Σε αγορές-«φαντάσματα» και απλούς δρόμους διέλευσης έχουν εξελιχθεί ύστερα από τρία και πλέον χρόνια κρίσης και προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας μας οι περιφερειακές αγορές της Θεσσαλονίκης, όπως και οι αγορές και εμπορικές γειτονιές του κεντρικού Δήμου Θεσσαλονίκης έξω από τα όρια του ιστορικού κέντρου.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του οδικού άξονα της Λεωφόρου Βασιλίσσης Ολγας, του κύριου δηλαδή οδικού άξονα που οδηγεί από τα ανατολικά προάστια προς το κέντρο της πόλης. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια έσφυζε από καταστήματα ειδών ένδυσης, υπόδησης, οικιακών ειδών και εξοπλισμού κοκ.
Σήμερα, ωστόσο, το 50% των εκατέρωθέν της καταστημάτων έχει βάλει λουκέτο, η όποια εμπορική κίνηση πραγματοποιείται από τα σούπερ μάρκετ και τα υποκαταστήματα τραπεζών (άνω των 20), που έχουν πολλαπλασιαστεί κατά μήκος της, όπως και τα καφέ και αρτοζαχαροπλαστεία, που πολλαπλασιάζονται σαν «μανιτάρια» και πλέον έχει εξελιχθεί, όπως σημειώνει ο αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (ΕΣΘ) και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Παντελής Φιλιππίδης, σε έναν απλό δρόμο διέλευσης προς το κέντρο της πόλης.
«Θεωρητικές» αγορές, ήτοι μόνο κατ’ ευφημισμόν και στη θεωρία και όχι πια στην πράξη, είναι επίσης πλέον οι επίσης πάλαι ποτέ ζωντανές αγορές της Χαριλάου και των οδικών αξόνων της Μαρτίου, της Μπότσαρη και της Παρασκευοπούλου στην ανατολική Θεσσαλονίκη.
Στην Παρασκευοπούλου έχει κλείσει πάνω από το 50% των καταστημάτων, η Μπότσαρη έχει κοπεί στα δύο από τα έργα του μετρό και έχει οδηγηθεί σε απαξίωση, ενώ εναγώνιες προσπάθειες «να κρατηθεί στη ζωή» καταβάλλει η Μαρτίου, αλλά και αυτή το καταφέρνει μόνο σε ένα μικρό τμήμα πάνω από την Εγνατία μέχρι την Παπαναστασίου, ενώ το τμήμα της από τη Βασιλίσσης Ολγας μέχρι τη Δελφών αργοπεθαίνει και από τη Δελφών μέχρι την Εγνατία η κατάσταση είναι πλέον τραγική.
Κάθε περιθώριο επιβίωσης και χαρακτηρισμού της περιοχής ως τοπική αγορά έχει χαθεί πλέον και για τη Χαριλάου, που όπως επισημαίνεται από τον ΕΣΘ μόνο ως χώρος αναψυχής μπορεί πλέον να χαρακτηριστεί και όχι ως αγορά.
Καλαμαριά: Απώλειες
Ακόμη πιο ανατολικά, το κέντρο της Καλαμαριάς εξακολουθεί μεν να μπορεί να διατηρεί το χαρακτηρισμό της τοπικής αγοράς, αλλά με πρωτόγνωρες απώλειες σε λουκέτα και σε τζίρους, που, σύμφωνα με τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο του τοπικού Εμπορικού Συλλόγου, κ.κ. Νικόλαο Κορωνάκη και Παναγιώτη Τσίρο, κυμαίνονται μεταξύ 40% και 50% και με μεγάλη γεωγραφική συρρίκνωση.
Η αγορά της Καλαμαριάς έχει περιοριστεί επί της ουσίας σε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο, δηλαδή στην περιοχή που περικλείεται από τον πεζόδρομο, τη Μεταμορφώσεως, την Πόντου και την Πασσαλίδη. Χαρακτηριστικό είναι εξάλλου το γεγονός ότι το υπόλοιπο και πολύ μεγαλύτερο τμήμα της Πασσαλίδη που φτάνει μέχρι τη Νέα Κρήνη είναι γεμάτο άδεια καταστήματα, όπως και τα στενά που βγάζουν στις προαναφερόμενες οδούς.
Οπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Καλαμαριάς, κ. Κορωνάκης, από τα περίπου 1.000 καταστήματα που αριθμούσε προ κρίσης η Καλαμαριά, είναι ζήτημα εάν έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα τα 500, παρά μάλιστα το γεγονός ότι τα ενοίκια έχουν υποστεί μειώσεις της τάξης του 30-40%. Παράλληλα η περιοχή της Νέας Κρήνης έχει «πεθάνει» εμπορικά, στην περιοχή του Βότση επιβιώνουν μόνο μεμονωμένες εμπορικές επιχειρήσεις, ενώ και ο πεζόδρομος της Καλαμαριάς έχει ξεφύγει μακράν από την υγιή σχέση-αναλογία τρία καταστήματα αναψυχής και εστίασης προς επτά εμπορικά και έχει εξελιχθεί σε ένα απέραντο καφέ.
Οι εμπορικές επιχειρήσεις, σημειώνει ο κ. Κορωνάκης, βιώνουν έναν τεράστιο πόλεμο από το ίδιο το κράτος, που έχει αποδεκατίσει τους πελάτες και συνεχώς υπερφορολογεί αλλά και αντιμετωπίζει συλλήβδην τους εμπόρους ως φοροκλέφτες. Δηλώνει επίσης αντίθετος στο άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, πλην της Κυριακής πριν από τα Χριστούγεννα ή έστω πλην των επτά Κυριακών, που ορίζει ο πρόσφατος νόμος και αντιπροτείνει «αντί να ανοίξει η αγορά τις Κυριακές, να ανοίξει το δημόσιο για να υποδεχθεί εμάς τους εμπόρους και επαγγελματίες, που δεν μπορούμε να τρέχουμε στις δημόσιες υπηρεσίες τις καθημερινές».
Δ. συνοικίες: «Κλειστόν»
Ζοφερή είναι η εικόνα της αγοράς και στις δυτικές συνοικίες της Θεσσαλονίκης, οι οποίες με εξαίρεση τον Εύοσμο μετρούν τις πιο βαριές απώλειες στην ευρύτερη περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος. Η πτώση του τζίρου είναι κάθετη και από την αρχή της κρίσης ξεπερνά το 60%, ενώ οι περισσότερες γειτονιές παρουσιάζουν εικόνα ερήμωσης, καθώς εκτιμάται ότι έχουν βάλει λουκέτο τουλάχιστον τέσσερα από τα δέκα, μικρά κατά βάση καταστήματα που υπήρχαν το 2008-2009.
Μεγάλο θύμα της κρίσης και της αναδουλειάς είναι η περιοχή της Νεάπολης, που πληρώνει, πέρα από τις γενικευμένες επιπτώσεις της μείωσης των εισοδημάτων, τη συγκριτικά μεγαλύτερη εγγύτητά της με την αγορά του κέντρου της Θεσσαλονίκης αλλά και το κύμα μετακίνησης νεανικού πληθυσμού σε γειτονικές περιοχές που παρουσίασαν στο πρόσφατο παρελθόν σημαντική οικιστική ανάπτυξη. Τα λουκέτα έχουν λάβει επιδημικές διαστάσεις, πλήττοντας σφοδρά ακόμα και την άλλοτε λεγόμενη «Τσιμισκή της Νεάπολης», την οδό Παναγή Τσαλδάρη. «Στη Νεάπολη έχει συρρικνωθεί η φιλοσοφία της τοπικής αγοράς.
Παρότι οι τιμές είναι φθηνότερες κατά 10-20%, οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής επιλέγουν το κέντρο επειδή λειτουργούν με την ψυχολογία ότι εκεί έχουν περισσότερες επιλογές», λένε οι καταστηματάρχες της περιοχής.
Επισκέπτες από άλλες περιοχές
Ζητούμενο, όπως αναφέρει ο αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Καλαμαριάς, Παναγιώτης Τσίρος, είναι η προσέλκυση επισκεπτών από άλλες περιοχές και στην κατεύθυνση αυτή ο Εμπορικός Σύλλογος Καλαμαριάς θεωρεί απαραίτητη τη στήριξη από το Δήμο Καλαμαριάς, ώστε αφενός το υπόγειο πάρκινγκ κάτω από το νέο δημαρχείο, το οποίο τελεί υπό ιδιωτική διαχείριση, να παρέχει δωρεάν στάθμευση για μία ώρα, αφετέρου να τηρηθεί η τάξη και ο νόμος όσον αφορά τα τραπεζοκαθίσματα των επιχειρήσεων καφέ και εστίασης.
«Εχουμε χάσει τους μισούς μας πελάτες»
Ο δυτικός τομέας της πόλης υπήρξε στις εποχές των παχιών αγελάδων -και εν πολλοίς παραμένει- αυτός που υποδέχθηκε τους περισσότερους μετανάστες. Ωστόσο, λόγω της κρίσης και της ανεργίας, πολλοί εξ αυτών εγκαταλείπουν ακόμα κι αυτές τις περιοχές, που φιλοξενούν τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα και διατηρούν χαμηλότερο κόστος ζωής.
«Δεν είναι μόνο ότι ο κόσμος αγοράζει λιγότερο, περιοριζόμενος στα απολύτως απαραίτητα, είναι και ότι έχουμε χάσει και τους μισούς πελάτες από αυτούς που είχαμε πριν από 4-5 χρόνια. Νέους σπάνια βλέπουμε στην αγορά, πολλοί έχουν φύγει στο εξωτερικό αναζητώντας καλύτερη τύχη. Εχουν μείνει μόνο οι συνταξιούχοι, αλλά τι να περιμένει κανείς κι από αυτούς με τις μειώσεις που έχουν υποστεί», διερωτάται ιδιοκτήτης καταστήματος ένδυσης στη Νεάπολη. Παράλληλα, οι επιχειρηματίες εκτιμούν ότι οι ιδιοκτήτες των επαγγελματικών ακινήτων δεν προσαρμόστηκαν στις απαιτήσεις των καιρών, προχωρώντας σε πολύ μικρές μειώσεις ενοικίων.
Η μόνη περιοχή των δυτικών συνοικιών που αντιστέκεται σθεναρά στην κρίση είναι ο Εύοσμος, όπου τα λουκέτα είναι συγκριτικά πολύ λιγότερα, ενώ στην κεντρικό οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου σχεδόν δεν υπάρχουν ξενοίκιαστα μαγαζιά, καθώς όταν ένα κατάστημα κλείνει, πολύ γρήγορα αντικαθίσταται από κάποιο άλλο.
Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι η περιοχή (Εύοσμος και Νέα Πολιτεία) έχει συγκεντρώσει πολλά νέα ζευγάρια, που έσπευσαν να αγοράσουν διαμερίσματα τα χρόνια της μεγάλης ανοικοδόμησης, όταν οι τιμές των ακινήτων ήταν πολύ ανταγωνιστικές σε σχέση με τις λεγόμενες προνομιακές περιοχές του κέντρου και του ανατολικού τομέα. Τα προβλήματα, βέβαια, δεν λείπουν, καθώς οι τζίροι είναι μειωμένοι, αλλά ο Εύοσμος έχει καταφέρει, αν μη τι άλλο, να αποτελεί μία από τις ελάχιστες περιφερειακές αγορές της Θεσσαλονίκης που παραμένουν ζωντανές.
ΒΑΣΩ ΒΕΓΙΡΗ - ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΛΙΔΗΣ
