«Αν κάποιοι έχουν αποφασίσει να κόψουν και να ράψουν την Ευρωζώνη και το τραπεζικό της σύστημα στα μέτρα που επιθυμούν, διάλεξαν πολύ άκομψο τρόπο για να το κάνουν». Η φράση αυτή ακούστηκε στους διαδρόμους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τις πρώτες ώρες μετά την έναρξη αυτού που κάποιοι ονομάζουν κυπριακό «πείραμα».
Ηταν αποτέλεσμα της έκπληξης μετά τη διαπίστωση ότι το μοντέλο «διάσωσης» που επιλέχθηκε να εφαρμοστεί στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα ήταν, πέρα από οτιδήποτε είχε έως τότε εμφανιστεί, ως κανόνας στις κινήσεις που έγιναν τα τελευταία πέντε χρονιά, για να αντιμετωπιστεί η επιδημία που ξεκίνησε το 2008 από την αμερικανική τραπεζική αγορά και επεκτάθηκε γρήγορα με διάφορες μορφές σε όλον τον κόσμο, αφού πρώτα μεταλλάχθηκε, όπως στην Ευρώπη, όπου πήρε τη μορφή μιας βαριάς κρίσης χρέους.
Ούτε τότε, πριν από περίπου δύο εβδομάδες, ούτε τώρα είναι μυστικό ότι η μέθοδος του «κουρέματος» των καταθέσεων που σηματοδοτεί ουσιαστικά την αλλαγή στρατηγικής για την επιθυμητή μορφή του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, διχάζει την Ευρωζώνη και οδηγεί σε διαφωνίες μεταξύ των κρατών-μελών, μεταξύ των κυβερνήσεων, των πολιτικών, των αξιωματούχων της Επιτροπής και μεταξύ των ανθρώπων που τυπικά έχουν την ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία των ευρωπαϊκών τραπεζών, δηλαδή, των εθνικών κεντρικών πιστωτικών ιδρυμάτων και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ωστόσο το πραγματικό πρόβλημα δεν έχει να κάνει μόνο με τις διαφωνίες και τις αντιθέσεις στα διάφορα θεσμικά όργανα της Ενωσης, αλλά κυρίως με την εμπιστοσύνη που εξ ορισμού πρέπει να εμπνέει η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, η άρση της οποίας ακυρώνει την ίδια την υπόσταση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Προφανώς δεν καθησυχάζει κανένα από τους εκατομμύρια μκροαποταμιευτές ότι το κούρεμα των καταθέσεων στην Κύπρο αφορά μόνο τους μεγαλοκαταθέτες, αφού τελικά αυτό που μετράει σε επίπεδο εντυπώσεων είναι ότι άνοιξε μια πόρτα, την οποία όλοι έως τώρα αντιμετώπιζαν με δέος, και κανείς δεν είχε τολμήσει να ξεκλειδώσει. Τώρα πια που μπορούμε να δούμε τι περιλαμβάνει το μέχρι πρότινος ιερό δωμάτιο όλοι μπορούμε να αναρωτηθούμε για το ποιος είναι αυτός που ορίζει ότι το όριο ασφαλείας που διαχωρίζει το μεγαλοαποταμιευτή από το μικροκαταθέτη είναι οι 100.000 ευρώ και ποιος μπορεί να παράσχει διαβεβαιώσεις ότι 100.000, που ισχύουν σήμερα, δε θα γίνουν αύριο 80.000 και μεθαύριο 50.000 ευρώ;
Οταν το Σεπτέμβριο του 2007 εκατοντάδες καταθέτες έτρεχαν να αποσύρουν τα χρήματά τους από τη βρετανική τράπεζα Northern Rock, λόγω αμφιβολιών για το μέλλον της, οι εικόνες που μετέδιδαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν αρκετές για να παρακινήσουν χιλιάδες άλλους να κάνουν το ίδιο, κάτι που δεδομένης της καθυστέρησης των αρχών στην αντίδρασή τους, οδήγησε τελικά στην κατάρρευση της τράπεζας. Οταν η πολιτική σχεδιάζεται ερήμην της πραγματικότητας, τα αδιέξοδα είναι πιο κοντά από όσο μπορεί να φανταστεί κανείς.
ΝΙΚΟΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ - [email protected]
