Κατά τους τελευταίους μήνες η κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας έχει επιδεινωθεί σημαντικά, επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις μας πριν από ένα χρόνο ότι η οικονομία των ΗΠΑ θα οδηγηθεί σε μια βαθιά ύφεση, επισημαίνουν οι οικονομικοί αναλυτές της EFG Eurobank το όγδοο τεύχος της τριμηνιαίας της έκδοσης «Global Economic & Market Outlook»:
«Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και η ύφεση στις ΗΠΑ έχουν οδηγήσει όλες τις αναπτυγμένες οικονομίες σε βαθιά ύφεση ενώ οι ρυθμοί ανάπτυξης των αναπτυσσόμενων οικονομιών έχουν αποκλιμακωθεί σημαντικά από τα υψηλά των τελευταίων ετών.
Σύμφωνα με τα μακροοικονομικά στοιχεία του 4ου τριμήνου 2008, η πτώση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας είναι η μεγαλύτερη της μεταπολεμικής περιόδου. Συγκεκριμένα, η παγκόσμια βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 20% το 4ο τρίμηνο του 2008, ενώ το διεθνές εμπόριο υποχώρησε δραματικά κατά το δεύτερο ήμισυ του 2008 και αναμένεται να σημειώσει τη μεγαλύτερη πτώση των τελευταίων 80 χρόνων. Με την πλειονότητα των πρόδρομων δεικτών να αντανακλά περαιτέρω επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομίας κατά τους επόμενους μήνες, αναμένουμε σημαντική μείωση του παγκόσμιου ρυθμού ανάπτυξης στο -1% το 2009, και αναιμική ανάκαμψη το 2010.
Πιστεύουμε ότι το κλειδί για την περαιτέρω πορεία της παγκόσμιας οικονομίας παραμένουν οι ΗΠΑ, καθώς (α) ήταν η πρώτη οικονομία που μπήκε στην ύφεση (άρα, πιθανόν και η πρώτη που θα ανακάμψει) και (β) είναι η οικονομία όπου εφαρμόζεται η πλέον επεκτατική δημοσιονομική και νομισματική πολιτική. Καθώς οι περισσότεροι οικονομικοί δείκτες έχουν φτάσει σε ιστορικά χαμηλά της μεταπολεμικής περιόδου, τα χρηματιστήρια φαίνεται να προεξοφλούν ότι έχουμε ήδη δει τα χειρότερα στη παρούσα ύφεση. Όμως, σε αντίθεση με τις αγορές, οι περισσότεροι οικονομολόγοι συνεχίζουν να αναθεωρούν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για την παγκόσμια ανάπτυξη.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, η ύφεση στις ΗΠΑ θα επιδεινωθεί κατά το πρώτο ήμισυ του 2009, καθώς τους επόμενους μήνες θα δούμε μια σημαντική πτώση των αποθεμάτων των εταιριών με αποτέλεσμα περαιτέρω μείωση της βιομηχανικής παραγωγής και αύξηση της ανεργίας. Μελετώντας την πορεία των αποθεμάτων κατά τις προηγούμενες δέκα υφέσεις στις ΗΠΑ, βρίσκουμε ότι η συνεισφορά των αποθεμάτων στη συνολική μείωση του ΑΕΠ ήταν κατά μέσο όρο 62%. Κατά το 4ο τρίμηνο του 2008 τα αποθέματα μειώθηκαν μόλις κατά 26 δις δολάρια, ενώ το ΑΕΠ έχει μειωθεί σωρευτικά κατά 200 δις δολάρια μέσα στο τελευταίο εξάμηνο. Με βάση την ιστορική εμπειρία, τα αποθέματα θα πρέπει να μειωθούν κατά τουλάχιστον 120 δις δολάρια μέσα στα επόμενα τρίμηνα.
Σε όρους συνολικής μείωσης του πραγματικού ΑΕΠ, εκτιμούμε ότι η τρέχουσα ύφεση θα είναι τέσσερις φορές χειρότερη από το μέσο όρο όλων των υφέσεων της μεταπολεμικής περιόδου, και δύο φορές χειρότερη από την ύφεση του 1981-82, η οποία ήταν και η βαθύτερη ύφεση των τελευταίων 50 ετών.
Στο μεταξύ, οι περισσότεροι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά, υποδηλώνοντας ότι τα χειρότερα μπορεί να έχουν περάσει για την αμερικανική οικονομία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, η πιθανότητα μιας ανάκαμψης της αμερικανικής οικονομίας έχει πράγματι αυξηθεί σημαντικά (σε 47%) κατά τους τελευταίους μήνες. Ωστόσο, θεωρούμε ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς για να κάνουμε λόγο για μια οριστική έξοδο της αμερικανικής οικονομίας από την ύφεση καθώς οι εταιρείες μόλις τώρα αρχίζουν να μειώνουν τα αποθέματα οδηγώντας σε περαιτέρω πτώση της βιομηχανικής παραγωγής και αύξηση της ανεργίας.
Όσον αφορά την Ευρωζώνη, πιστεύουμε ότι η ανάκαμψη θα ακολουθήσει με μια χρονική υστέρηση σε σχέση με τις ΗΠΑ, καθώς τόσο η δημοσιονομική όσο και η νομισματική πολιτική στην ζώνη του ευρώ είναι λιγότερο επιθετική. Πιστεύουμε ότι η Ιαπωνία θα είναι η αναπτυγμένη οικονομία που θα χτυπηθεί περισσότερο από την κρίση, λόγω της μεγάλης εξωστρέφειας της οικονομίας της. Ήδη ο ρυθμός μεταβολής της βιομηχανικής παραγωγής στην Ιαπωνία έχει πέσει στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 20 ετών. Η Κίνα θα είναι μία από τις πρώτες οικονομίες παγκοσμίως που θα ανακάμψει από την κρίση, καθώς έχουν αρχίσει ήδη να διαφαίνονται σημάδια βελτίωσης σε θεμελιώδη μεγέθη κατά τους τελευταίους μήνες.
Επενδυτικές Επιλογές
Κατά την άποψη μας οι επενδυτές θα πρέπει να παραμείνουν συντηρητικοί στις επιλογές τους και να αποφύγουν την ανάληψη επιπλέον ρίσκου. Η υψηλή μεταβλητότητα θα συνεχίσει να χαρακτηρίζει τις χρηματιστηριακές αγορές. Πιστεύουμε ότι ο κίνδυνος μιας νέας διόρθωσης των χρηματιστηρίων είναι αυξημένος, καθώς αναμένεται επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομίας κατά τους επόμενους μήνες. Η «ποσοτική χαλάρωση» (quantitative easing) της Fed θα οδηγήσει σε μείωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων βραχυπρόθεσμα, ωστόσο θα δημιουργήσει αύξηση των πληθωριστικών προσδοκιών, ασκώντας πίεση στο δολάριο. Στο περιβάλλον αυτό θεωρούμε ότι τα κρατικά ομόλογα που προσφέρουν προστασία για τον πληθωρισμό και ο χρυσός θα υπεραποδώσουν.
Χρηματιστήρια: Αμυντικές τοποθετήσεις
Η πρόσφατη πτώση στις τιμές των μετοχών στις ΗΠΑ (57% στα χαμηλά της 9ης Μαρτίου) αποτελεί τη μεγαλύτερη διόρθωση από το 1929, όταν οι τιμές των μετοχών είχαν υποχωρήσει κατά 89% από τα υψηλά τους. Πιστεύουμε ότι ο κίνδυνος μιας νέας διόρθωσης των μετοχών στις ΗΠΑ είναι αυξημένος σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς αναμένεται χειροτέρευση της κατάστασης της αμερικανικής οικονομίας κατά τους επόμενους μήνες. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι περισσότεροι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά υποδηλώνει ότι η πιθανότητα ανάκαμψης της αμερικανικής οικονομίας αυξάνεται, οδηγώντας σε ισχυρές ανοδικές αντιδράσεις των χρηματιστηρίων. Προτείνουμε σταδιακή αύξηση των θέσεων στο δείκτη S&P 500 σε επίπεδα κάτω των 700 μονάδων.
Κρατικά Ομόλογα: Μείωση των θέσεων
Με τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού να αυξάνεται και τους επενδυτές να αναζητούν προστασία σε ασφαλείς επενδύσεις, οι αποδόσεις των κυβερνητικών ομολόγων υποχώρησαν τον Δεκέμβριο στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 50 ετών. Αν και οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων έχουν κινηθεί ανοδικά κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών μηνών, είμαστε επιφυλακτικοί για τα ομόλογα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, δεδομένης της συντονισμένης νομισματικής και δημοσιονομικής επέκτασης για τη στήριξη της παγκόσμιας οικονομίας.
Αναμφισβήτητα, η «ποσοτική χαλάρωση» της Fed, που μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων στοχεύει στη μείωση του κόστους δανεισμού, αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για τη διατήρηση των αποδόσεων σε χαμηλά επίπεδα. Ωστόσο, θεωρούμε ότι μεσοπρόθεσμα η διεύρυνση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων το 2009, και η αναμενόμενη αύξηση της παγκόσμιας προσφοράς κρατικών ομολόγων για τη χρηματοδότηση της επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής των κυβερνήσεων, θα οδηγήσουν σε διόρθωση των τιμών των κρατικών ομολόγων.
Όσον αφορά τα κρατικά ομόλογα που προσφέρουν προστασία για τον πληθωρισμό, πιστεύουμε ότι οι τρέχουσες αποτιμήσεις συνεχίζουν να ενσωματώνουν την πιθανότητα μιας παρατεταμένης περιόδου χαμηλού πληθωρισμού. Θεωρούμε ότι τα ομόλογα αυτά είναι περισσότερο ελκυστικά σε σύγκριση με τα ονομαστικά ομόλογα, ακόμα και αν ο πληθωρισμός δεν αυξηθεί σημαντικά.
Εταιρικά Ομόλογα: Επιλεκτικές τοποθετήσεις
Η ραγδαία επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομίας δημιούργησε αρνητικό κλίμα για τις πιστωτικές αγορές, οδηγώντας τους επενδυτές στην αναζήτηση ασφαλέστερων επενδυτικών επιλογών (π.χ. κρατικά ομόλογα). Κατά συνέπεια, τα περιθώρια επιτοκίων στις αγορές εταιρικών ομολόγων αυξήθηκαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Αν και υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με τη διάρκεια της απομόχλευσης του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, πιστεύουμε ότι, στη παρούσα συγκυρία, οι τίτλοι υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης (investment grade) είναι περισσότερο ελκυστικοί σε όρους απόδοσης και κινδύνου σε σύγκριση με τους μετοχικούς τίτλους.
Συνάλλαγμα
Πιστεύουμε ότι η εξασθένιση του δολαρίου έναντι του ευρώ θα συνεχιστεί κατά τους επόμενους τρεις μήνες, καθώς θα αυξάνονται οι ανησυχίες για τη δημιουργία πληθωριστικών πιέσεων από τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης της Fed όπως η αγορά κυβερνητικών ομολόγων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, η ισοτιμία του δολαρίου έναντι του ευρώ θα φτάσει το 1,45 βραχυπρόθεσμα και θα κινηθεί σε ένα εύρος τιμών μεταξύ 1,30 και 1,35 κατά το δεύτερο ήμισυ του 2009, καθώς η αμερικανική οικονομία θα αρχίσει να ανακάμπτει.
Το πλήρες κείμενο της μελέτης βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.eurobank.gr/research .
