του Πέτρου Σταματόπουλου*
Τους τελευταίους μήνες πολλή συζήτηση έχει γίνει γύρω από το θέμα του δημοσίου χρέους της Ελλάδας τόσο μέσα όσο και έξω από τη χώρα. Το βασικό επιχείρημα είναι ότι το χρέος βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα και αποτελεί τροχοπέδη τόσο για την ανάπτυξη όσο και για τις επενδύσεις. Ένα γενναίο κούρεμα του χρέους αποτελεί βασικό πυλώνα του σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ και κεντρικό επιχείρημα της προεκλογικής του ρητορικής . Προβάλλεται επίσης από οικονομολόγους στην Αμερική άλλα και την Ευρώπη ως λύση του ελληνικού «προβλήματος» . Όμως το πρόβλημα της Ελλάδος δεν είναι το χρέος.
Η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους δεν πρέπει να κρίνεται από το ποσοστό του χρέους ως προς το ΑΕΠ, αλλά από το κόστος εξυπηρέτησής του, το οποίο έχει μειωθεί σημαντικά μέσω της μείωσης των επιτοκίων αλλά και της παράτασης του χρόνου αποπληρωμής των δανείων από τον επίσημο τομέα. Ενδεικτικά για τα 142 δισ. ευρώ δάνεια από τον EFSF η χώρα πληρώνει επιτόκιο μόλις 0,5% πάνω από τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια της αγοράς, που σήμερα είναι κοντά στο μηδέν. Το 2014 η Ελλάδα κατέβαλε τόκους 6 δις ευρώ ή μόλις 1,9% του χρέους, ποσό διαχειρίσιμο αν σκεφτεί κανείς ότι η Γερμανία και η Ιταλία πληρώνουν 2,7% και 3,8% αντίστοιχα. Το χρέος του επίσημου τομέα μπορεί να μην έχει κουρευτεί σε όρους ονομαστικούς έχει όμως κουρευτεί σε όρους τρέχουσας αξίας.
Δεν είναι το χρέος που αποθαρρύνει της επενδύσεις- το πρόβλημα της Ελληνικής οικονομίας είναι δομικό. Είναι η άκρατη γραφειοκρατία, ο υπέρογκος και μη παραγωγικός δημόσιος τομέας, το πολύπλοκο και ασταθές φορολογικό σύστημα, η απουσία ευελιξίας στην αγορά εργασίας, η πολιτική αβεβαιότητα, οι στρεβλώσεις στην ελεύθερη και ανταγωνιστική λειτουργία της αγοράς. Οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να μειωθεί το ανταγωνιστικό έλλειμμα της χώρας δεν αποτελούν μυστική συνταγή. Έχουν απαριθμηθεί από οργανισμούς τόσο μέσα (ΣΕΒ, ΙΟΒΕ) όσο και έξω από τη χώρα (ΟΟΣΑ) και φυσικά και από την ίδια τη τρόικα. Δυστυχώς παρά τη πολύχρονη κρίση πολύ λίγες από αυτές έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα ενώ πολλές μεταρρυθμίσεις πέρασαν μόνο στα χαρτιά και δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Η απερχόμενη κυβέρνηση επέλεξε την υπερφορολόγηση και τις οριζόντιες περικοπές έναντι της αλλαγής του κατεστημένου μη θέλοντας να αναλάβει το αντίστοιχο πολιτικό κόστος. Το αποτέλεσμα? Μετά από έξι χρόνια κρίσης οι θυσίες των Ελλήνων κινδυνεύουν να πάνε χαμένες.
Φυσικά ένα περαιτέρω κούρεμα του χρέους δεν αποτελεί αρνητική εξέλιξη, δεν λύνει όμως την ουσία του προβλήματος. Δε μπορεί από μονό του να φέρει ούτε ανάπτυξη ούτε να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να μειώσει την υψηλή ανεργία. Αν δεν συνοδευτεί από τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις θα φέρει στη καλύτερη περίπτωση μόνο βραχυπρόθεσμα οφέλη στην ελληνική οικονομία -χωρίς ανταγωνιστική παραγωγική βάση η Ελλάδα αργά η γρήγορα θα οδηγηθεί ξανά στο αέναο κύκλο ελλειμμάτων και χρεών. Η επόμενη κυβέρνηση, όποια και να είναι αυτή, θα πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειες της σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις αν θέλει να βάλει την Ελλάδα σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης.
* Ο Πέτρος Σταματόπουλος είναι απόφοιτος οικονομικών του London School of Economics με μεταπτυχιακές σπουδές στη διοίκηση επιχειρήσεων (MBA) από το Columbia University της Νέας Υόρκης.
