Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Η δήλωση υψηλότερης κερδοφορίας από τις επιχειρήσεις σε σχέση με τις προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου, η συγκρατημένη μείωση των εισοδημάτων φυσικών προσώπων εν μέσω πανδημίας, τουλάχιστον σε σχέση με τα αναμενόμενα, η αύξηση του αριθμού των απασχολούμενων κατά το τρέχον έτος, αλλά και οι αυξημένες συναλλαγές το καλοκαίρι, λόγω και της προσέλκυσης μεγαλύτερου αριθμού τουριστών, έφεραν τη σημαντική αύξηση των φορολογικών εσόδων στο 9μηνο.
Τα φορολογικά έσοδα της περιόδου Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου είναι κατά 2,691 δισ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με πέρυσι και κατά 895 εκατ. ευρώ υψηλότερα συγκριτικά με τον στόχο του μεσοπρόθεσμου. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτής της υπέρβασης -ουσιαστικά παρατηρούνται υψηλότερα έσοδα σε όλες τις βασικές κατηγορίες, ακόμη και στον ΕΝΦΙΑ, παρά το γεγονός ότι παρατάθηκε η προθεσμία πληρωμής της πρώτης δόσης- κάνουν το οικονομικό επιτελείο να εκτιμά ότι η υπέρβαση όχι μόνο θα διατηρηθεί μέχρι το τέλος του χρόνου, αλλά θα διευρύνεται όσο θα περνούν οι μήνες.
Η δήλωση μεγαλύτερης κερδοφορίας από τα νομικά πρόσωπα συγκριτικά με τις προβλέψεις είναι «εύρημα» με μόνιμα χαρακτηριστικά στα φορολογικά έσοδα το οποίο θα αποτυπώνεται μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2022, οπότε και τελειώνει η περίοδος πληρωμής του φετινού φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων. Μόνιμα είναι και τα φορολογικά έσοδα από την παρακράτηση των εργαζoμένων που έπιασαν για πρώτη φορά δουλειά φέτος, ενώ ο ΦΠΑ ενισχύεται και λόγω της τόνωσης των ηλεκτρονικών πληρωμών, και λόγω της αύξησης των συναλλαγών, αλλά και λόγω της ανόδου των τιμών, ειδικά στα ενεργειακά προϊόντα. Έτσι, ο στόχος για φορολογικά έσοδα 45,8 δισ. ευρώ στο σύνολο της φετινής χρονιάς αναμένεται να αναθεωρηθεί προς τα πάνω μέσα στο επόμενο 15νθήμερο, μόλις δηλαδή συγκεντρωθούν και τα στοιχεία για τα έσοδα του Οκτωβρίου. Ούτως ή άλλως ο συγκεκριμένος στόχος, ο οποίος επαναλήφθηκε και στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, θεωρούνταν πολύ «συντηρητικός» μετά την επικαιροποίηση του στόχου για ανάπτυξη στο 6,2%.
Υπέρβαση στα έσοδα από φόρους
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν στο 9μηνο στα 33,679 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 895 εκατ. ευρώ ή 2,7% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2022-2025. «Η υπέρβαση αυτή οφείλεται στα αυξημένα, πέραν του αναμενομένου, έσοδα του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων που αφορά τις δηλώσεις του φορολογικού έτους 2020, στα αυξημένα έσοδα ΦΠΑ που εκτιμάται ότι προήλθαν κυρίως από την αυξημένη τουριστική κίνηση, καθώς και στο γεγονός ότι το καταβαλλόμενο ποσό έως το τέλος Σεπτεμβρίου της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ ήταν μεγαλύτερο από το εκτιμώμενο», αναφέρει η σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 3.320 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 208 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3,527 δισ. ευρώ).
Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3,496 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 297 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Ειδικότερα, τον Σεπτέμβριο 2021 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4,764 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 1,096 δισ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, διότι η προκαταβολή από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) ποσού 2,310 δισ. ευρώ που είχε αρχικά προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον Σεπτέμβριο 2021, εισπράχθηκε τελικά τον προηγούμενο μήνα. Συνεπώς, μη συμπεριλαμβανομένης της ανωτέρω προείσπραξης τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 1,214 δισ. ευρώ έναντι του στόχου που είχε περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 5,260 δισ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 1,215 δισ. ευρώ, αλλά εξαιρουμένης της ανωτέρω προείσπραξης από το RRF, τα συνολικά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 1,095 δισ. ευρώ έναντι του στόχου που είχε περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 4,963 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,078 δισ. ευρώ ή 27,8% έναντι του μηνιαίου στόχου, γεγονός που οφείλεται:
Ι. στα αυξημένα έσοδα που προήλθαν από τις δηλώσεις του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων φορολογικού έτους 2020,
ΙΙ. στην παράταση που δόθηκε για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων και τη συνακόλουθη πληρωμή της πρώτης και της δεύτερης δόσης του φόρου εισοδήματος μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου 2021, και
ΙΙΙ. στο γεγονός ότι το καταβαλλόμενο ποσό έως το τέλος Σεπτεμβρίου της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ ήταν μεγαλύτερο από το εκτιμώμενο.
Κυριότερες κατηγορίες με αυξημένα έσοδα
Οι κυριότερες κατηγορίες εσόδων στις οποίες σημειώθηκε αύξηση έναντι του στόχου τον Σεπτέμβριο 2021 είναι οι κάτωθι:
α) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 39 εκατ. ευρώ,
β) ΕΦΚ λοιπών προϊόντων κατά 11 εκατ. ευρώ,
γ) Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών κατά 20 εκατ. ευρώ,
δ) Λοιποί φόροι επί αγαθών κατά 11 εκατ. ευρώ,
ε) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 143 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων: ΕΝΦΙΑ κατά 139 εκατ. ευρώ,
στ) Λοιποί φόροι επί παραγωγής κατά 31 εκατ. ευρώ,
ζ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από φυσικά πρόσωπα (Φ.Π.) κατά 178 εκατ. ευρώ,
η) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρείες (Ν.Π.) κατά 653 εκατ. ευρώ,
θ) Λοιποί φόροι εισοδήματος κατά 11 εκατ. ευρώ,
ι) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 10 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων: Επιστροφές δαπανών κατά 53 εκατ. ευρώ.
Αντίθετα, μειωμένες έναντι του στόχου ήταν τον Σεπτέμβριο 2021 κυρίως οι εξής βασικές κατηγορίες εσόδων:
α) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 23 εκατ. ευρώ.
β) Μεταβιβάσεις κατά 2,274 δισ. ευρώ, λόγω της είσπραξης τον προηγούμενο μήνα του ποσού από το RRF, όπως προαναφέρθηκε.
γ) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κατά 28 εκατ. ευρώ.
Οι επιστροφές εσόδων του Σεπτεμβρίου 2021 ανήλθαν σε 496 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 119 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (615 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 93 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 5 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.
Η πορεία των δαπανών
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2021 ανήλθαν στα 49,600 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1,503 δισ. ευρώ ή 2,9% έναντι του στόχου (51,103 δισ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Η υποεκτέλεση του τακτικού προϋπολογισμού ύψους 1,089 δισ. ευρώ οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των επιχορηγήσεων προς ΟΚΑ ύψους 506 εκατ. ευρώ. Αναμένεται πλήρης απορρόφηση των σχετικών κονδυλίων έως το τέλος του έτους. Επιπρόσθετα υπάρχει υποεκτέλεση ύψους 409 εκατ. ευρώ στην κατηγορία των λοιπών επιχορηγήσεων.
Αντίθετα, επιταχύνθηκαν οι πληρωμές που προορίζονται για την εξυπηρέτηση των σχετικών συμβάσεων των εξοπλιστικών προγραμμάτων του υπουργείου Εθνικής Άμυνας (κατηγορία αποκτήσεων παγίων περιουσιακών στοιχείων). Σε σχέση με τον αρχικό στόχο αυξήθηκαν κατά 683 εκατ. ευρώ. Οι πληρωμές στο σκέλος του ΠΔΕ και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας παρουσίασαν μείωση σε σχέση με τον στόχο κατά 414 εκατ. ευρώ.
