Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Με μέτρα μόνιμου χαρακτήρα, συνολικού ύψους άνω των 2,5 δισ. ευρώ, τα οποία θα ξεδιπλωθούν σε δύο οικονομικές χρήσεις, αλλά και έκτακτες παρεμβάσεις, ο προϋπολογισμός των οποίων προς το παρόν θα κινείται στα 350-400 εκατ. ευρώ τον μήνα εκτός κι αν βρεθεί πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος ώστε να υπάρξει αύξηση, θα επιδιώξει η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του κύματος ακρίβειας. Αύριο ανακοινώνεται ρεκόρ πληθωρισμού 24ετίας, καθώς η μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή θα φτάσει κοντά ή και πάνω από το 6%, επίδοση που έχει να καταγραφεί από το 1997. Σε αυτή τη φάση, η κυβέρνηση θα παρατείνει τα μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας, ενώ αν τα φορολογικά έσοδα -η πορεία των οποίων επίσης ανακοινώνεται αύριο για τον πρώτο μήνα του χρόνου- κινηθούν πάνω από τους στόχους, τότε θα διερευνηθούν πρόσθετες στοχευμένες παρεμβάσεις για να στηριχθούν κυρίως οι κοινωνικές ομάδες που υφίστανται τη μεγαλύτερη πίεση από το πληθωριστικό κύμα, δηλαδή κυρίως τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
«Πρεμιέρα» με τον ΕΝΦΙΑ
Από τα μέτρα μόνιμου χαρακτήρα του 2022, η «πρεμιέρα» θα γίνει σε λίγες ημέρες με τον νέο ΕΝΦΙΑ. Η ελάφρυνση σε σχέση με πέρυσι θα ανέλθει στα 350 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 280 εκατ. ευρώ συνιστούν μέτρο που δεν είχε προϋπολογιστεί κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού. Μόνιμου χαρακτήρα μέτρο -αν και χωρίς σημαντική επίπτωση στον κρατικό προϋπολογισμό- είναι και η αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία θα αποφασιστεί τον Απρίλιο για να ενεργοποιηθεί από την 1η Μαΐου. Η αύξηση θα γίνει υπό το βάρος πολύ υψηλού πληθωρισμού μέσα στο πρώτο τρίμηνο, κάτι που σε πολύ μεγάλο βαθμό θα καθορίσει και το τελικό ποσοστό της αύξησης, η οποία με τη σειρά της θα παρασύρει και μια σειρά από επιδόματα με έμφαση στο επίδομα ανεργίας. Τα υπόλοιπα μέτρα μόνιμου χαρακτήρα η κυβέρνηση θέλει να τα εντάξει στον προϋπολογισμό του 2023. Ο πρωθυπουργός ανέφερε και πάλι τον κεντρικό στόχο για μόνιμη και για όλους κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης από το 2023 σε συνδυασμό και με τη διατήρηση των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών. Για να υλοποιηθούν όμως αυτοί οι στόχοι, χρειάζονται τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό του 2023. Επίσης, από το νέο έτος αναμένονται αυξήσεις τόσο για αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους όσο και για εργαζόμενους στο Δημόσιο, καθώς θα ολοκληρωθεί η περίοδος των «παγωμένων» αποδοχών που κράτησε για πάνω από 12 χρόνια.
Κυβερνητική επιλογή
Η αύξηση του καθαρού εισοδήματος των πολιτών, είτε διά της αναπροσαρμογής προς τα πάνω των ονομαστικών αποδοχών είτε διά της μείωσης των κρατήσεων που γίνονται για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, συνιστά κεντρική επιλογή της κυβέρνησης προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες από τις πληθωριστικές πιέσεις. Όμως, από τα μέτρα που προαναφέρθηκαν δεν θα έχουν όφελος όλοι, γι' αυτό και θα αναζητηθεί πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος προκειμένου να στηριχθούν αυτοί που θα μείνουν ακάλυπτοι.
1 Εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα: Η δεύτερη αύξηση του κατώτατου μισθού από την 1η Μαΐου αναμένεται να κινηθεί σε υψηλά επίπεδα ακόμη και άνω του 6%, καθώς η απόφαση θα ληφθεί από το υπουργικό Συμβούλιο τον Απρίλιο υπό το βάρος του πολύ υψηλού πληθωρισμού που αναμένεται να κυριαρχήσει κατά το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς. Ήδη, αύριο Τρίτη, η ΕΛΣΤΑΤ αναμένεται να ανακοινώσει μεταβολή στην περιοχή του 6% για τον Ιανουάριο, ενώ δεδομένου ότι το ράλι στο πετρέλαιο συνεχίζεται, και ο Φεβρουάριος αναμένεται να είναι πολύ δύσκολος. Το ζήτημα με τον κατώτατο μισθό είναι ότι η αύξησή του δεν θα αφορά άμεσα παρά περίπου 600.000 εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα. Για να υπάρξουν αυξήσεις στο σύνολο του ιδιωτικού τομέα θα πρέπει να υπογραφούν νέες επιχειρησιακές ή κλαδικές συμβάσεις. Όσο για τα μέτρα όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, δεν θα φέρουν πρόσθετο όφελος στους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, καθώς το όφελος έχει ήδη φανεί. Αυτό που θα γίνει με τη διατήρηση αυτών των μέτρων είναι ότι θα διατηρηθούν τα κεκτημένα.
2 ΕΝΦΙΑ: Οι νέοι συντελεστές του ΕΝΦΙΑ επίσης θα φέρουν μια έμμεση αύξηση του καθαρού εισοδήματος κατά 350 εκατ. ευρώ. Το υπουργείο Οικονομικών αναφέρει ότι κερδισμένοι θα βγουν οι περίπου 8 στους 10 ιδιοκτήτες. Ωστόσο, επειδή πρόκειται για περισσότερους από πέντε εκατομμύρια ιδιοκτήτες που θα έχουν μείωση, μένει να φανεί στην πράξη ποιο θα είναι το όφελος ανά ιδιοκτήτη. Στους ωφελημένους μπορεί να ανήκει κάποιος με μεγάλη περιουσία που θα κερδίσει εκατοντάδες ευρώ από την κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου, αλλά και πολλές χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες οι οποίοι θα έχουν όφελος μερικών δεκάδων ευρώ.
3 Συνταξιούχοι: Οι συνταξιούχοι δεν έχουν λαμβάνειν μέσα στο 2022 και θα περιμένουν από τον Ιανουάριο του 2023 να μετρήσουν το όποιο κέρδος από το «ξεπάγωμα» των συντάξεων, αλλά και την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης. Όμως και τα δύο μέτρα δεν είναι οριζόντια. Αυξήσεις στις συντάξεις -το ύψος των οποίων θα εξαρτηθεί από το πού θα κλείσει ο μέσος πληθωρισμός του 2022- θα λάβουν μόνο όσοι έχουν αρνητική προσωπική διαφορά. Δηλαδή μόνο όσοι λαμβάνουν συντάξεις χαμηλότερες ή ίσες με το ποσό που προκύπτει από τον νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης θα λάβουν αύξηση. Όσο για την εισφορά αλληλεγγύης, η κατάργησή της αφορά μόνο όσους έχουν ετήσιες αποδοχές άνω των 12.000 ευρώ. Άρα, πολλοί χαμηλοσυνταξιούχοι είναι πιθανό να μείνουν και το 2023 στα ίδια επίπεδα αποδοχών.
4 Εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα: Για την εισφορά αλληλεγγύης, ισχύει ό,τι και για τους συνταξιούχους. Όφελος θα έχουν όσοι έχουν ετήσιες αποδοχές σημαντικά υψηλότερες των 12.000 ευρώ (και όσο υψηλότερες τόσο μεγαλύτερο το όφελος). Για τις αυξήσεις στις ονομαστικές αποδοχές, πολλά συζητούνται. Ακόμη και το ενδεχόμενο θέσπισης οικονομικών κινήτρων για όσους επιτυγχάνουν συγκεκριμένους στόχους.
5 Άνεργοι: Το τακτικό επίδομα ανεργίας είναι συνδεδεμένο με τον κατώτατο μισθό, οπότε η αύξησή του θα φέρει και επιπλέον αποδοχές στους ανέργους - δικαιούχους. Όμως, οι μακροχρόνια άνεργοι δεν δικαιούνται αυξημένο επίδομα, οπότε είναι και αυτοί εκτεθειμένοι στις μεγάλες ανατιμήσεις. Για τους ανέργους, η κυβέρνηση θέτει ως στόχο τη δημιουργία όσο το δυνατόν περισσότερων νέων θέσεων εργασίας.
6 Επιχειρήσεις. Το βασικό μέτρο στήριξης για το 2022 είναι η μείωση του φορολογικού συντελεστή, πέραν φυσικά των έκτακτων παρεμβάσεων για ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο. Όμως, η μείωση του φορολογικού συντελεστή δεν αφορά τις ζημιογόνες επιχειρήσεις, οι οποίες είναι και η μεγάλη πλειοψηφία στην Ελλάδα.
