Στο χρονικό της διεθνούς οικονομικής κρίσης, έξι μοιραία σφάλματα καθόρισαν την πορεία της ιστορίας, σύμφωνα με τον Αλαν Μπλάιντερ.
Ο διακεκριμένος καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον υποστηρίζει σε άρθρο του στη Herald Tribune ότι ναι μεν η έκρηξη της φούσκας στην αγορά κατοικίας ήταν αναπόφευκτη, ωστόσο, θα μπορούσαν κάλλιστα να είχαν αποφευχθεί οι παρακάτω έξι καταλυτικοί χειρισμοί:
Ανεξέλεγκτη αγορά παραγώγων
Όταν το 1998 ο τότε πρόεδρος της αμερικανικής Επιτροπής Προθεσμιακών Συναλλαγών σε Εμπορεύματα, Μπρούκσλεϊ Μπορν εισηγήθηκε την επέκταση της αρμοδιότητάς του στην αγορά παραγώγων, η πρότασή του προσέκρουσε στους αξιωματούχους από το Υπουργείο Οικονομίας, τη Federal Reserve και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC).
Απεριόριστη μόχλευση
Το 2004, η SEC επέτρεψε στις εταιρείες να αυξήσουν κατακόρυφα τη μόχλευση στις χρηματιστηριακές συναλλαγές τους. Έως εκείνη τη στιγμή, η μόχλευση ισούταν με 12 προς 1, ενώ στη συνέχεια έφτασε στα επίπεδα του 33 προς 1. Εάν η μόχλευση είχε παραμείνει στα αρχικά επίπεδα οι εν λόγω εταιρείες δεν θα ήταν ούτε τόσο μεγάλες ούτε τόσο ευάλωτες σήμερα, εκτιμά ο αρθρογράφος.
¶νθηση στην αγορά μειωμένων εξασφαλίσεων
Το επόμενο σφάλμα διεπράχθη σταδιακά το διάστημα 2004 έως 2007, τότε που η αγορά δανείων μειωμένων εξασφαλίσεων εξελίχθηκε από μια περιορισμένη υποκατηγορία της αγοράς ενυπόθηκων δανείων σε μεγάλη και επικίνδυνη κατηγορία δανείων. Οι προϋποθέσεις δανεισμού χαλάρωσαν κατακόρυφα και οι αμφιβόλου αξιοπιστίας συναλλαγές έγιναν ρουτίνα.
Μαγείρεμα των πτωχεύσεων
Η συνεχιζόμενη αδυναμία της κυβέρνησης να λάβει δραστικά και σοβαρά μέτρα για τον περιορισμό των πτωχεύσεων υπήρξε τραγική. Τα κύματα από το τσουνάμι των πτωχεύσεων που προσέγγιζε τις ΗΠΑ ήταν ορατά ήδη ένα χρόνο νωρίτερα, επισημαίνει ο καθηγητής.
H μη διάσωση της Lehman
Το επόμενο στρατηγικό σφάλμα διεπράχθη το Σεπτέμβριο, όταν η Lehman Brothers αφέθηκε στην τύχη της –και συγκεκριμένα στη χρεοκοπία της- σε αντίθεση με την Bear Stearns που είχε διασωθεί αμέσως πριν. Ίσως αυτή η ενέργεια οφείλεται σε εσφαλμένη εκτίμηση των αξιωματούχων που θεώρησαν ότι η Lehman δεν είναι ούτε αρκετά μεγάλη ούτε αρκετά συνδεόμενη με άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να αξίζει να διασωθεί. Μπορεί, πάλι, να θέλησαν να προσφέρουν μια θυσία στους θεούς του ηθικού κινδύνου, αναφέρει σαρκαστικά ο αρθρογράφος. Το βέβαιο είναι ότι μετά τη Lehman κατέρρευσαν τα πάντα.
Η λοξοδρόμηση του TARP
Το καταληκτικό μοιραίο λάθος είναι η κακοδιαχείριση του αμερικανικού σχεδίου διάσωσης ύψους 700 δισ. δολαρίων. Οι αποφάσεις του απερχόμενου υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Χένρι Πόλσον, για τη διάθεση των πρώτων 350 δισ. δολαρίων χαρακτηρίζονται από σύγχυση. Αντί να επιδιώξει τους προκαθορισμένους στόχους του TARP, χρησιμοποίησε το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων για την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες, χωρίς να όμως να το πετύχει ούτε αυτό.
Το μάθημα που θα πρέπει να πάρει ο νέος υπουργός Οικονομικών είναι ξεκάθαρο, καταλήγει ο Αλαν Μπλάιντερ: Τα χρήματα του TARP πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την αγορά προβληματικών στοιχείων ενεργητικού και την αποτροπή των πτωχεύσεων.
