Με την εισβολή στην Ουκρανία, ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιθυμεί να δημιουργήσει ένα χερσαίο διάδρομο με την Κριμαία, να προσαρτήσει το Ντονμπάς, να «σβήσει» από το χάρτη την Ουκρανία, να αποκαταστήσει τη Ρωσία ως αυτοκρατορία σμίγοντας εδάφη που παλιότερα της ανήκαν και ανακτώντας την παλιά της αίγλη ως παγκόσμια δύναμη, να αλλάξει την παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Πολλοί θα μπορούσαν να είναι οι λόγοι που οδήγησαν τον Ρώσο ηγέτη στην απόφαση να εισβάλει στην Ουκρανία, και πολλές μπορεί να είναι οι επιδιώξεις του. Η σύγκρουση ωστόσο με το Κίεβο πιθανότητα δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο γεγονός , αλλά το κομμάτι από ένα μεγαλύτερο παζλ που η Ρωσία συνθέτει τα τελευταία χρόνια, υποστηρίζει ανάλυση του Carnegie Europe. «Σε αυτό το παζλ, ο πόλεμος στην Ουκρανία πρέπει να αναλυθεί παράλληλα με τους ρωσικούς ελιγμούς στην Αφρική, την Κεντρική Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Ανατολική Ασία. Πρέπει επίσης να αναλυθεί υπό το φως ενός μεταβατικού κόσμου ο οποίος αποσταθεροποιείται από τις κλιματικές διαταραχές και τον γεω-οικονομικό ανταγωνισμό», εξηγεί η Olivia Lazard που υπογράφει την ανάλυση.
Σε αυτό τον κόσμο αναβαθμίζεται ο ρόλος της ενέργειας και αναδεικνύεται ο τρόπος που μεταλλάσσεται από το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή. Η αναλύτρια υπογραμμίζει ότι παρά τις αντίθετες ενδείξεις, ο Πούτιν κατανοεί τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που συνδέονται με το κλίμα και τις ψηφιακές μεταβάσεις, με δύο παράγοντες να διαμορφώνουν την πολιτική της Ρωσίας για την ενέργεια:
- οι υδρογονάνθρακες θα παραμείνουν θεμελιώδεις για την παγκόσμια οικονομία και η μεγαλύτερη ζήτηση θα προέρχεται από την Ασία
- η κατανόηση των προσπαθειών της ΕΕ να κινηθεί προς ένα ενεργειακό μείγμα με βάση τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που βασίζεται σε κρίσιμες πρώτες ύλες, όπως οι σπάνιες γαίες
Για την Lazard, η Ρωσία στρατηγικά σήμερα έχει τρεις στόχους:
- ανάπτυξη της βιομηχανικής της βάσης στο εσωτερικό,
- να εντοπίζει τις πλούσιες σε πόρους χώρες τις οποίες μπορεί είτε να ελέγξει είτε να συνεργαστεί στενά με τους δικούς της όρους, και
- δημιουργία εταιρικών σχέσεων με χώρες σε όλο τον κόσμο που διαθέτουν πόρους συμπληρωματικούς σε αυτούς που μπορεί να ελέγχει άμεσα η Ρωσία.
Η Βραζιλία, για παράδειγμα, πέφτει στο δεύτερο στόχο, ενώ το Καζακστάν και η Αρκτική στον πρώτο. Πώς έρχεται η Ουκρανία στη σφαίρα ενδιαφέροντος;
Με εκτιμώμενο ορυκτό πλούτο άνω των 6,7 τρισ. ευρώ, η Ουκρανία είχε συνάψει στρατηγική συνεργασία για τις πρώτες ύλες με την ΕΕ τον Ιούλιο του 2021 για την ανάπτυξη και τη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού για βασικά υλικά. Η μόνη άλλη χώρα με την οποία η ΕΕ διατηρεί τέτοιου είδους εταιρική σχέση είναι ο Καναδάς.
Αυτή η εταιρική σχέση στοχεύει στην απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα της ΕΕ και να εμβαθύνει τους δεσμούς μεταξύ της ΕΕ και της Ουκρανίας. Δεδομένου ότι ορισμένα ορυκτά της Ουκρανίας βρίσκονται στο ανατολικό τμήμα της χώρας, το οποίο τώρα κατέχει η Ρωσία, το μέλλον της εταιρικής σχέσης είναι ασαφές, εξηγεί η ανάλυση, υποστηρίζοντας ότι από την άλλη είναι εντελώς ξεκάθαρη η πρόθεση της Ρωσίας να αποκτήσει πρόσβαση στους πόρους που χρειάζεται η ΕΕ για να τηρήσει τη νομοθεσία της για το κλίμα- μια θεμελιώδη πτυχή των ευρωπαϊκών κοινωνικών συμφώνων στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας.
«Η χρήση βίας και η εργαλειοποίηση της σύγκρουσης και του πολέμου είναι κεντρικής σημασίας για τη στρατηγική της Ρωσίας», αναφέρει η Lazard, τονίζοντας πως το ίδιο μοτίβο εντοπίζεται και σε άλλες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, η ρωσική οργάνωση μισθοφόρων Wagner Group, ο επικεφαλής της οποίας διευθύνει επίσης εξορυκτικές εταιρείες όπως η Lobaye Invest, είναι πλέον παρούσα σε αφρικανικές χώρες με σημαντικούς ορυκτούς πόρους, όπως η Μοζαμβίκη, η Μαδαγασκάρη, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Μάλι. Παράλληλα, σημειώνει η ανάλυση, η Ρωσία συνάπτει αμυντικές συνεργασίες που περιλαμβάνουν τοπογραφική και υδρολογική έρευνα με χώρες όπως με το Καμερούν ή η Ζιμπάμπουε.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ο Πούτιν χρησιμοποιεί τον μανδύα της ιστορίας για να σχεδιάσει τον ρόλο της Ρωσίας στο διαταραγμένο από το κλίμα μέλλον, υποστηρίζει η ανάλυση εξηγώντας: Στην Ουκρανία, πρόκειται για την αναθεώρηση της ιστορίας για να δικαιολογηθεί η κατοχή και ο πόλεμος. Στην Αφρική, πρόκειται για την εργαλειοποίηση των τραυμάτων της ιστορίας - αποικιοκρατίας και ιμπεριαλισμού - για την υπονόμευση των αφρικανο-ευρωπαϊκών σχέσεων.
«Πίσω από αυτές τις αφηγήσεις, ο Πούτιν θέλει πρόσβαση σε πόρους και σφαίρες επιρροής. Μεταξύ άλλων στόχων, η στρατηγική του πρόθεση είναι να παίξει με τις διάφορες ευρωπαϊκές εξαρτήσεις, συμπεριλαμβανομένων και των ελλοντικών. Έχει καταλάβει κάτι που έχασε εντελώς η ΕΕ: η ενεργειακή μετάβαση είναι ένα γεωστρατηγικό ζήτημα», υπογραμμίζει η Lazard.
Εάν η Ευρώπη θέλει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις ενός κόσμου όπου οι φορείς εργαλειοποιούν την αστάθεια και οπλίζουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και τις κρίσιμες για την απανθρακοποίηση κοιτάσματα για να επανασχεδιάσουν την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων, όλα σε μια περίοδο κλιματικής και οικολογικής κατάρρευσης, πρέπει να αλλάξει την οπτική της για τις μεταβάσεις, καταλήγει.
naftemporiki.gr
