«Πολύ σοβαρή» χαρακτηρίζει την κατάσταση στη Σομαλία η κ. Νατάσα Μπράουν, εκπρόσωπος του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, του οργανισμού δηλαδή των Ηνωμένων Εθνών που είναι αρμόδιος για θέματα ναυτιλίας. Μιλώντας στο naftemporiki.gr, η κ. Μπράουν κάνει λόγο για δραματική αύξηση της πειρατείας στα ανοιχτά της Σομαλίας, τονίζοντας ότι το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί ριζικά εάν δεν σταθεροποιηθεί η πολιτική κατάσταση στη χώρα. Εμφανίζεται αντίθετη στη χρήση όπλων από τα πληρώματα για αυτοπροστασία και χαρακτηρίζει «ελλιπή» τη νομοθεσία για τη δίωξη των πειρατών.
Πόσο μεγάλο πρόβλημα είναι η πειρατεία;
«Η κατάσταση στη Σομαλία είναι πολύ σοβαρή αυτή την περίοδο. Ωστόσο, σε άλλα μέρη του κόσμου έχει υπάρξει βελτίωση. Μετά από εντατικές προσπάθειες και συνεργασία μεταξύ των κρατών της περιοχής, έχει παρατηρηθεί μείωση της πειρατείας στα στενά μεταξύ Μαλαισίας και Ινδονησίας και στη Σιγκαπούρη. Το πρόβλημα της σύγχρονης πειρατείας στη Σομαλία είναι δύσκολο και περίπλοκο. Δεν μπορεί να βρεθεί εύκολα ολοκληρωτική λύση πριν λυθούν τα πολιτικά προβλήματα της χώρας».
Έχει επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια;
«Στα ανοιχτά της Σομαλίας έχει επιδεινωθεί, ενώ σε άλλες περιοχές η κατάσταση έχει βελτιωθεί. Ο αριθμός των περιστατικών πειρατείας και ένοπλης ληστείας πλοίων το 2008 ήταν 306, ενώ το 2007 ήταν 282, είχαμε δηλαδή μια αύξηση της τάξης του 8,5%.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία για το 2008, οι περιοχές που θεωρούνται πιο επικίνδυνες (δηλαδή εκεί όπου σημειώθηκαν πάνω από πέντε περιστατικά) είναι η Ανατολική Αφρική και η ¶πω Ανατολή, ιδιαίτερα η Νότια Θάλασσα της Κίνας, η Δυτική Αφρική, η Νότια Αμερική, η Καραϊβική και ο Ινδικός Ωκεανός. Κατά την ίδια περίοδο, τα περιστατικά αυξήθηκαν από 67 σε 73 στην Νότια Θάλασσα της Κίνας και από 60 σε 136 στην Ανατολική Αφρική. Στη δυτική Αφρική τα περιστατικά μειώθηκαν από 60 σε 50, από 40 σε 26 στον Ινδικό Ωκεανό, από 12 σε δύο στα στενά μεταξύ Μαλαισίας και Ινδονησίας, από 25 σε 19 στη Νότια Αμερική και την Καραϊβική και από επτά σε μία στην Αραβική Θάλασσα.
Στα περισσότερα περιστατικά τα πληρώματα ανέφεραν ότι δέχτηκαν επίθεση από ομάδες πέντε με δέκα μελών, που είχαν μαχαίρια ή όπλα. Προκύπτει ακόμα ότι το 2008, έξι μέλη πληρώματος έχασαν τη ζωή τους, 42 τραυματίστηκαν, 774 κρατήθηκαν όμηροι, ενώ 38 εξακολουθούν να αγνοούνται. Ένα πλοίο αγνοείται και 51 κατελήφθησαν.
Σήμερα, η επιδεινούμενη κατάσταση ασφαλείας στα ανοιχτά της Σομαλίας και του κόλπου του Αντεν βρίσκεται στην καρδιά του προβλήματος. Όχι μόνο οι εγκληματίες έχουν γίνει πιο επιθετικοί και βίαιοι, αλλά οι επιθέσεις τους καταδεικνύουν πολύ καλή οργάνωση. Έχουμε πιο πολλά παραδείγματα κατάληψης και κλοπής πλοίων και των φορτίων τους, αλλά και ομηρείας των πληρωμάτων. Τα εγκλήματα αυτά είναι προσχεδιασμένα, οι συμμορίες καλά εκπαιδευμένες, καλά εξοπλισμένες, καλά προετοιμασμένες και, ίσως, ακόμα και καλά πληροφορημένες».
Ποιες είναι οι συνέπειες;
«Αναφορικά με την κατάσταση στα ανοιχτά της Σομαλίας, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και εμπόδια στο εμπόριο. Είναι απαραίτητο να εξασφαλίσουμε την προστασία των πληρωμάτων και των επιβατών των πλοίων που πλέουν σε αυτά τα επικίνδυνα νερά, την αδιάκοπη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας από πλοία του Παγκόσμιου Προγράμματος Τροφίμων και την προστασία του κόλπου του Αντεν, από τον οποίο διέρχονται 22.000 πλοία ετησίως, μεταφέροντας το 8% των εμπορευμάτων παγκοσμίως».
Μπορεί να λυθεί το πρόβλημα; Με ποιο τρόπο;
«Η ευνοϊκή έκβαση των πολιτικών εξελίξεων στη Σομαλία είναι ο μόνος τρόπος να λυθεί το πρόβλημα μακροπρόθεσμα. Εν τω μεταξύ, η πειρατεία στα ανοιχτά της Σομαλίας πρέπει να αντιμετωπιστεί με διεθνή συνεργασία και ενίσχυση της προστασίας των πλοίων, μέχρι να λυθούν τα προβλήματα στη στεριά».
Πιστεύετε ότι τα πληρώματα πρέπει να διαθέτουν όπλα για αυτοπροστασία;
«Η γνώμη μας είναι ότι η παρουσία ένοπλου προσωπικού στα εμπορικά πλοία μπορεί να οδηγήσει σε κλιμάκωση της βίας, αλλά αναγνωρίζουμε ότι η χρήση επαγγελματιών ενόπλων στα πλοία αυτά είναι ένα θέμα για το οποίο αρμόδια να αποφασίσουν είναι τα κράτη στα οποία ανήκουν τα πλοία, σε συνεργασία με τους πλοιοκτήτες και τις εταιρείες, και όχι ο Οργανισμός.
Η ισχύουσα οδηγία μας αποθαρρύνει τη διάθεση και χρήση όπλων εντός των εμπορικών πλοίων, καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο να κλιμακωθεί η βία αλλά και να γίνουν τα όπλα στόχος για τους πειρατές. Η χρήση τους απαιτεί ειδική εκπαίδευση και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ατυχημάτων. Επίσης, σε κάποιες χώρες η ανθρωποκτονία έχει απρόβλεπτες συνέπειες, ακόμα και για κάποιον που πιστεύει ότι βρισκόταν σε αυτοάμυνα».
Το διεθνές δίκαιο σχετικά με την πειρατεία είναι επαρκές ή πρέπει να αλλάξει;
«Καθώς υπάρχει ελλιπής εθνική νομοθεσία, η σύλληψη και δίωξη πειρατών παραμένει εξαιρετικά δύσκολη. Ο ΔΝΟ εξετάζει αυτή την περίοδο τη νομική κατάσταση, ιδιαίτερα όσον αφορά τη σύλληψη, δίωξη και έκδοση των υπόπτων ώστε να μην μπορούν να διαφεύγουν χωρίς να τιμωρούνται για τα εγκλήματά τους».
