Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Σακκά
http://[email protected]
Σημαντική για την τελική συμφωνία ανάμεσα σε Ελλάδα και δανειστές ήταν και παραμένει βέβαια, η εξεύρεση μια κοινά αποδεκτής λύσης που να αφορά τα «κόκκινα» δάνεια, τα οποία αποτέλεσαν και ένα από τα «αγκάθια» στην ολοκλήρωση των συζητήσεων με τους θεσμούς το τελευταίο δεκαήμερο, καθώς είναι μια «πληγή» της ελληνικής οικονομίας ύψους 95 δισ. ευρώ.
Η λύση φαίνεται τελικά να βρέθηκε και μάλιστα όσον αφορά τις επισφαλείς χορηγήσεις των τραπεζών αναμένεται να ακολουθηθεί μια συγκεκριμένη διαδικασία.
Επίσης ιδιαίτερα θετική κρίνεται η άμεση χορήγηση των 10 δισ. ευρώ προς τις τράπεζες εν όψει της ανακεφαλαιοποίησης των 25 δισ. ευρώ, η οποία θα άρει και την έντονη ανασφάλεια προς τον κλάδο προωθώντας την επιστροφή των καταθέσεων.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια
Η διαδικασία διευθέτησης των «κόκκινων» δανείων προβλέπει, σύμφωνα με πληροφορίες, πρώτον την παρακολούθηση και αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών, δεύτερον τον διαχωρισμό βιώσιμων επιχειρήσεων που θα πρέπει να διασωθούν π.χ. με αναδιάρθρωση χρέους από τις μη βιώσιμες που θα πρέπει να εκκαθαριστούν, τρίτον τη δημιουργία εταιρειών που θα παρέχουν υπηρεσίες διαχείρισης επισφαλειών -αποφεύγεται η πώληση σε distress funds αλλά και η δημιουργία bad bank, καθώς δεν υπάρχει και σχετικό χρονικό περιθώριο-, τέταρτον η επιτάχυνση διαδικασιών για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών και πέμπτον η συνεργασία επιμελητηρίων για την πτώχευση επιχειρήσεων με δικαστικές αποφάσεις.
Τι προβλέπει το νέο πρόγραμμα
- Παγιώνεται στα 25 δισ. ευρώ το διαθέσιμο κεφάλαιο για την ενίσχυση των εποπτικών κεφαλαίων των τραπεζών.
- Σχεδόν άμεσα με τη συμφωνία αποδεσμεύεται «προκαταβολή» για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ύψους 10 δισ. ευρώ.
- Επισπεύδεται η διαδικασία των stress tests, ώστε να προσδιοριστούν οι ανάγκες και να γίνουν οι αυξήσεις κεφαλαίου μέχρι το τέλος Νοεμβρίου για να αποφευχθεί η διαδικασία του bail in που θα ισχύσει από την αρχή του 2016.
- Δημιουργείται συγκεκριμένο πλαίσιο διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων που απομακρύνει το ενδεχόμενο πωλήσεων δανειακών χαρτοφυλακίων σε distress funds.
- Γίνεται διαχωρισμός των οφειλετών με βάση την εισοδηματική τους κατάσταση και την περιουσία τους.
- Παρέχεται προστασία από τους πλειστηριασμούς στις ευπαθείς ομάδες δανειοληπτών.
- Σαφάρι για τον εντοπισμό μεγαλοοφειλετών που, ενώ μπορούν, δεν πληρώνουν.
Παράλληλα θα δημιουργηθεί μηχανισμός προστασίας για τις ευπαθείς ομάδες των δανειοληπτών, με στόχο να διαχωριστούν όσοι πραγματικά αδυνατούν να αποπληρώσουν το χρέος τους από εκείνους που αν και μπορούν, δεν το κάνουν. Το πλαίσιο προστασίας θα περιλαμβάνει και μέτρα για τη στήριξη των ευπαθών ομάδων, οι οποίες και θα προστατεύονται από πλειστηριασμούς ακινήτων.
Βέβαια, αυτό δεν θα ισχύει για εκείνους που αθετούν πληρωμές ενώ αποδεικνύεται ότι μπορούν να πληρώσουν. Εκεί με συνοπτικές διαδικασίες τα ακίνητά τους θα πλειστηριάζονται ή αν πρόκειται για επιχειρήσεις, θα εκκαθαρίζονται.
Από τον Δεκέμβριο του 2015, οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να έχουν εντοπίσει τους μεγαλοοφειλέτες του Δημοσίου ή των τραπεζών, ώστε να ξεχωρίσουν οι οφειλέτες με δημόσια ή ιδιωτικά χρέη και οι βιώσιμοι από τους μη βιώσιμους. Μέχρι τον Μάρτιο του 2016 θα πρέπει να έχει δημιουργηθεί ένα πλαίσιο για τη δυνατότητα άμεσης εκκαθάρισης και πλειστηριασμού όλων των μη βιώσιμων περιπτώσεων. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2016.
Επιτάχυνση
Ακόμη, μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου του 2016 θα πρέπει η ΤτΕ σε συνεργασία με πιστωτικά ιδρύματα να καθορίσει συγκεκριμένους στόχους για τη ρύθμιση δανείων, πλειστηριασμών, ύψος επισφαλειών κ.λπ. Από τον Ιούνιο του 2016, οι τράπεζες θα υποχρεούνται να ενημερώνουν ανά τρίμηνο την ΤτΕ για τη συνολική εικόνα σε σχέση με τους στόχους. Παράλληλα, το ΤΧΣ θα παρουσιάσει ένα σχέδιο για την επιτάχυνση των αναδιαρθρώσεων μεγάλων επιχειρήσεων ή ακόμα και ολόκληρων κλάδων.
Στα τέλη Μαρτίου του 2016, η ΤτΕ θα πρέπει να αναθεωρήσει τον Κώδικα Δεοντολογίας που θα περιλαμβάνει οδηγίες για ομαδικές αναδιαρθρώσεις δανείων. Μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 2017, θα πρέπει να γίνει η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του πτωχευτικού κώδικα, ενώ μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου του 2016, να έχει εισαχθεί ένα πρόγραμμα αξιολόγησης των δ.σ. των τραπεζών. Το ίδιο θα πρέπει να έχει γίνει και για το ΤΧΣ μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 2016.
Στα 25 δισ. ευρώ συνολικά τα απαιτούμενα κεφάλαια
Νωρίτερα και πριν ακόμη ολοκληρωθούν οι διαδικασίες της συνολικής αξιολόγησης των τραπεζών, ξεκινά επί της ουσίας η ανακεφαλαιοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, καθώς με βάση της νέα συμφωνία που αναμένεται να εγκριθεί από τους δανειστές θα υπάρξει ένα δάνειο-γέφυρα το οποίο θα αφορά τη μερική κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών.
Οπως εδώ και μέρες είχε διαρρεύσει, υπήρχε η σκέψη ώστε να δοθούν στις τράπεζες έκτακτα κεφάλαια της τάξης των 10 δισ. ευρώ, έναντι της επικείμενης ανακεφαλαιοποίησης, η οποία τοποθετείται στο τέλος του φθινοπώρου και η οποία ως μια πρώτη εκτίμηση θα απαιτήσει συνολικά κεφάλαια της τάξης των 25 δισ. ευρώ.
Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να χαλαρώσει περαιτέρω τους όρους των capital controls.
Οπως επίσης έχει επισημανθεί, το ύψος των «κόκκινων» δανείων αποτελεί βασική παράμετρο για το σύνολο της συμφωνίας, καθώς είναι βασικός προσδιοριστικός παράγοντας για την ανακεφαλαιοποίηση και του «κόστους» αυτής στο συνολικό πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα.
«Θωράκιση»
Με βάση το σχετικό πρόγραμμα, το οποίο δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί επακριβώς ως χρονοδιάγραμμα, το αργότερο μέσα στον Νοέμβριο θα έχει ξεκινήσει η διαδικασία για την εισροή κεφαλαίων στις τράπεζες, προκειμένου να επιτευχθεί η κεφαλαιακή τους θωράκιση.
Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, θα έχει προηγηθεί η εξέταση των στοιχείων του ενεργητικού, όπου ιδιαίτερα κρίσιμο θεωρείται το διάστημα μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου για τις τράπεζες, καθώς τότε αναμένονται τα αποτελέσματα της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού (AQRs).
Οπως έχουμε αναφέρει επίσημα, έλεγχος έχει ξεκινήσει ήδη από τη Δευτέρα και οι τράπεζες έχουν ένα περιθώριο μέσα στις επόμενες 10 μέρες το πολύ να παραδώσουν όλες το υλικό για τον έλεγχο των δανειακών τους χαρτοφυλακίων.
Τα stress tests
Σχεδόν παράλληλα με την αξιολόγηση των δανειακών χαρτοφυλακίων, θα προχωρήσει και η διαδικασία των stress tests. Βέβαια για αυτή τη διαδικασία σημαντικός προσδιοριστικός παράγοντας είναι η συγκεκριμενοποίηση της κατάστασης του ενεργητικού των τραπεζών αλλά και σε επίπεδο μακροοικονομίας να παγιωθούν οι εκτιμώμενες συνθήκες της χώρας. Βάσει των συγκεκριμένων σεναρίων θα εξεταστούν και οι αντοχές των ελληνικών τραπεζών.
Αξιολόγηση και εκκαθάριση δανειακών χαρτοφυλακίων
Σε αγώνα δρόμου προκειμένου να αποφύγουν τα χειρότερα έχουν επιδοθεί πλέον οι τράπεζες, ώστε να ξεκαθαρίσουν τα χαρτοφυλάκιά τους και να βελτιώσουν την ποιότητα των χορηγούμενων δανείων τους. Για τον λόγο αυτό επιδίδονται αφενός στο «κυνηγητό» για την είσπραξη δόσεων, αλλά από την άλλη μεριά προβάλλουν μια πιο συγκαταβατική διάθεση όσον αφορά τις διαδικασίες ρύθμισης.
Το τελευταίο διάστημα μάλιστα και μετά τη λήξη της τραπεζικής αργίας, κατά τη διάρκεια της οποίας οι τράπεζες δεν ήταν τόσο «απαιτητικές» και πιεστικές προς τους δανειολήπτες, τα κέντρα των εισπρακτικών εταιρειών δεν καλούν τους δανειολήπτες μόνο για ενημέρωση κάποιας εκπρόθεσμης πληρωμής, αλλά προτείνουν και πιθανές λύσεις, προκειμένου να διευκολύνονται οι δανειολήπτες.
Ειδικότερα, οι τράπεζες προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν το προφίλ του κάθε δανειολήπτη και τη δυνατότητά του να αποπληρώσει τις οφειλές του.
Ειδικά όταν ο δανειολήπτης ήταν μέχρι πρόσφατα τυπικός, οι τράπεζες εμφανίζονται με διάθεση να βοηθήσουν με ρυθμίσεις που περιλαμβάνουν την επέκταση του χρόνου αποπληρωμής, τη μείωση της καταβαλλόμενης δόσης αλλά και τη μείωση του επιτοκίου. Εξάλλου για κάποια δάνεια, τα οποία βρίσκονται στη μέση π.χ. της αποπληρωμής, επειδή τα πρώτα χρόνια εξοφλούνται κυρίως τόκοι, υπάρχει μια ευνοϊκότερη μεταχείριση. Στόχος είναι τα όποια δάνεια υπάρχουν να μην «κοκκινίσουν».
Επειδή δε, οι συνθήκες είναι πολύ σφιχτές και μέσα στο τρίμηνο μία δόση μπορεί λόγω αδυναμίας εξόφλησης να θεωρηθεί ληξιπρόθεσμη και να επηρεάσει συνολικά τον χαρακτηρισμό ενός δανείου, προσπαθούν να γίνει η ρύθμιση και έτσι να μην αυξηθεί περαιτέρω το «κόκκινο» χαρτοφυλάκιο των τραπεζών.
