Από την έντυπη έκδοση
στον Λάμπρο Καραγεώργο
[email protected]
H Ελλάδα θα έχει αρκετό χρόνο να προσαρμόσει, όπου απαιτηθεί, τη φορολογική της νομοθεσία στη ναυτιλία, ενώ δεν θα απαιτηθεί η επιστροφή των κρατικών ενισχύσεων που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο της κοινοτικής νομοθεσίας, τονίζει, σε συνέντευξή της στην ειδική έκδοση της «Ν», η Επίτροπος Ανταγωνισμού της Ε.Ε., Margrethe Vestager, με αφορμή την έρευνα που διεξάγει η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ε.Ε. για τη φορολογία της ελληνικής ναυτιλίας.
Η Επίτροπος τονίζει, ακόμη, ότι πρόθεση της Επιτροπής Ανταγωνισμού είναι να εξετάσει τα συστήματα φορολογίας του ναυτιλιακού κλάδου και σε άλλες χώρες και να διερευνήσει κατά πόσο πληρούν τους κανόνες της Ε.Ε. για τις κρατικές ενισχύσεις. Τέλος, υπογραμμίζει ότι η έρευνα της Ε.Ε. δεν έχει επιπτώσεις ούτε στο σύστημα φορολογίας χωρητικότητας (tonnage tax), ούτε στον πυρήνα της ελληνικής ναυτιλίας, δηλαδή τα πλοία ξηρού φορτίου και τα δεξαμενόπλοια.
Η Διεύθυνση Ανταγωνισμού (GD-COMP) έχει κινήσει διαδικασία προκαταρκτικής έρευνας σχετικά με το φορολογικό καθεστώς της ναυτιλίας στην Ελλάδα. Υπήρξε καταγγελία από ένα άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. που προκάλεσε την εν λόγω διαδικασία ή πρόκειται για μια αυτόματη διαδικασία;
Όχι, αλλά η Επιτροπή δεν ενεργεί μόνο μετά από καταγγελίες, λαμβάνει συχνά την πρωτοβουλία να εξετάσει πιθανές παραβιάσεις των κανόνων για να διασφαλίσει τον ισότιμο ανταγωνισμό μεταξύ των εταιρειών. Οι κανόνες κρατικών ενισχύσεων της Ε.Ε. διασφαλίζουν ότι η ευρωπαϊκή ναυτιλιακή βιομηχανία μπορεί να είναι ανταγωνιστική σε διεθνές επίπεδο, θεσπίζοντας ευνοϊκούς φορολογικούς κανόνες χωρητικότητας. Αν η Επιτροπή δεν ελέγχει εάν τα κράτη-μέλη τηρούν πραγματικά τους κανόνες αυτούς, το συνολικό σύστημα φορολογίας χωρητικότητας θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο μακροπρόθεσμα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ερευνά τα φορολογικά συστήματα για τη ναυτιλία όλων των άλλων χωρών-μελών της Ε.Ε;
Η Επιτροπή εξακολουθεί να ερευνά το σύστημα φορολογίας χωρητικότητας της Μάλτας. Υπάρχουν, επίσης, σε εξέλιξη διάφορες κοινοποιήσεις και προκαταρκτικές κοινοποιήσεις σχετικά με τη φορολόγηση των ναυτιλιακών εταιρειών σε άλλα κράτη-μέλη. Γενικότερα, στο πλαίσιο του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων που χορηγήθηκαν στη ναυτιλιακή βιομηχανία, η Επιτροπή εξετάζει τακτικά τα μέτρα που εφαρμόζονται σε όλη την Ε.Ε. προς όφελος της ναυτιλίας και των συναφών κλάδων.
Η έρευνα κρίθηκε αναγκαία επειδή το ελληνικό σύστημα φορολογίας της χωρητικότητας θεωρείται ότι είναι πιο ανταγωνιστικό από εκείνο των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όσον αφορά τον ανταγωνισμό και τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων της Ε.Ε; Υπάρχει περίπτωση αθέμιτου ανταγωνισμού; Ποιος είναι ο λόγος που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά τη μεταρρύθμιση του συστήματος φορολογίας της χωρητικότητας;
Ο πυρήνας της ελληνικής ναυτιλιακής οικονομίας, ιδίως η λειτουργία των πλοίων χύδην φορτίου και των δεξαμενόπλοιων, δεν επηρεάζεται από την εν εξελίξει έρευνα. Μπορεί να συνεχίσει να επωφελείται από τη φορολόγηση με βάση τη χωρητικότητα, εφόσον οι φορείς εκμετάλλευσης των εν λόγω πλοίων διατηρούν το ποσοστό του στόλου που φέρει σημαίες της Ε.Ε. Αλλά το ελληνικό σύστημα φορολογίας χωρητικότητας δεν φαίνεται να εναρμονίζεται με τους κανόνες των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών αναφορικά με το πεδίο των υποστηριζόμενων δραστηριοτήτων, τις απαιτήσεις σχετικά με τη σημαία και τους κανόνες σχετικά με τη φορολογία των μετόχων».
Οι Έλληνες εφοπλιστές ισχυρίζονται ότι το σύστημα αυτό υφίστατο πριν από την ένταξη της Ελλάδας στην Ε.Ε. Πώς το σχολιάζετε αυτό;
Το γεγονός αυτό αναγνωρίζεται ρητώς από την Επιτροπή και έχει συνυπολογιστεί στην Απόφασή της σχετικά με τον ελληνικό φόρο χωρητικότητας που λήφθηκε στα τέλη του 2015. Αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο το ελληνικό καθεστώς φορολογίας χωρητικότητας επωφελείται από το λεγόμενο καθεστώς “υφιστάμενης ενίσχυσης”. Αυτό το καθεστώς παρέχει ορισμένα πλεονεκτήματα στην Ελλάδα. Ειδικότερα, θα πρέπει να δοθεί αρκετός χρόνος στην Ελλάδα για να προσαρμόσει τη νομοθεσία της, όπου είναι απαραίτητο. Επιπλέον, στο πλαίσιο του “καθεστώτος υφιστάμενης ενίσχυσης”, δεν δύναται να επιβληθεί επιστροφή προηγούμενης ενίσχυσης.
Έχετε ήδη λάβει τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς για την εν εξελίξει έρευνα. Ποια είναι τα επόμενα βήματα; Υπάρχουν προκαταρκτικές εκτιμήσεις σχετικά με την απάντηση του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών; Πότε μπορούμε να αναμένουμε την απάντησή σας;
Η απάντηση των ελληνικών Αρχών ελήφθη πρόσφατα και τώρα πρέπει να την αναλύσουμε διεξοδικά. Είναι πολύ νωρίς για να πούμε ποια θα είναι τα επόμενα βήματα και πότε θα γίνουν.
Οι Έλληνες εφοπλιστές αντιπροσωπεύουν το 49,96% του στόλου της Ε.Ε. Πόσο πιθανό είναι αυτό το «κυνήγι» να τους αναγκάσει να αναζητήσουν «λιμάνια διαφυγής» στην Άπω Ανατολή;
Η δράση της Επιτροπής δεν στοχεύει τον πυρήνα της οικονομίας της ελληνικής ναυτιλίας - η λειτουργία των πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου και των δεξαμενόπλοιων δεν επηρεάζεται από την εν εξελίξει έρευνα. Είναι πολύ απίθανο δυνητικές μετακινήσεις των ναυτιλιακών επιχειρήσεων από την Ελλάδα προς την Άπω Ανατολή να οφείλονται στην έρευνα της Επιτροπής.
Υπάρχει πιθανότητα οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις να μειώσουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής ναυτιλίας σε σύγκριση με τις ναυτιλιακές βιομηχανίες άλλων χωρών, κυρίως στην Άπω Ανατολή;
Οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων που εφαρμόζονται στον τομέα της ναυτιλίας δεν εμπόδισαν την ανάπτυξη ισχυρών θαλάσσιων οικονομιών στη Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Κάτω Χώρες. Στην πραγματικότητα, κανένας άλλος τομέας της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν επωφελείται από τέτοιους ευνοϊκούς κανόνες, δεδομένου ότι τα κράτη-μέλη έχουν τη δυνατότητα να απαλλάξουν ναυτιλιακές εταιρείες και ναυτικούς σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη φορολόγηση. Ομοίως, απολαμβάνουν πολύ γενναιόδωρους κανόνες για τη στήριξη της εκπαίδευσης των ναυτικών. Πέραν αυτού, οι ανταγωνιστικές πιέσεις από χώρες εκτός της Ε.Ε. εξακολουθούν να υφίστανται και οι ευνοϊκοί κανόνες κρατικών ενισχύσεων δεν θα εγγυηθούν από μόνοι τους την επιβίωση του τομέα στην Ε.Ε. Η καινοτομία και η αποτελεσματικότητα είναι το κλειδί.
Η Γ.Δ. Ανταγωνισμού ανακοίνωσε την επέκταση των υφιστάμενων κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Από την άλλη πλευρά, η έρευνα για τις ρυθμίσεις περί ναυτιλίας σε εθνικό επίπεδο, π.χ. στην Ελλάδα και τη Μάλτα, δεν υπονομεύει τις κατευθυντήριες γραμμές και τους στόχους τους;
Δεν συμφωνώ. Η ανάλυση της Επιτροπής, όσον αφορά το ελληνικό καθεστώς φορολογίας χωρητικότητας, απλώς, εφαρμόζει τις διατάξεις των κατευθυντήριων γραμμών, ιδίως διασφαλίζοντας ότι ο φόρος χωρητικότητας ωφελεί τις αυθεντικές ναυτιλιακές δραστηριότητες - τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο.
Οι εφοπλιστές ισχυρίζονται ότι, στο όνομα της ενίσχυσης του ανταγωνισμού μεταξύ των ευρωπαϊκών ναυπηγείων, οι δράσεις Ε.Ε. στο παρελθόν ευνόησαν στον μέγιστο βαθμό τα ναυπηγεία της Άπω Ανατολής, τα οποία κυριαρχούν σήμερα στην παγκόσμια ναυπηγική βιομηχανία, ενώ τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία, επί του παρόντος, σχεδόν δεν λειτουργούν. Πώς σχολιάζετε αυτή την άποψη;
Μια πιο επιεικής προσέγγιση βάσει των κανόνων ανταγωνισμού της Ε.Ε. δεν θα είχε προετοιμάσει καλύτερα τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία όσον αφορά τον έντονο παγκόσμιο ανταγωνισμό. Οι κανόνες κρατικών ενισχύσεων της Ε.Ε. αποσκοπούν στη διασφάλιση ότι οι ανεπαρκείς δημόσιοι πόροι χρησιμοποιούνται με τέτοιο τρόπο που να ενισχύεται η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών ναυπηγείων σε μόνιμη βάση. Αυτό περιλαμβάνει την προώθηση της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας, επιτρέποντας επενδυτικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα ή τη στήριξη της χρηματοδότησης των εξαγωγών, σύμφωνα με τους κανόνες του ΟΟΣΑ.
Ποιοι είναι οι στόχοι και οι προτεραιότητες της Γενικής Διεύθυνσης της Ε.Ε. για τον Ανταγωνισμό όσον αφορά τη ναυτιλιακή βιομηχανία;
Όσον αφορά τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων, η προτεραιότητά μου είναι να ενισχύσω τους ισχύοντες κανόνες για τη φορολόγηση των ναυτιλιακών εταιρειών και να διασφαλίσω ότι εφαρμόζονται με συνέπεια σε όλη την Ε.Ε. Αυτό είναι σημαντικό και όχι μόνο για τον θεμιτό ανταγωνισμό. Επίσης, πολύ σημαντικό, κατά την άποψή μου, είναι να διασφαλιστεί ότι όλοι λειτουργούν σύμφωνα με τους κανόνες και με στόχο την πολιτική αποδοχή του συστήματος φορολογίας χωρητικότητας μακροπρόθεσμα.
Όσον αφορά την αντιμονοπωλιακή πολιτική, με το σημερινό κύμα συγχωνεύσεων -είτε με συγχωνεύσεις είτε με συμμαχίες μεταξύ μεταφορέων- ο στόχος μου είναι να διασφαλιστεί ότι αυτό δεν θα αποβεί εις βάρος των πελατών. Γενικότερα, η Ε.Ε. υπήρξε η πρώτη στον κόσμο που εφάρμοσε πλήρως την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία στον τομέα της ναυτιλίας. Τώρα, λοιπόν, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι μεταφορείς συμμορφώνονται με τους κανόνες. Η εκκρεμούσα έρευνα για τον καθορισμό των τιμών μεταξύ των ναυτιλιακών εταιρειών μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων αποτελεί ένα παράδειγμα αυτών των προσπαθειών.
