Του Θοδωρή Κιντή
Επικεφαλής φορολογικών υπηρεσιών BDO Services AE
Με την τροποποίηση που επήλθε στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ) το έτος 2020, τόσο η παροχή Stock Options (Δικαιώματα Προαίρεσης) όσο και η δωρεάν διάθεση μετοχών στους εργαζομένους και τα μέλη Δ.Σ έχουν καταστεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για τις εταιρείες που θέλουν να ανταμείψουν και να δώσουν κίνητρα στα στελέχη τους. Αυτό γιατί η βασική καινοτομία που εισήγαγε ο ΚΦΕ το 2020 ήταν να μεταφέρει τον χρόνο φορολόγησης από την στιγμή της εξάσκησης του δικαιώματος που ίσχυε μέχρι και το 2019, στην στιγμή της πώλησης των μετοχών από τον εργαζόμενο. Ως εκ τούτου, η φορολογική υποχρέωση προκύπτει μόνο όταν ο εργαζόμενος πουλήσει τις μετοχές που έλαβε στα πλαίσια του προγράμματος Stock Options ή της δωρεάν διάθεσης. Κατά συνέπεια όσο ο εργαζόμενος διατηρεί τις μετοχές στην κατοχή του δεν φορολογείται.
Τόσο στο έτος κατά το οποίο χορηγούνται τα δικαιώματα από την εταιρεία (grant date), όσο και στο έτος στο οποίο ο εργαζόμενος εξασκεί το δικαίωμα του (exercise date) και αποκτά την κυριότητα των μετοχών, δεν προκύπτει καμία υποχρέωση καταβολής φόρου τόσο για την εταιρεία όσο και για τον εργαζόμενο.
Ωστόσο, στο έτος κατά το οποίο ο εργαζόμενος εξασκεί το δικαίωμα του και οι μετοχές περιέρχονται στην κατοχή του, η εταιρεία θα πρέπει να υποβάλει ηλεκτρονική βεβαίωση αποδοχών στο Taxisnet με κωδικό αποδοχών 062 για τα stock options και 068 για τις δωρεάν μετοχές στην οποία αναγράφει την αξία της ωφέλειας που προκύπτει από την μεταβίβαση. Τα ποσά αυτά εμφανίζονται στους πληροφοριακούς κωδικούς 423-424 του Ε1 καθώς τελεί υπό αίρεση το πότε και πως θα φορολογηθούν.
Τέλος, κατά το έτος που ο εργαζόμενος πουλήσει τις μετοχές, η φορολογική υποχρέωση έχει ως εξής:
1. Για την περίπτωση των Stock Options
1α. Εισόδημα από την ωφέλεια που προέκυψε λόγω της μειωμένης τιμής απόκτησης:
Είναι το ποσό το οποίο έχει εμφανιστεί στον Κωδικό 423 του Ε1 και το οποίο θαφορολογηθεί με την κλίμακα των μισθωτών (παροχή σε είδος) μόνο εάν οι μετοχές πωληθούν μέσα σε 24 μήνες από την ημερομηνία απόκτησης του δικαιώματος (grant). Εάν πωληθούν μετά τους 24 μήνες, τότε η ωφέλεια αυτή θα φορολογηθεί με 15%.
1β. Εισόδημα από υπεραξία πώλησης μετοχών:
Το τυχόν κέρδος που θα προκύψει από την πώληση μετοχών θα φορολογηθεί με 15% στις περιπτώσεις όπου είτε η εταιρεία της οποίας μεταβιβάζονται οι μετοχές είναι μη εισηγμένη είτε είναιεισηγμένη και ο μεταβιβάζων συμμετέχει με ποσοστό πάνω από 0,5%. Για εισηγμένες εταιρείες, στις οποίες ο μεταβιβάζων συμμετέχει με ποσοστό κάτω από 0,5% το κέρδος θα απαλλαχθεί από την φορολόγηση.
2. Για την περίπτωση προγράμματος δωρεάν μετοχών
2α. Εισόδημα από την ωφέλεια που προέκυψε λόγω της δωρεάν απόκτησης:
Το εισόδημα αυτό (το οποίο στην ουσία είναι η τρέχουσα αξία των δωρεάν μετοχών κατά την στιγμή της μεταβίβασης από την εταιρεία προς τον εργαζόμενο) θα φορολογηθεί με 15% ανεξαρτήτως εάν η εταιρεία που χορήγησε τις δωρεάν μετοχές είναι εισηγμένη ή μη εισηγμένη.
2β. Εισόδημα από υπεραξία πώλησης μετοχών
Όμοια με την περίπτωση 1β παραπάνω.
Τέλος, μειωμένοι συντελεστές ισχύουν για τις startups κάτω από ειδικές προϋποθέσεις ενώ νομοθετικά ανοιχτό παραμένει ακόμα το θέμα της επιβολής εισφοράς αλληλεγγύης στα εισοδήματα από πώληση μετοχών για το φορολογικό έτος 2022.
