Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Ριζικές αλλαγές στη νομοθεσία για τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) σχεδιάζει η κυβέρνηση, προκειμένου κατά τον υπολογισμό και την εκκαθάριση του φόρου το 2022 όχι μόνο να μην προκύψουν αυξήσεις στα πληρωτέα ποσά για τη συντριπτική πλειονότητα των 6,3 εκατομμυρίων ιδιοκτητών, αλλά και να υπάρξουν μειώσεις για μεγάλο αριθμό υπόχρεων.
Οι αλλαγές θα προβλέπουν ανακατατάξεις στα κλιμάκια και τους συντελεστές του κύριου ΕΝΦΙΑ, προκειμένου να εξουδετερωθούν οι επιπλέον επιβαρύνσεις που θα προκαλέσουν οι αυξήσεις στις αντικειμενικές τιμές των ακινήτων, οι οποίες θα δημοσιοποιηθούν εντός των προσεχών ημερών, αλλά θα ισχύσουν από την 1η-1-2022. Στο πακέτο των νέων ρυθμίσεων είναι πιθανό να ενταχθεί και η κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ ο οποίος επιβάλλεται σε όσα φυσικά πρόσωπα κατέχουν κτίσματα και εντός σχεδίου πόλεως εκτάσεις γης συνολικής αξίας μεγαλύτερης των 250.000 ευρώ. Όπως προκύπτει από τα όσα αναφέρονται στην έκθεση που συνέταξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της 10ης αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας υπό το καθεστώς της ενισχυμένης δημοσιονομικής εποπτείας:
* Οι ελληνικές αρχές σχεδιάζουν μια ευρείας έκτασης μεταρρύθμιση στον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) που θα βασίζεται στις νέες -εξομοιωμένες με τις πραγματικές τιμές της κτηματαγοράς και «ψηφιοποιημένες»- αντικειμενικές τιμές, οι οποίες θα τεθούν σε ισχύ από την 1η-1-2022. Η βάση υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ θα είναι πλέον διευρυμένη το 2022 λόγω αύξησης των αντικειμενικών αξιών και επέκτασής τους σε επιπλέον 10% της επικράτειας, με αποτέλεσμα να υπάρχουν περιθώρια για μια σημαντική μεταρρύθμιση στις λοιπές παραμέτρους υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ, δηλαδή στις κλίμακες και τους συντελεστές του φόρου, προκειμένου να αποτραπούν αυξήσεις επιβαρύνσεων ή ακόμη και να επέλθουν νέες μειώσεις. Η νέα νομοθεσία θα έχει διαμορφωθεί και θα έχει ψηφιστεί έως τον Νοέμβριο του 2021.
* Ο υπολογισμός του ΕΝΦΙΑ του 2022 με το νέο σύστημα θα γίνει τους πρώτους μήνες του 2022, τα εκκαθαριστικά σημειώματα του φόρου θα σταλούν στους ιδιοκτήτες ακινήτων πιθανότατα τον Φεβρουάριο και η πληρωμή του φόρου θα πρέπει να ξεκινήσει από τον Μάρτιο! Επομένως οι πληρωμές των μηνιαίων δόσεων του ΕΝΦΙΑ από το 2022 και μετά θα απλώνονται σε ολόκληρο το έτος, αντί να συσσωρεύονται στο δεύτερο εξάμηνο όπως γίνεται μέχρι σήμερα.
Υποφορολόγηση και μείωση επιβαρύνσεων
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας χθες στον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΪ, προχώρησε σε περαιτέρω διευκρινίσεις για τις αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ, τις οποίες δρομολογεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Συγκεκριμένα, επεσήμανε ότι το 2022 «οι πολίτες, στη συντριπτική τους πλειονότητα, θα δουν ίδιο ή μειωμένο ΕΝΦΙΑ» κι ότι μόνο σε ορισμένες περιοχές που βρίσκονται σήμερα εκτός αντικειμενικού συστήματος προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων και από την 1η-1-2022 θα ενταχθούν στο σύστημα αυτό, καθώς επίσης και σε ορισμένες άλλες περιοχές εντός αντικειμενικού συστήματος θα προκύψουν αυξήσεις στον ΕΝΦΙΑ του 2022. Ο υπουργός διευκρίνισε ότι στις περιοχές αυτές υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια «υποφορολόγηση», δηλαδή οι ιδιοκτήτες πλήρωναν ΕΝΦΙΑ πολύ λιγότερο από αυτόν που αντιστοιχεί στην πραγματική αξία των ακινήτων τους, επειδή οι αντικειμενικές αξίες βρίσκονταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση με τις πραγματικές τιμές. Πρόσθεσε δε ότι από τα επιπλέον έσοδα που θα προκύψουν εξαιτίας της αύξησης των επιβαρύνσεων γι’ αυτούς τους ιδιοκτήτες θα διασφαλιστεί δημοσιονομικός χώρος προκειμένου να καλυφθεί μια περαιτέρω μείωση των επιβαρύνσεων του ΕΝΦΙΑ κατά 8% μεσοσταθμικά για όλους τους υπόλοιπους ιδιοκτήτες. Η μείωση αυτή θα είναι πρόσθετη, πέραν του 22% που ήδη ισχύει εδώ και δύο χρόνια σε σύγκριση με τον ΕΝΦΙΑ του 2018, έτσι ώστε να εκπληρωθεί πλήρως η προεκλογική υπόσχεση του κυβερνώντος κόμματος για σωρευτική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30% μεσοσταθμικά κατά τη διάρκεια της τετραετίας.
Ενδεχόμενο κατάργησης του συμπληρωματικού φόρου
Επιπλέον, ο κ. Σταϊκούρας άφησε να εννοηθεί ότι εφόσον μετά την παρέμβαση που θα γίνει στις παραμέτρους υπολογισμού του κύριου ΕΝΦΙΑ και την περαιτέρω μεσοσταθμική μείωση του φόρου κατά 8% διαπιστωθεί ότι υπάρχει ακόμη δημοσιονομικό περιθώριο, δεν αποκλείεται να νομοθετηθεί και η κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ ο οποίος επιβάλλεται με συντελεστές κλιμακούμενους από 0,15% έως 1,15% σε κάθε ακίνητη περιουσία φυσικού προσώπου -αποτελούμενη από κτίσματα και εντός σχεδίων πόλεων ή οικισμών εκτάσεις γης - συνολικής αντικειμενικής αξίας μεγαλύτερης των 250.000 ευρώ. Ερωτηθείς συγκεκριμένα για το εάν σχεδιάζει να καταργήσει τον φόρο αυτό από το 2022, ο υπουργός Οικονομικών άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να νομοθετηθεί και αυτό το μέτρο, επισημαίνοντας ότι «θα αξιολογηθεί» κι ότι «θα επιδιώξουμε να το δούμε μέσα από τη συνολική μεταρρύθμιση».
Αναπροσαρμογές αξιών σε 10.000 περιοχές
Ο υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε επίσης και στις αναπροσαρμογές στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, οι οποίες οσονούπω θα δημοσιοποιηθούν. Επιβεβαίωσε ότι έχει υπογράψει ήδη απόφαση με την οποία προβλέπεται:
α) η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών τιμών ζώνης σε περίπου 10.000 περιοχές όπου ισχύει ήδη το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων με βάση τις τιμές ζώνης
β) η ένταξη 3.478 περιοχών-ζωνών στο σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων με βάση τις τιμές ζώνης
γ) η επέκταση 165 περιοχών-ζωνών.
Ο κ. Σταϊκούρας διευκρίνισε ότι στις περισσότερες από τις 3.478 περιοχές που θα ενταχθούν στο αντικειμενικό σύστημα θα προκύψουν μειώσεις φορολογητέων αξιών, ενώ σε λιγότερες καθώς και στις 165 περιοχές που θα υπάρχουν επεκτάσεις ζωνών θα σημειωθούν αυξήσεις τιμών έως και 40%.
Σημειώνεται ότι, όπως ήδη έχει αναφέρει η «Ν», στις 7.000 από τις 10.000 περίπου ζώνες στις οποίες θα γίνουν αναπροσαρμογές θα σημειωθούν αυξήσεις αντικειμενικών τιμών και στις υπόλοιπες 3.000 θα υπάρξουν μειώσεις.
Οι 20 φόροι που επηρεάζονται από τις νέες αντικειμενικές
Από τις μεταβολές στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων θα επηρεαστούν συνολικά 20 φόροι ακινήτων, που είναι οι εξής:
1) Ο κύριος Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), ο οποίος επιβάλλεται με βάση κλίμακες βασικού ποσού φόρου ανά τ.μ. ακινήτου ανάλογα με το ύψος της τιμής ζώνης ανά τ.μ. που ισχύει στην περιοχή κάθε ακινήτου. Όπως ήδη αναφέραμε, η ανοδική επίδραση που θα έχει ο καθορισμός των νέων αντικειμενικών τιμών στο ύψος του κύριου ΕΝΦΙΑ του 2022 σε πολλές περιοχές της χώρας θα επιδιωχθεί να αντισταθμιστεί με παρεμβάσεις στις παραμέτρους υπολογισμού του που θα έχουν ως στόχο οι περισσότεροι ιδιοκτήτες ακινήτων να μην επιβαρυνθούν με αυξημένο φόρο ή ακόμη και να πληρώσουν μειωμένο φόρο.
2) Ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ φυσικών προσώπων, ο οποίος επιβάλλεται επί του αθροίσματος των φορολογητέων αξιών των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων εδαφικών εκτάσεων που κατέχει κάθε φυσικό πρόσωπο, εφόσον το άθροισμα αυτό υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ. Και στον φόρο αυτό -αν δεν αποφασιστεί η πλήρης κατάργησή του από το 2022- θα γίνουν παρεμβάσεις ώστε να μην προκύψουν υπέρμετρες αυξήσεις επιβαρύνσεων στις περιοχές όπου οι φορολογητέες αξίες των ακινήτων, λόγω της ισχύος των νέων τιμών ζώνης, θα έχουν εκτιναχθεί στα ύψη.
3) Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων (ΦΜΑ), ο οποίος υπολογίζεται με 3% επί της αντικειμενικής αξίας κάθε πωλούμενου ακινήτου και επιβαρύνει τον αγοραστή.
4) Ο ΦΠΑ 24% που επιβάλλεται στις πωλήσεις νεόδμητων κτισμάτων που δεν αποτελούν πρώτη κατοικία.
5) Ο φόρος χρησικτησίας κτισμάτων.
6) Ο φόρος ανταλλαγής - συνένωσης οικοπέδων.
7) Ο φόρος διανομής ακινήτων.
8) Το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ), που επιβάλλεται υπέρ των Δήμων μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος και υπολογίζεται με συντελεστές κλιμακούμενους από 0,25‰ -0,35‰ επί των αντικειμενικών τιμών ζώνης των ηλεκτροδοτούμενων κτισμάτων.
9) Ο δημοτικός φόρος που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων (υπολογίζεται με ποσοστό επί του φόρου μεταβίβασης).
10) Το πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων.
11) Ο φόρος δωρεάς ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με αφορολόγητο όριο 150.000 ευρώ και συντελεστές 1%-10% για δωρεές προς συζύγους, τέκνα ή εγγόνια, με αφορολόγητο όριο 30.000 ευρώ και συντελεστές 5%-20% για δωρεές προς λοιπούς συγγενείς δευτέρου βαθμού και με αφορολόγητο όριο 6.000 ευρώ και συντελεστές 20% έως 40% για δωρεές προς λοιπούς συγγενείς και μη συγγενείς.
12) Ο φόρος γονικής παροχής ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με αφορολόγητα όρια και συντελεστές όμοια με του φόρου δωρεάς.
13) Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με αφορολόγητα όρια και συντελεστές όμοια με του φόρου δωρεάς.
14) Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο.
15) Τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων κτισμάτων.
16) Τα πολεοδομικά πρόστιμα κατασκευής νέων αυθαιρέτων.
17) Οι εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη ακινήτων στα σχέδια πόλεων.
18) Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% που επιβάλλεται στις υπεράκτιες εταιρείες ακινήτων.
19) Ο φόρος επί των τεκμαρτών εισοδημάτων τα οποία προσδιορίζονται βάσει των τεκμηρίων διαβίωσης των κατοικιών των φυσικών προσώπων.
20) Ο φόρος επί του τεκμαρτού εισοδήματος από ιδιοχρησιμοποίηση επαγγελματικής στέγης και από δωρεάν παραχώρηση κατοικίας.
