Του Μιχάλη Ψύλου
Η διαμάχη για την ακριβή ενέργεια διχάζει τη Γηραιά ήπειρο, καθώς σήμερα συναντώνται στο Λουξεμβούργο οι αρμόδιοι υπουργοί των 27 για να εξετάσουν τη λήψη μέτρων για την αύξηση των τιμών. Στη σημερινή συνεδρίαση των υπουργών ενέργειας της ΕΕ αναμένεται να φανεί ότι η διαμάχη για τις τιμές της ενέργειας χωρίζει την ΕΕ:
Σε Βορρά-Νότο και Ανατολή-Δύση. Δεδομένου ότι η τιμή του φυσικού αερίου έχει εκτοξευθεί, το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την Ευρώπη έχει επίσης αυξηθεί δραματικά , παρά το γεγονός ότι το φυσικό αέριο αντιπροσωπεύει μόνο το 18-20% του μίγματος ηλεκτρικής ενέργειας .
Οι υψηλές τιμές της ενέργειας έχουν συζητηθεί μέχρι σήμερα τουλάχιστον σε έξι συναντήσεις των αρμόδιων υπουργών από τον Σεπτέμβριο και μάλλον ουδείς αναμένει απτά αποτελέσματα και στη σημερινή συνάντηση στο Λουξεμβούργο.
Το θέμα των τιμών της ενέργειας κυριάρχησε και στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης την περασμένη Πέμπτη, με τη Γαλλία και τις άλλες χώρες του Νότου να πιέζουν για τη μεταρρύθμιση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της ΕΕ και για πιο μακροπρόθεσμα μέτρα.
Οι υπέρμαχοι της κοινοτικής παρέμβασης, όπως για παράδειγμα , με ένα νέο μηχανισμό τιμών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, περιλαμβάνουν τη Γαλλία, ορισμένες χώρες της Νότιας Ευρώπης και εκείνες τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης στις οποίες τμήματα του πληθυσμού υποφέρουν ιδιαίτερα από την απότομη αύξηση των τιμών.
Οι «Εννιά» του Βορρά
Ωστόσο , χθες η Γερμανία και άλλες οκτώ χώρες της βόρειας Ευρώπης ,με κοινή δήλωσή τους, τονίζουν πως η αύξηση των τιμών στην ενέργεια δεν πρέπει να θεωρηθεί ως ευκαιρία για να αλλάξει μακροπρόθεσμα η εσωτερική αγορά ενέργειας της ΕΕ. «Η αιτία για την αύξηση των τιμών είναι παγκόσμια και επομένως θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί , πριν παρέμβουμε στη δομή της εσωτερικής αγοράς ενέργειας», αναφέρουν σε κοινή δήλωσή τους Γερμανία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Λετονία, Ολλανδία και Αυστρία.
Στο κείμενο της επιστολής, που δημοσιεύει η Die Welt,τονίζεται ότι η μεταρρύθμιση στην εσωτερική αγορά «δεν είναι μια λύση για να μετριαστεί η αύξηση των τιμών , που συνδέονται με τις αγορές ορυκτών καυσίμων», αναφέρουν οι εννιά χώρες. Προσθέτουν μάλιστα ότι θα αντιταχθούν στις απαιτήσεις για παρέμβαση στην αγορά ενέργειας της ΕΕ».
Οι «Εννιά», προσθέτουν μάλιστα ότι «δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε μέτρα που έρχονται σε σύγκρουση με την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας», όπως μια ad hoc μεταρρύθμιση της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. "Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ είναι στην πραγματικότητα ρυθμισμένη προς τα πάνω, αλλά βασίζεται στις δυνάμεις της αγοράς», αναφέρει το κείμενο των Εννιά
Η Γαλλική αντι-πρόταση
Στην αντίπερα όχθη, η Γαλλία «αξιώνει την αναθεώρηση των κανόνων για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ», λέει η Σιμόν Ταλιαπιέτρα, στέλεχος στο ινστιτούτο Bruegel των Βρυξελλών. « Το Παρίσι ,θέλει να αξιοποιήσει χρησιμοποιήσει την τρέχουσα κατάσταση για να προωθήσει τις δικές του ιδέες για μια αγορά ενέργειας. Η γαλλική κυβέρνηση θέλει λιγότερη ελεύθερη αγορά και αντ' αυτού περισσότερο σχεδιασμό, συγκεντρωτική λήψη αποφάσεων και περισσότερη κρατική παρέμβαση», λέει η ειδικός του Bruegel.
Στη Γαλλία, το 70% της ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από τα πυρηνικά εργοστάσια, αλλά λόγω του συστήματος διαμόρφωσης των τιμών της ΕΕ, τα τιμολόγια του ρεύματος έχουν αυξηθεί . Ο Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν υποστήριξε στη σύνοδο κορυφής της περασμένης εβδομάδας ότι αυτό υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών της ΕΕ στην Πράσινη Συμφωνία.
Σύμφωνα με την Les Echos, η γαλλική κυβέρνηση προσπαθεί με «πάγωμα των τιμολογίων, έλεγχο της τιμής των καυσίμων και αποζημίωση για τον πληθωρισμό, να συγκρατήσει την άνοδο των τιμών της ενέργειας. Η αντιπολίτευση ζητει μείωση των φόρων σε αυτά τα προϊόντα, αλλά αυτό δεν είναι στην ατζέντα από την πλευρά της εκτελεστικής εξουσίας, διότι οι φόροι αντιστοιχούν σε περισσότερο από το ένα τέταρτο του λογαριασμού φυσικού αερίου και ρεύματος και πάνω από το μισό της τιμής ενός λίτρου καυσίμου».
Ισπανική απάντηση με “non paper”
Η Ισπανία, από την άλλη πλευρά, η οποία ζητά πρωτίστως από τους Ευρωπαίους να αγοράσουν φυσικό αέριο από κοινού, ενεργεί κυρίως από ανάγκη: τα ισπανικά αποθέματα φυσικού αερίου είναι πολύ χαμηλά ,καθώς φορείς εκμετάλλευσης αμέλησαν να τα γεμίσουν το καλοκαίρι, όταν οι τιμές ήταν ακόμη φθηνότερες . H Ισπανία εξέδωσε το δικό της non-paper ως απάντηση στους «εννιά» βόρειους. «Κάθε αύξηση κατά ένα ευρώ της μεγαβατώρας την τιμή του φυσικού αερίου αντιπροσωπεύει 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε πρόσθετο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας… εκτρέποντας πόρους από την ενεργειακή μετάβαση και την οικονομική ανάκαμψη και κάθε μέρα χειροτερεύει», αναφέρει η ισπανική κυβέρνηση.
Αν δεν γίνει δυνατό να αλλάξουν οι κανόνες για όλους, η Ισπανία προτείνει τουλάχιστον να της επιτραπεί να τους αλλάξει προσωρινά για τον εαυτό της. «Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, πρέπει να επιτραπεί στα κράτη μέλη να προσαρμόσουν τη διαμόρφωση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας στις ειδικές τους καταστάσεις», αναφέρει η πρόταση.
Η Ισπανία είναι επίσης θύμα της εμπορικής σύγκρουσης στη Βόρεια Αφρική. Η Αλγερία ορθώνει εμπόδια στον αγωγό φυσικού αερίου που συνδέει την Ισπανία μέσω Μαρόκου. Η κυβέρνηση της Αλγερίας θέλει να πιέσει το Μαρόκο, αλλά στην ουσία πλήττει και την Ισπανία. Αντί για αέριο από τον αγωγό, η Ισπανία πρέπει να εφοδιαστεί με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Οι τιμές για το LNG έχουν φτάσει στα ύψη όμως, καθώς οι Ασιατικές οικονομίες και ειδικά η Κίνα, είναι πρόθυμες να πληρώσουν πολλά ,για το υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Οι άλλες χώρες του Νότου και της ανατολικής Ευρώπης,, που ζητούν πιο εκτεταμένες παρεμβάσεις στις αγορές ενέργειας και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν ήδη θεσπίσει εθνικά μέτρα, όπως ανώτατα όρια τιμών για τη βενζίνη ή μείωση των κερδών από τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, εξαρτώνται επίσης σε μεγάλο βαθμό από το φυσικό αέριο στο ενεργειακό τους μείγμα. Επιπλέον, οι πολίτες στις χώρες αυτές είναι στην πλειονότητά τους λιγότερο εύποροι από ό,τι στις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες. «Όσο πιο φτωχή είναι μια χώρα, διαθέτει περισσότερους πολίτες με χαμηλά εισοδήματα και είναι μεγαλύτερη είναι η πίεση στην κυβέρνηση να δράσει», λέει η ειδικός του σε θέματα ενέργειας Σιμόν Ταλιαπιέτρα
