Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική αγορά έχει αναμορφωθεί σημαντικά, σύμφωνα με τη νέα μελέτη της PricewaterhouseCoopers (PwC): «Η Ημέρα μετά το Αύριο» (The Day after Tomorrow).
Η μελέτη αναλύει τα θέματα που ανακύπτουν και τα νέα μοντέλα, καθώς οι επιπτώσεις από τη χρηματοπιστωτική κρίση συνεχίζονται και οι πάροχοι χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών λειτουργούν μέσα σε ένα νέο περιβάλλον.
Σύμφωνα με τη μελέτη της PwC, ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του νέου τοπίου είναι η ταχύτατη μετακίνηση της οικονομικής ισχύος προς την Ανατολή. ¶λλα χαρακτηριστικά επίσης είναι, η απλούστερη, πιο διαφανής μορφή τραπεζικών συναλλαγών που βασίζονται σε ένα πιο κλασικό τραπεζικό μοντέλο• κυβερνήσεις που «συμμετέχουν στο σύστημα» και έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικές συγκρούσεις συμφερόντων, αυστηρότερη διακυβέρνηση που βασίζεται σε εθνικούς και διεθνείς κανονισμούς, καθώς και η ανάγκη για βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα που παρακινούν τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να μην περιορίζονται σε στρατηγικές απλής επιβίωσης, αλλά να επιδιώκουν περισσότερο μακροπρόθεσμες στρατηγικές.
Σχολιάζοντας τη νέα τάξη πραγμάτων στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες ο κ. Κυριάκος Ριρής, Deputy Territory Senior Partner της PricewaterhouseCoopers στην Ελλάδα δήλωσε: «Πρόκειται για μία πρωτοφανή χρηματοπιστωτική αλλαγή και καθώς η χρηματοπιστωτική κρίση εξαπλώνεται, έχει γίνει σαφές ότι το μόνο που πρέπει να περιμένουμε είναι το αναπάντεχο. Ως εκ τούτου, οι παραδοσιακοί τρόποι εργασίας είναι πολύ πιθανό να μην ανταποκρίνονται στα σύγχρονα δεδομένα, ενώ ενδέχεται να υπάρξει μία σαρωτική αλλαγή σε όλο τον κλάδο. Η εξάρτηση μεταξύ των αγορών, σε συνδυασμό με την τεράστια γκάμα ενδιαφερομένων, όπως οι κυβερνήσεις, οι ρυθμιστικές αρχές, οι διοικήσεις και οι μέτοχοι και όλοι αυτοί που έχουν συμφέρον να επιστρέψουν σε εποχές λιγότερο ευμετάβλητες, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη αντιμετώπισης της αβεβαιότητας.»
Μερικά από τα σημαντικότερα αποτελέσματα της μελέτης:
• Μετακίνηση της παγκόσμιας ισχύος προς την Ανατολή
Η μετακίνηση της χρηματοπιστωτικής ισχύος από τη Δύση στην Ανατολή έχει επιταχυνθεί. Η πιστωτική κρίση είχε ως αποτέλεσμα να σπάσει η φούσκα των χρηματοοικονομικών στοιχείων που είχε δημιουργηθεί πάνω στη ροή επενδύσεων που προκάλεσαν οι μακροοικονομικές ανισορροπίες σε μία αμερικανοκεντρική παγκόσμια οικονομία. Η νέα μορφή του παγκόσμιου εμπορίου και των επενδύσεων που προκύπτει από την αποκατάσταση της ισορροπίας φαίνεται πολύ διαφορετική από εκείνη ενός αμερικανοκεντρικού συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Ριρής σχολίασε: «Μετακινούμαστε σε έναν πολυκεντρικό κόσμο, όπου τα οικονομικά κέντρα της Δύσης μπορούν να παρακαμφθούν. Η παγκοσμιοποίηση ακολουθούσε πάντα τους πελάτες της και κατ’ επέκταση και οι τράπεζες θα ακολουθήσουν τη φυσική πορεία του εμπορίου. Καθώς η Ανατολή επενδύει για να προστατέψει τους πόρους τους οποίους χρειάζεται, για να δώσει ώθηση στις οικονομίες της, οι τράπεζες θα ακολουθήσουν αυτές τις επενδύσεις.»
• ¶νοδος του Νέο-Κλασσικού (Nouveau Classic) τραπεζικού συστήματος
Ένα μικρότερο, πιο στενά ελεγχόμενο τραπεζικό σύστημα και η κυριαρχία του παγκόσμιου τραπεζικού μοντέλου θα είναι κεντρικά χαρακτηριστικά του νέου τραπεζικού τοπίου. Το «σκιώδες» τραπεζικό σύστημα θα αποδομηθεί σε μεγάλο βαθμό. Οι τράπεζες που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις κεφαλαιαγορές για τη ρευστότητά τους και οι οποίες ήταν περισσότερο εξειδικευμένες παρά πιο γενικές πρέπει να αναδομηθούν. Ο κ. Ριρής, σχολίασε: «Στο μέλλον το “Νέο-Κλασσικό ” τραπεζικό μοντέλο θα είναι απλούστερο, πιο συντηρητικό ως προς τους κινδύνους. Τα κέρδη ενδεχομένως να είναι μικρότερα, ωστόσο τα προσαρμοσμένα κέρδη στον κίνδυνο δεν θα μειωθούν τόσο πολύ, επειδή το προφίλ κινδύνου του εύρους των δραστηριοτήτων τους θα μειωθεί επίσης. Οι τράπεζες θα διατηρήσουν σε μεγάλο βαθμό την προέλευσή τους και θα είναι περισσότερο υπεύθυνες για τον ειδικό έλεγχο (due diligence) που είναι απαραίτητος για να εξασφαλιστεί πιστωτική ποιότητα.»
• Η κυβέρνηση «μέσα στο σύστημα»
Οι κυβερνήσεις αναμένεται να αναμειχθούν περισσότερο στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα, έτσι ώστε να δώσουν ώθηση στις οικονομίες σε όλο τον κόσμο. Αυτή η ανάμειξη είναι ήδη εμφανής στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ πίεση ασκείται σε τράπεζες που υποστηρίζονται από το κράτος, όσον αφορά περιπτώσεις επανάκτησης, κατάσχεσης και δανεισμού μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Μεγαλύτερη σύγκρουση αναμένεται, καθώς οι κυβερνήσεις αντανακλούν τις επιθυμίες της κοινωνίας και επηρεάζουν θέματα που άπτονται της εταιρικής διακυβέρνησης, της φορολόγησης, της διανομής μερισμάτων και της πληρωμής αποζημιώσεων στις τράπεζες. Μετά από αυτή τη μαζική οικονομική ενίσχυση, η κοινωνία περιμένει ότι οι τράπεζες θα προσαρμόσουν τη συμπεριφορά τους, αντανακλώντας το ευρύτερο ενδιαφέρον του κοινού και όχι απαραίτητα το συμφέρον των μετόχων τους. Ο κ. Ριρής δήλωσε: «Οι κυβερνήσεις θα αποτελούν σημαντικό κομμάτι των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών για αρκετό καιρό. Αποτελούν το Νέο Deal του 21ου αιώνα: Η κυβέρνηση προσφέρει την κεφαλαιουχική υποδομή.»
• Η αναζήτηση ενός κανονιστικού πλαισίου με «μηδενικό ρίσκο»
Οι βασικές αδυναμίες του ρυθμιστικού πλαισίου έχουν αποκαλυφθεί και θα γίνουν σημαντικές και ουσιαστικές αλλαγές στο κανονιστικό περιβάλλον. Είναι γεγονός ότι τα κανονιστικά ζητήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο σε εθνικό επίπεδο. Η G20 έχει ήδη καταστρώσει ένα Πρόγραμμα Δράσης για Κανονιστική Μεταρρύθμιση. Παρ’ όλα αυτά, ενώ η θέσπιση ενός ρυθμιστικού σώματος θα δημιουργήσει συγκρούσεις συμφερόντων, είναι μία προσέγγιση που θα πρέπει να μελετήσουμε προσεκτικά. Ο εγχώριος τομέας θα έχει περισσότερες ρυθμίσεις σε πιο πολλούς τομείς. Γενικά, η χρηματοπιστωτική σταθερότητα θα είναι πρώτη προτεραιότητα και οτιδήποτε την επηρεάζει θα ρυθμιστεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Αυτό θα συνοδευτεί από την άσκηση μεγαλύτερης επιρροής εκ μέρους της κυβέρνησης στη στρατηγική των τραπεζών που λαμβάνουν στήριξη από την κυβέρνηση. Ο κ. Ριρής πρόσθεσε: «Η έννοια ενός ρυθμιστικού σώματος δεν είναι νέα, αλλά η εκχώρηση περισσότερης εξουσίας στον επικεφαλής θα μπορούσε να ενισχύσει την ιδέα. Τουλάχιστον, η ιδέα ενός σώματος εποπτών πρέπει να εφαρμοστεί στο έπακρο, με έναν ισχυρό επόπτη που θα διευθύνει τους τοπικούς ρυθμιστές».
• Πρωτόγνωρη δημοσιονομική πίεση
Οι φορολογικές επιπτώσεις θα είναι μεγαλύτερες για τις δυτικές κυβερνήσεις που θα αντιμετωπίσουν έντονες δημοσιονομικές πιέσεις, καθώς η ύφεση και η πτώση των τιμών των χρηματοοικονομικών στοιχείων θα προκαλέσουν μείωση των εσόδων από τη φορολογία. Οι τράπεζες θα αντιμετωπίσουν μια βραχυπρόθεσμη αναβολή φόρων, αλλά μακροπρόθεσμα η φορολογία θα πρέπει να εφαρμοστεί. Δεδομένης της σημασίας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών για τις οικονομίες του αναπτυγμένου κόσμου, είναι φυσικό οι κυβερνήσεις να θελήσουν να φορολογήσουν περισσότερο τον τομέα αυτό. Ο κ. Ριρής συμπλήρωσε: «Οι κυβερνήσεις θα πουν στις τράπεζες: σας σώσαμε από την καταστροφή, τώρα θέλουμε να πληρώσετε το μερίδιο που σας αναλογεί.»
• Από την επιβίωση στη βιώσιμη στρατηγική
Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να αντισταθούν στον πειρασμό να αντιδρούν σε οτιδήποτε εις βάρος των μακροπρόθεσμων εκτιμήσεων. Την ίδια στιγμή, πρέπει να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα του να αναπτύσσουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες σε έναν κόσμο όπου τα συμφέροντα πολλών ενδιαφερόμενων – κυβερνήσεων και κοινωνίας γενικά - έχουν γίνει πιο σημαντικά. Ο κ. Ριρής τόνισε: «Για να δουλέψουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα απαιτείται ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο. Τα περισσότερα ιδρύματα είναι προσκολλημένα σε ένα μοντέλο επιβίωσης, ενώ τα στελέχη τους χρειάζεται τώρα να πάρουν αποφάσεις για το πού θα βρίσκεται η επιχείρηση σε δύο ή τρία χρόνια. Η ανησυχία μου είναι ότι πολλά ιδρύματα δεν θα αντιμετωπίσουν τώρα το πρόβλημα, με αποτέλεσμα να βρεθούν σε μειονεκτική θέση στο μέλλον.»
