Ελλειμμα, μικρότερο κατά 39 εκατ. ευρώ, εμφάνισε τον Οκτώβριο του 2004 το ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών, έναντι του αντιστοίχου τον Οκτώβριο του 2003.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), η βελτίωση αυτή, οφείλεται κυρίως στην άνοδο του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών και – σε μικρότερο βαθμό – στον περιορισμό του ελλείμματος του ισοζυγίου των εισοδημάτων, ενώ αντίθετα, το πλεόνασμα του ισοζυγίου των μεταβιβάσεων περιορίστηκε και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου διευρύνθηκε ελαφρά.
Ειδικότερα, η μικρή διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος οφείλεται στην αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου των εκτός καυσίμων αγαθών, ενώ οι καθαρές πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων μειώθηκαν. Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών παρουσίασε σημαντική βελτίωση, η οποία οφείλεται κυρίως στην άνοδο των καθαρών εισπράξεων από μεταφορικές υπηρεσίες ενώ οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες σημείωσαν περιορισμένη αύξηση και εκείνες από «λοιπές» υπηρεσίες μειώθηκαν. Το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων περιορίστηκε λόγω της μείωσης των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη.
Τέλος, ο περιορισμός του πλεονάσματος του ισοζυγίου μεταβιβάσεων σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους αντανακλά το γεγονός ότι η αύξηση των μεταβιβάσεων προς τη γενική κυβέρνηση από την ΕΕ υπεραντισταθμίστηκε από την αύξηση των πληρωμών της γενικής κυβέρνησης προς την ΕΕ και τη μείωση των εισπράξεων των λοιπών τομέων (μεταναστευτικών εμβασμάτων κ.λπ.).
Στο δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2004 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περιορίστηκε σημαντικά (κατά 2.088 εκατ. ευρώ) σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2003 και διαμορφώθηκε σε 3.716 εκατ. ευρώ.
Η εξέλιξη αυτή αντανακλά τη μεγάλη άνοδο του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών, την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταβιβάσεων καθώς και τη μικρή μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου των εισοδημάτων, οι οποίες υπεραντιστάθμισαν τη σημαντική διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος.
Το εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε κατά 2.139 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2003. Ειδικότερα, η κατά 2.640 εκατ. ευρώ (ή 11,3%) αύξηση της δαπάνης για εισαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων υπερκάλυψε την κατά 936 εκατ. ευρώ (ή 11,6%) άνοδο των αντίστοιχων εισπράξεων από εξαγωγές, ενώ παράλληλα αυξημένες κατά 435 εκατ. ευρώ ήταν και οι καθαρές πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων.
Αντίθετα, πολύ ευνοϊκή, όπως προαναφέρθηκε, ήταν η εξέλιξη του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών, το οποίο διευρύνθηκε κατά 3.472 εκατ. ευρώ ή 32,3%, γεγονός που κατά το μεγαλύτερο μέρος οφείλεται στην πολύ μεγάλη αύξηση των καθαρών εισπράξεων από μεταφορικές υπηρεσίες, κυρίως ναυτιλιακές, κατά 2.404 εκατ. ευρώ (οι ακαθάριστες εισπράξεις από μεταφορικές υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 3.178 εκατ. ευρώ ή 40,9%).
Θετική υπήρξε και η συμβολή της ανόδου των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες κατά 704 εκατ. ευρώ: σημειώνεται ότι οι ακαθάριστες εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 847 εκατ. ευρώ ή 9,4%.
Επίσης, το έλλειμμα του ισοζυγίου των «λοιπών» υπηρεσιών ουσιαστικά μηδενίστηκε (ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2003 είχε διαμορφωθεί σε 368 εκατ. ευρώ).
Τέλος, η άνοδος του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταβιβάσεων κατά 662 εκατ. ευρώ ή 15,2% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους οφείλεται στην αύξηση κατά 1.071 εκατ. ευρώ ή 25,2% των εισπράξεων της γενικής κυβέρνησης (κυρίως μεταβιβάσεων από την ΕΕ), η οποία ήταν πολύ μεγαλύτερη από την αύξηση κατά 313 εκατ. ευρώ των πληρωμών της γενικής κυβέρνησης (κυρίως προς την ΕΕ), ενώ οι καθαρές εισπράξεις των «λοιπών» τομέων (κυρίως μεταναστευτικά εμβάσματα) μειώθηκαν.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Tον Οκτώβριο του 2004 στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων δεν σημειώθηκαν αξιόλογες ροές κεφαλαίων, σε αντίθεση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους, κατά τον οποίο είχε παρατηρηθεί σημαντική εισροή κεφαλαίων για άμεσες επενδύσεις από μη κατοίκους.
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, παρατηρήθηκε εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για τοποθετήσεις κυρίως σε μετοχές ελληνικών επιχειρήσεων και σε τίτλους του Ελληνικού Δημοσίου, η οποία αντισταθμίστηκε κατά το ήμισυ περίπου από την εκροή κεφαλαίων κατοίκων για τοποθετήσεις κυρίως σε ομόλογα έκδοσης μη κατοίκων.
Τέλος, όσον αφορά τις «λοιπές» επενδύσεις, σημειώθηκε εκροή κεφαλαίων κατοίκων, η οποία αντανακλά τις καταθέσεις και τις τοποθετήσεις σε repos στο εξωτερικό από εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα και θεσμικούς επενδυτές. Η εκροή αυτή αντισταθμίστηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος της από την εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων, κυρίως για καταθέσεις και τοποθετήσεις σε repos στην Ελλάδα.
Το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2004 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους ανήλθαν σε 1.044 εκατ. ευρώ, ενώ οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους έφθασαν τα 431 εκατ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι οι σημαντικότερες άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους τους πρώτους δέκα μήνες του 2004 αφορούσαν την εξαγορά της PANAFON AEET από τη VODAFONE, η οποία πραγματοποιήθηκε εν μέρει το 2003 και ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, την εξαγορά της Γενικής Τράπεζας από τη Société Générale το Μάρτιο, την εξαγορά της DELTA SINGULAR OUTSOURCING SERVICES από την αμερικανική FIRST DATA τον Ιούλιο, την αύξηση της συμμετοχής της PANEUROPEAN OIL AND INDUSTRIAL HOLDINGS S.A. στο μετοχικό κεφάλαιο της Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε. τον Αύγουστο και την εξαγορά της Κωτσόβολος Α.Ε. από τη DIXONS το Σεπτέμβριο.)
Την ίδια περίοδο σημειώθηκε σημαντική καθαρή εισροή ύψους 11.690 εκατ. ευρώ στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, δεδομένου ότι η εκροή κεφαλαίων κατοίκων για τοποθετήσεις στο εξωτερικό (κυρίως σε ομόλογα, ύψους 7.518 εκατ. ευρώ) υπεραντισταθμίστηκε από την εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για τοποθετήσεις στην Ελλάδα (κυρίως σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, ύψους 17.039 εκατ. ευρώ). Τέλος, στην κατηγορία των «λοιπών» επενδύσεων η καθαρή εκροή 8.721 εκατ. ευρώ συνδέεται κυρίως με τη σημαντική εκροή για καταθέσεις και τοποθετήσεις εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων σε repos στο εξωτερικό, ύψους 10.326 εκατ. ευρώ, καθώς και -- σε μικρότερο βαθμό -- με την εκροή κεφαλαίων για την εξόφληση δανείων (1.418 εκατ. ευρώ) που είχαν χορηγηθεί από μη κατοίκους σε κατοίκους. Οι εκροές αυτές υπεραντιστάθμισαν την εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για καταθέσεις και τοποθετήσεις σε repos (2.978 εκατ. ευρώ).
Στο τέλος Οκτωβρίου του 2004 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 3,0 δισεκ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι, ήδη από τους πρώτους μήνες του 2003, η Τράπεζα της Ελλάδος άρχισε να διαφοροποιεί τη σύνθεση του χαρτοφυλακίου της, μειώνοντας τις τοποθετήσεις της σε νομίσματα χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τα οποία περιλαμβάνονται στα συναλλαγματικά διαθέσιμα, και αυξάνοντας εκείνα τα στοιχεία του ενεργητικού της που έχουν υψηλότερες αποδόσεις ή είναι εκφρασμένα σε ευρώ -- κυρίως ομόλογα κρατών-μελών της ζώνης του ευρώ, τα οποία δεν περιλαμβάνονται στα συναλλαγματικά διαθέσιμα.
Δεδομένου ότι έχει μειωθεί η ανάγκη για διατήρηση υψηλών αποθεμάτων σε ξένα νομίσματα, με τον τρόπο αυτό η Τράπεζα της Ελλάδος βελτιώνει την αποδοτικότητα των επενδύσεών της. Όπως έχει σημειωθεί επανειλημμένα, από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη «συναλλαγματική θέση» στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα «ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα» και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ.
Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)
Σημείωση: Τα στατιστικά στοιχεία για το Ισοζύγιο Πληρωμών του μηνός Νοεμβρίου 2004 θα ανακοινωθούν στις 20 Ιανουαρίου 2004.
