Εικόνα κατάρρευσης παρουσιάζουν οι εισπράξεις από την έμμεση φορολογία, που υστερούν έναντι των στόχων κατά μισό δισ. ευρώ, στο πρώτο τρίμηνο του 2013, ενώ παράλληλα ισχυρές πιέσεις ασκούν στον προϋπολογισμό και οι δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων, οι ανάγκες των οποίων υπερβαίνουν αισθητά τους στόχους που έχουν τεθεί.
Το εμφανιζόμενο πρωτογενές πλεόνασμα, στον προϋπολογισμό του πρώτου τριμήνου, είναι αποτέλεσμα «τεχνικών» παρεμβάσεων και συγκεκριμένα προέκυψε, επειδή δεν πληρώθηκαν δαπάνες ύψους 1,1 δισ. ευρώ, δεν καταβλήθηκαν επενδυτικές δαπάνες ύψους 671 εκατ. ευρώ, και δεν επιστράφηκαν φόροι ύψους 467 εκατ. ευρώ.
Με τη διαδικασία αυτή, εμφανίζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 1.354 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 4.185 εκατ. ευρώ, ενώ επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 520 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 2.338 εκατ. ευρώ.
Εάν δεν ανακάμψουν στους επόμενους μήνες τα έσοδα από τη φορολογία, η κυβέρνηση θα έρθει αντιμέτωπη με το φάσμα της λήψης πρόσθετων μέτρων, όπως άλλωστε προβλέπει το μνημόνιο.
«Αχίλλειο πτέρνα» του προϋπολογισμού αποτελούν οι εισπράξεις από την έμμεση φορολογία, καθώς αποδεικνύεται πως για άλλη μια φορά, υποεκτιμήθηκε η επίπτωση των περιοριστικών μέτρων στην κατανάλωση. Δεδομένου ότι η πτώση της κατανάλωσης οφείλεται στη συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, είναι εξαιρετικά απίθανη η ανάκαμψή τους στους επόμενους μήνες.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Καλύτερα δείχνουν να πηγαίνουν οι εισπράξεις από την άμεση φορολογία και κυρίως από το Εκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ) και τα ληξιπρόθεσμα χρέη, που περιορίζουν την υστέρηση των φορολογικών εσόδων στο ποσό των 411 εκατ. ευρώ. Με την προσθήκη και των μη φορολογικών εσόδων η συνολική υστέρηση των κρατικών εσόδων περιορίζεται στο ποσό των 348 εκατ. ευρώ.
Από τα αναλυτικά στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους προκύπτει πως οι εισπράξεις από την έμμεση φορολογία υστερούν έναντι των στόχων που έχουν αποτυπωθεί στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα κατά 506 εκατ. ευρώ, καθώς εισπράχθηκαν 5.648 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου 6.154 εκατ. ευρώ.
Οι φόροι των συναλλαγών υστερούν κατά 252 εκατ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο, ο ΦΠΑ κατά 217 εκατ. ευρώ, οι φόροι κατανάλωσης κατά 350 εκατ. ευρώ, που φανερώνουν την πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης με ρυθμό ταχύτερο των εκτιμήσεων του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης. Αποδεικνύεται ακόμη και η αποτυχία του μέτρου της εξίσωσης της φορολογίας του πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης, αφού στο πρώτο τρίμηνο του έτους, διαπιστώνεται πως ο ΦΠΑ πετρελαιοειδών απέδωσε 126 εκατ. ευρώ, λιγότερα από το στόχο, ενώ, μειωμένα κατά 55 εκατ. ευρώ, ήταν και τα έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης ενεργειακών προϊόντων.
Ακόμη, τα έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης καπνού, υστερούν κατά 144 εκατ. ευρώ, αλλά το υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζει πως ανακάμπτουν.
Στον αντίποδα, υψηλότερα του στόχου κινήθηκαν τα έσοδα από:
-
τους φόρους περιουσίας, κατά 101 εκατ. ευρώ ή 16,6%,
-
τους έμμεσους φόρους προηγουμένων οικονομικών ετών (ΠΟΕ) κατά 98 εκατ. ευρώ ή 74,5%, κυρίως λόγω καθυστερημένων πληρωμών ΦΠΑ,
-
τους άμεσους φόρους προηγουμένων οικονομικών ετών κατά 40 εκατ. ευρώ ή 3,9%, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων αφορά φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων.
Συμπιεσμένες οι δαπάνες
Οι δαπάνες του προϋπολογισμού είναι εξαιρετικά συμπιεσμένες, καθώς, λόγω των περικοπών που έχει επιβάλει το μνημόνιο και προκειμένου να μην ξεφύγει το έλλειμμα του προϋπολογισμού, το ΥΠΟΙΚ παρακρατεί κονδύλια.
Ειδικότερα, οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν στα 13.692 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1.846 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που είναι στα 15.538 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού είναι μειωμένες έναντι του στόχου κατά 1.175 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης των πρωτογενών δαπανών κατά 1.090 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Οι πρωτογενείς δαπάνες αφορούν σε πληρωμές μισθών, συντάξεων επιχορηγήσεις και λειτουργικές δαπάνες και η περαιτέρω μείωσή τους κατά 1,1 δισ. ευρώ, στο πρώτο τρίμηνο, ασφαλώς δεν μπορεί να έχει συνέχεια.
Με βάση τα στοιχεία του ΓΛΚ, οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού παρουσιάζονται μειωμένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 κατά 6.417 εκατ. ή σε ποσοστό 32,7%. Αυτή οφείλεται στη μείωση των πρωτογενών δαπανών κατά 1.397 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 11,1% σε σχέση με το 2012, καθώς και στη μείωση των τόκων κατά 5.071 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 73% σε σχέση με την περυσινή αντίστοιχη περίοδο.
Διευκρινίζεται, πάντως, πως η μείωση των δαπανών για τόκους οφείλεται στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των δεδουλευμένων τόκων των ομολόγων που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα Εθελοντικής Ανταλλαγής Ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου (PSI), καταβλήθηκε στο α’ τρίμηνο του 2012.
«Θυσία» των επενδύσεων
Για άλλη μια χρονιά, οι δημόσιες επενδύσεις θυσιάζονται, προκειμένου να εμφανιστεί χαμηλότερο έλλειμμα και πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού.
Στο πρώτο τρίμηνο του έτους, το υπουργείο Οικονομικών είχε προγραμματίσει την πληρωμή κονδυλίων ύψους 1.150 εκατ. ευρώ, αλλά τελικά οι εκταμιεύσεις περιορίστηκαν μόλις σε 479 εκατ. ευρώ, στερώντας από την πραγματική οικονομία το ποσό των 671 εκατ. ευρώ.
Αξιοσημείωτο είναι πως στην ίδια περίοδο τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), παρουσίασαν σημαντική αύξηση και ανήλθαν σε 1.614 εκατ. ευρώ, υψηλότερα κατά 824 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, που ήταν στα 790 εκατ. ευρώ. Το γεγονός αυτό οφείλεται στις αυξημένες εισροές από την Ε.Ε. για αιτήσεις πληρωμών που είχαν υποβληθεί στο τέλος του 2012, σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, αλλά παρόλα αυτά οι εκταμιεύσεις κονδυλίων ήταν λιγότερες συγκριτικά με τους στόχους, την ώρα μάλιστα που η οικονομία έχει ανάγκη από επενδύσεις, προκειμένου να ξεφύγει από την ύφεση.
Ληξιπρόθεσμα
Με το συνυπολογισμό των πληρωμών ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες, το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού στο α’ τρίμηνο του 2013 μετατρέπεται σε πρωτογενές έλλειμμα ύψους 1.149 εκατ. ευρώ, ενώ το έλλειμμα φτάνει σε 3.023 εκατ. ευρώ. Διευκρινίζεται πάντως ότι η επίδραση των ληξιπρόθεσμων δεν «μετράει» στο έλλειμμα που παρακολουθεί η τρόικα.
Τα Ταμεία παραμένουν εκτός στόχων
Εκτός στόχων κινούνται οι χρηματοδοτικές ανάγκες των ασφαλιστικών ταμείων και των Οργανισμών Πρόνοιας στο πρώτο τρίμηνο του 2013, καθώς έχουν αντλήσει μεγάλος μέρος των κρατικών επιχορηγήσεων.
Από τα αναλυτικά στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ) προκύπτει πως οι επιχορηγήσεις υπερβαίνουν το 25% της ετήσιας δαπάνης, που κανονικά θα έπρεπε να απορροφήσουν στο τρίμηνο, στοιχείο το οποίο αναδεικνύει τις αυξημένες τους χρηματοδοτικές ανάγκες.
Για το σύνολο του 2013, το ποσό που έχει προβλεφθεί για τις επιχορηγήσεις των Ταμείων φτάνει σε 12.604 εκατ. ευρώ και μέχρι τώρα απορρόφησαν 3.731 εκατ. ευρώ ή το 29,6%.
Αυξημένες ανάγκες στο πρώτο τρίμηνο είχε το ΙΚΑ, που απορρόφησε το 34,4% της ετήσιας επιχορήγησης, ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ), που απορρόφησε το 30,3%, το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ) το 35%, ο Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) απορρόφησε το 39,2%, ενώ στο ΤΑΠ ΟΤΕ αποδόθηκε το 47,7% της ετήσιας επιχορήγησης.
Ο προϋπολογισμός προβλέπει πως τα ασφαλιστικά ταμεία το 2013 θα παρουσιάσουν πλεόνασμα ύψους 3.187 εκατ. ευρώ, από πλεόνασμα μόλις 64 εκατ. ευρώ το 2012. Αν το πλεόνασμα είναι μικρότερο, αυξάνεται αναλογικά το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης (κράτος, Ταμεία, ΟΤΑ και ΝΠΔΔ).
ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - [email protected]
