Σε ντόμινο απειλεί να εξελιχθεί η κυπριακή κρίση, καθώς αγγίζει πλέον όχι μόνο χώρες που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα -όπως η Ισπανία και η Ιταλία- αλλά και χώρες με υπερμεγέθη τραπεζικά συστήματα -όπως η Μάλτα, το Λουξεμβούργο και η Σλοβενία- που μέχρι τώρα είχαν καταφέρει να παραμείνουν «αλώβητες» από την κρίση.
Το κυπριακό πακέτο διάσωσης με την επώδυνη λύση για «κούρεμα» στις ανασφάλιστες καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ στάθηκε αφορμή ώστε να εισαχθεί μια νέα παράμετρος υπολογισμού του ρίσκου για τους επενδυτές: η σχέση του ενεργητικού των τραπεζών ως προς το ΑΕΠ μιας χώρας-μέλους. Στην περίπτωση της Κύπρου, το ενεργητικό των τραπεζών (127,35 δισ. ευρώ) είναι περίπου επταπλάσιο του μεγέθους της κυπριακής οικονομίας. Εξίσου υπερμεγέθεις θεωρούνται και οι τραπεζικοί τομείς της Μάλτας, αλλά και του Λουξεμβούργου, φέροντας ξαφνικά στο προσκήνιο δύο χώρες-μέλη της Ευρωζώνης που μέχρι τώρα δεν είχαν απασχολήσει τις αγορές. Ειδικότερα, το Λουξεμβούργο συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών με αξιολόγηση «ΑΑΑ» από τους οίκους αξιολόγησης.
Γνωστό για το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς και το καθεστώς του τραπεζικού απορρήτου, το Λουξεμβούργο, ο χρηματοπιστωτικός τομέας του οποίου αντιστοιχεί στο ενα-τρίτο του ΑΕΠ του και των φορολογικών του εσόδων, βρίσκεται στο στόχαστρο, καθώς η υπερτροφία του χρηματοπιστωτικού τομέα κηλίδωσε την οικονομία της Κύπρου.
Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
Το οικονομικό μοντέλο του Μεγάλου Δουκάτου γίνεται συστηματικά στόχος επικρίσεων, εξαιτίας του δυσανάλογου μεγέθους των καταθέσεων ιδιωτών και επιχειρήσεων, η αναλογία των οποίων ως προς το ΑΕΠ τοποθετείται στο 500%, πολύ μεγαλύτερη από της Κύπρου, όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Αλλά και ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Μάλτας, Γιόζεφ Μπονίτσι, προειδοποίησε χθες ότι δεν πρέπει να γίνονται συγκρίσεις μεταξύ της Μάλτας και της Κύπρου. Το τραπεζικό σύστημα της Μάλτας είναι οκτώ φορές μεγαλύτερο σε σύγκριση με το ΑΕΠ της χώρας (που υπολογίζεται στα 6,6 δισ. ευρώ), κατ’ αναλογία με το μέγεθος του κυπριακού τραπεζικού συστήματος. Ομως ο κ. Μπονίτσι -που συμμετέχει και στο διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας- τόνισε ότι οι συγκρίσεις είναι παραπλανητικές.
Οι ξένοι οίκοι
Οι αναλυτές, όμως, μεταξύ των οποίων και η Nomura, φαίνεται να διαφωνούν, καθώς η Nomura εντόπισε όλα τα ευρωπαϊκά τραπεζικά συστήματα που κινδυνεύουν με μαζικές εκροές καταθέσεων, με την Ελλάδα, σύμφωνα με τον οίκο, να διατρέχει το μεγαλύτερο κίνδυνο. «Η Ελλάδα είναι οικονομικά κοντά στην Κύπρο και η αλληλεξάρτησή της με την Κύπρο την καθιστά πολύ καλό υποψήφιο», σημειώνουν. «Αλλά πιστεύουμε ότι υπάρχουν πολλές άλλες χώρες που μπορεί να εκτεθούν σε ένα καθεστώς αποσταθεροποίησης των ξένων καταθέσεών τους», σημειώνει ο οίκος, κρίνοντας ως πιο ευάλωτες τη Μάλτα, το Λουξεμβούργο και την Εσθονία. Εάν ληφθούν υπόψη και οι καταθέσεις ξένων χρηματοοικονομικών οργανισμών, τότε οι πιο επισφαλείς χώρες είναι η Φινλανδία, η Μάλτα, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία.
Διαφορετική είναι η προσέγγιση των αναλυτών σε δημοσκόπηση του Reuters, που εκτιμούν ότι η Κύπρος πιθανότατα δεν θα είναι η τελευταία χώρα-μέλος της Ευρωζώνης η οποία θα ζητήσει διεθνή δανεισμό, αναφέροντας ως επικρατέστερες υποψήφιες την Ισπανία και τη Σλοβενία. Οι 36 από τους 48 οικονομολόγους που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση υποστηρίζουν ότι και άλλες χώρες της Ευρωζώνης θα χρειαστούν πακέτο διάσωσης. Οι 16 κατονόμασαν την Ισπανία και ισάριθμοι τη Σλοβενία.
Ο οίκος Moody’s προειδοποίησε για πρόσθετες πιέσεις στο αξιόχρεο των χωρών της Ευρωζώνης που απειλούνται με υποβάθμιση. «Οι πολιτικοί εμφανίζονται πολύ σίγουροι ότι οι συνθήκες στην αγορά είναι αρκετά καλές και ότι διαθέτουν τα εργαλεία ώστε να αποφύγουν ένα ντόμινο σε άλλες περιφερειακές οικονομίες και τα τραπεζικά τους συστήματα», δήλωσε στο Reuters ο Μπαρτ Οστερβελντ, στέλεχος της Moody’s. Το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF), προειδοποιεί ότι παρά το μικρό μέγεθος της κυπριακής οικονομίας, υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που δεν επιτρέπουν εφησυχασμό. Η έκθεση, φέρει τον τίτλο «η εποχή μετά την αλληλεγγύη».
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσαν οι δηλώσεις του πρωθυπουργού του Λουξεμβούργου, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ότι ο απόηχος των προγραμμάτων διάσωσης δείχνει «πόσο εύθραυστο παραμένει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, παρά τις επιτυχίες των τελευταίων δεκαετιών».
Την ίδια στιγμή, ο οικονομολόγος, Πέτερ Μπόφινγκερ, μέλος της επιτροπής «σοφών» της γερμανικής κυβέρνησης, προειδοποίησε για τον κίνδυνο επιπτώσεων σε ολόκληρη την Ευρωζώνη από το σχέδιο διάσωσης της Κύπρου με τη συμμετοχή των καταθετών των τραπεζών και χαρακτήρισε «απρόσεκτη» τη δήλωση του κ.Ντέισελμπλουμ περί εφαρμογής του μοντέλου διάσωσης της Κύπρου σε άλλες χώρες. Ο εκπρόσωπος της Γερμανίδας καγκελαρίου, Στέφεν Ζάιμπερτ, διαβεβαίωσε ότι η επιβολή έκτακτου τέλους στις τραπεζικές καταθέσεις της Κύπρου αποτελεί «μοναδική περίπτωση» και δεν πρόκειται να επαναληφθεί .
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΟΤΣΟΒΟΥ - ΕΦΗ ΤΡΙΗΡΗ
«Ολοι στο ίδιο βαγόνι»
REUTERS/YVES HERMAN
Ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντέισελμπλουμ (φωτογραφία), σε νέα συνέντευξη, δήλωσε ότι «όλοι βρισκόμαστε στο ίδιο βαγόνι». Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε, τα μεσάνυχτα της Κυριακής στο τελευταίο Eurogroup κατέστησε σαφές στον Κύπριο πρόεδρο, Νίκο Αναστασιάδη ότι «εάν δεν σημειωθεί τώρα πρόοδος, οι συζητήσεις θα διακοπούν και μόλις εκείνη τη στιγμή υπήρξε κινητικότητα». Σύμφωνα με έγγραφο που περιήλθε στην κατοχή του Bloomberg, οι χώρες της Ευρωζώνης δεσμεύθηκαν ότι το «κούρεμα» των καταθέσεων δεν θα αποτελέσει προηγούμενο για μελλοντικές διασώσεις.
Τριγμοί για ευρώ, μετοχές και ομόλογα
Τριγμούς στις αγορές προκάλεσαν για μια ακόμη φορά οι ανησυχίες για τις εξελίξεις στην Κύπρο αλλά και στην Ιταλία, με τους επενδυτές να αναζητούν την ασφάλεια του γερμανικού και του αμερικανικού κρατικού χρέους.
Οι ευρωπαϊκές μετοχές υποχώρησαν ενδοσυνεδριακά σε χαμηλά τριών εβδομάδων, με τις ρευστοποιήσεις να καθοδηγούν κυρίως οι μετοχές τραπεζών και με αναλυτές να προειδοποιούν ότι η νευρικότητα θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας. Ωστόσο, δεν ήταν μόνο η Κύπρος που πυροδότησε χθες ανησυχίες αλλά και η Ιταλία, από τη στιγμή που ο επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος της χώρας, Λουίτζι Μπερσάνι, απέκλεισε το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού, ενώ αρνητικό αντίκτυπο άσκησε και η χθεσινή ιταλική δημοπρασία, όπου η επενδυτική ζήτηση δεν ήταν ιδιαίτερα υψηλή και η απόδοση στο πενταετές ομόλογο εκτινάχθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από πέρυσι τον Οκτώβριο.
Ενδοσυνεδριακά, ο βασικός χρηματιστηριακός δείκτης του Μιλάνου κατέγραφε απώλειες άνω του 1,5%, ενώ σημαντική άνοδο σημείωσαν και οι αποδόσεις των 10ετών ιταλικών και ισπανικών κρατικών ομολόγων. Αυτά που επλήγησαν όμως ιδιαίτερα ήταν τα ελληνικά κρατικά ομόλογα, με την τιμή του 10ετούς να υποχωρεί τρεις ποσοστιαίες μονάδες, κοντά στις 46 μονάδες βάσης, ενώ το spread έναντι του αντίστοιχου γερμανικού διευρύνθηκε περισσότερο από 100 μονάδες βάσης, στις 1.154 με την απόδοση στο 12,83%, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη άνοδο από το Δεκέμβριο. Αύξηση παρουσίασε και το spread του ελληνικού 30ετούς, διαμορφούμενο στις 887 μονάδες βάσης, με απόδοση στο 11,02%. Στην αγορά ξένου συναλλάγματος, το ευρώ «βούλιαξε» στο χαμηλότερο επίπεδο τεσσάρων μηνών έναντι του δολαρίου, στο 1,2750, για να περιορίσει όμως τις απώλειές του έπειτα από δημοσίευμα που ήθελε τη Λευκωσία να επιβάλει περιορισμό στην κίνηση κεφαλαίων για μερικές ημέρες.
