Η αιφνιδιαστική μείωση του επιτοκίου από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ήταν ένα πρώιμο δώρο Χριστουγέννων στις αγορές -κυρίως- και στην οικονομία κατά δεύτερο λόγο.
Στις αγορές, η κίνηση αυτή πρόσφερε το αναγκαίο κίνητρο για να συνεχιστεί -μέχρι το τέλος του έτους- το ράλι των τελευταίων μηνών, που έχει οδηγήσει τους χρηματιστηριακούς δείκτες σε επίπεδα ρεκόρ και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Στην οικονομία, η μείωση των επιτοκίων και η δέσμευση του κ. Ντράγκι για συνέχιση της υποστηρικτικής νομισματικής πολιτικής μέχρι το 2015 προσφέρουν ανάσα, καθώς η οικονομική ανάκαμψη παραμένει εύθραυστη.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ παραδέχτηκε πως η οικονομία της Ευρωζώνης απειλείται με στασιμοπληθωρισμό όσο οι ρυθμοί ανάπτυξης παραμένουν ισχνοί, προοπτική που επιβεβαιώνουν και οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραδέχεται πως η οικονομική ανάκαμψη δεν θα συνοδευτεί από αύξηση της απασχόλησης, γεγονός που προβληματίζει έντονα τις Βρυξέλλες και τις εθνικές κυβερνήσεις - ειδικά των προβληματικών χωρών της περιφέρειας. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, δεν φαίνεται να υπάρχει λύση στο πρόβλημα της ανεργίας.
Το μοντέλο ανάπτυξης που υιοθετήθηκε παγκοσμίως -κυρίως στη Δύση- στον απόηχο της κρίσης του 2008 ήταν αυτό ακριβώς που βιώνει σήμερα η Ευρώπη: χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης σε συνδυασμό με αδυναμία δημιουργίας θέσεων εργασίας. Οι οικονομολόγοι έχουν επισημάνει το πρόβλημα εδώ και πάρα πολύ καιρό, τονίζοντας πως η συνταγή που ακολουθείται για την ανάκαμψη δεν είναι η σωστή.
Πράγματι, η οικονομική ανάκαμψη πρώτα στις ΗΠΑ -που ηγείται ιστορικά των οικονομικών κύκλων- και κατόπιν στην Ευρώπη δεν στηρίζεται στην παραγωγική ανάπτυξη. Βασίζεται κυρίως στη συντονισμένη δράση των κεντρικών τραπεζών να στηρίξουν το χρηματοπιστωτικό τομέα μέσω μιας σειράς νομισματικών εργαλείων - δράση που έχει αποτελέσματα, αφού το τραπεζικό σύστημα σε ΗΠΑ και Ευρώπη δείχνει σημάδια σταθεροποίησης και οι χρηματιστηριακές αγορές βρίσκουν λόγο να συνεχίσουν το ράλι.
Ομως, η διοχέτευση ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν αποτελεί πανάκεια. Τα νέα κεφάλαια που διοχετεύονται στην πραγματική οικονομία παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, στην Ευρώπη μάλιστα ο τραπεζικός δανεισμός διατηρείται σε αρνητικά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Με βάση δε τα πιο πρόσφατα στοιχεία, τα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της 10ετίας. Είναι προφανές πως η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης των παραγωγικών τομέων «φρενάρει» την οικονομική ανάπτυξη, ειδικά στην Ευρώπη, όπου η κρίση χρέους και η αυστηρή πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας περιορίζουν τις επιλογές αναπτυξιακών δράσεων.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ κάνει πράξη τα λόγια του να στηρίξει το ευρώ με κάθε μέσο. Ο ίδιος όμως επαναλαμβάνει διαρκώς πως η νομισματική πολιτική από μόνη της δεν αρκεί. Χρειάζονται και αναπτυξιακές πολιτικές.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ - [email protected]
