 178% του ΑΕΠ το 2013 και ήταν σχεδόν το ίδιο και το 2015.
Η κάμψη στις δημόσιες επενδύσεις
Οι δημόσιες επενδύσεις μειώθηκαν κατά το ήμισυ μεταξύ 2006-2015. Το 2015 ήταν μόλις 50% σε σχέση με το 2006 σε πραγματικές όρους.
Όλες οι περιφέρειες της χώρας επλήγησαν με τον ίδιο τρόπο από την κρίση. Το ίδιο ισχύει και στην απασχόληση, όπου το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 20-64 ετών στην εργασία μειώθηκε κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ του 2007 και 2015.
15,8 δισ. ευρώ
Την περίοδο 2007-2013 η Ελλάδα χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής με 15,8 δισ. ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με περίπου 19% των συνολικών κρατικών δαπανών κεφαλαίου.
Το ποσοστό συγχρηματο-δότησης της Ε.Ε. αυξήθηκε σημαντικά από 75% σε 99,8%. Αυτό επέτρεψε μια ταχύτερη απορρόφηση των κονδυλίων, αλλά αναπόφευκτα έχουν μειωθεί σημαντικά οι διαθέσιμες χρηματοδοτήσεις για την περιφερειακή ανάπτυξη.
Σε υποδομές μεταφορών και καινοτομία των μμε
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής χρησιμοποιήθηκαν στην Ελλάδα κυρίως για την υποστήριξη των υποδομών μεταφορών, καθώς και της καινοτομίας και των μμε, αν και η υποστήριξη για περιβαλλοντικές υποδομές ήταν επίσης σημαντική.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου έγιναν σημαντικές αλλαγές στη χρηματοδότηση τόσο μεταξύ όσο και εντός των τομέων πολιτικής.
Τα κεφάλαια μετακινήθηκαν από τις σιδηροδρομικές και τις άλλες μεταφορές σε δρόμους και από το περιβάλλον προς υποστήριξη των επιχειρήσεων, προκειμένου να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν την πιστωτική κρίση.
Συνολικά τα μέτρα που συγχρηματοδοτήθηκαν από την Ε.Ε. οδήγησαν άμεσα στη δημιουργία άνω των 21.000 θέσεων εργασίας, εκ των οποίων περίπου 1.500 ήταν στην έρευνα.
Επιπλέον, η στήριξη των επενδύσεων στον τομέα των μεταφορών οδήγησε στην κατασκευή 144 χιλιομέτρων νέων δρόμων, η οποία ήταν μέρος του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (TEN-T) και στην αναβάθμιση 2.646 χιλιομέτρων των υφιστάμενων δρόμων, καθώς και 60 χιλιομέτρων σιδηροδρομικών γραμμών.
Οι επενδύσεις σε περιβαλλοντικές υποδομές είχαν ως αποτέλεσμα 1.460.000 άνθρωποι να συνδεθούν με μια ασφαλή παροχή πόσιμου νερού και 371.000 άτομα με νέες ή αναβαθμισμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.
Η πρόσθετη επένδυση από τις πολιτικές συνοχής και περιφερειακής ανάπτυξης συνέβαλαν κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες στο ελληνικό ΑΕΠ το 2015. Με άλλα λόγια, το ΑΕΠ χωρίς τα κοινοτικά κονδύλια θα ήταν δύο μονάδες χαμηλότερο.
