Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Μία σημαντική και φιλόδοξη συμφωνία μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα πλοία επιτεύχθηκε την προηγούμενη Παρασκευή στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ), η οποία χαιρετίζεται από το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) που εκπροσωπεί πάνω από το 90% της παγκόσμιας ναυτιλίας.
Η συμφωνία, όπως ό ίδιος ο ΙΜΟ αναφέρει, σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προόδου, με βάση τις τρέχουσες υποχρεωτικές απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης των πλοίων για μια περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τη ναυτιλία.
Η συμφωνία, που επιτεύχθηκε σε μια τηλεσυνεδρίαση μιας ομάδας εργασίας η οποία διήρκεσε όλη την προηγούμενη εβδομάδα (19-23 Οκτωβρίου), προβλέπει την τροποποίηση της διεθνούς σύμβασης MARPOL έτσι ώστε να απαιτείται από τα πλοία να συνδυάζουν μια τεχνική και μια επιχειρησιακή προσέγγιση με στόχο τη μείωση των εκπομπών, μία μείωση που είναι σύμφωνη με τους στόχους της αρχικής στρατηγικής του ΙΜΟ για τα αέρια του θερμοκηπίου. Η αρχική συμφωνία προβλέπει τη μείωση της έντασης του άνθρακα (την ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται ανά μίλι μεταφερόμενου φορτίου) στη διεθνή ναυτιλία κατά 40% μέχρι το 2030, σε σύγκριση με το 2008. Το σχέδιο των τροποποιήσεων θα διαβιβαστούν στην Επιτροπή Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC 75), η οποία θα συνεδριάσει (εξ αποστάσεως) στις 16-20 Νοεμβρίου 2020, όπου και θα ληφθούν οι οριστικές επίσημες αποφάσεις.
Δύο νέα μέτρα
Οι βασικές τροποποιήσεις αφορούν δύο νέα μέτρα: την τεχνική απαίτηση για τη μείωση της έντασης του άνθρακα, με βάση έναν νέο υφιστάμενο δείκτη πλοίων ενεργειακής απόδοσης (EEXI) και τις λειτουργικές απαιτήσεις μείωσης της έντασης του άνθρακα, με βάση έναν νέο δείκτη λειτουργικής έντασης άνθρακα (CII).
Η διπλή προσέγγιση αποσκοπεί στην αντιμετώπιση τόσο των τεχνικών (πώς το πλοίο κατασκευάζεται, μετασκευάζεται και εξοπλίζεται) όσο και των επιχειρησιακών μέτρων (πώς λειτουργεί το πλοίο).
Ο νέος δείκτης Energy Efficiency Existing Ship Index (EEXI) θα υπολογιστεί για κάθε πλοίο και θα δείχνει την ενεργειακή απόδοση του πλοίου σε σύγκριση με μια γραμμή βάσης.
Τα πλοία υποχρεούνται να πληρούν έναν EEXI, ο οποίος θα εκφράζεται ως ποσοστό του υφιστάμενου δείκτη ενεργειακής απόδοσης (Energy Efficiency Design Index -EEDI). Αναφορικά τώρα με τον ετήσιο δείκτης έντασης λειτουργικού άνθρακα [Annual operational carbon intensity indicator (CII) and CII rating (CII)] και την αξιολόγηση CII, η πρόταση προβλέπει ότι τα πλοία ολικής χωρητικότητας 5.000 gross tonnage και άνω θα καθορίσουν τον απαιτούμενο ετήσιο επιχειρησιακό δείκτη έντασης άνθρακα (CII).
Το CII καθορίζει τον ετήσιο συντελεστή μείωσης που απαιτείται για τη διασφάλιση της συνεχούς βελτίωσης της λειτουργικής έντασης άνθρακα του πλοίου εντός συγκεκριμένου επιπέδου διαβάθμισης, σε πέντε κλίμακες Α, Β, C, D ή Ε. Ένα πλοίο με διαβάθμιση D ή Ε επί τρία συναπτά έτη, θα πρέπει να υποβάλει σχέδιο διορθωτικών μέτρων, προκειμένου να δείξει πώς θα επιτευχθεί ο απαιτούμενος δείκτης (C ή μεγαλύτερος). Το σχέδιο της συμφωνίας προβλέπει ακόμη ότι ο IMO θα επανεξετάσει την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των απαιτήσεων CII και EEXI, το αργότερο έως το 2026, και, εάν είναι απαραίτητο, θα αναπτύξει και θα εγκρίνει περαιτέρω τροποποιήσεις.
Ικανοποίηση στο ICS
Το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) χαιρετίζει το ολοκληρωμένο πακέτο πρόσθετων μέτρων μείωσης του CO2 για τον υπάρχοντα παγκόσμιο στόλο, που συμφωνήθηκε την προηγούμενη Παρασκευή στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) από τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών του Οργανισμού, αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση το ICS. Η συμφωνία περιλαμβάνει νομικά δεσμευτικά μέτρα για τη διασφάλιση της μείωσης της έντασης άνθρακα κατά 40% σε ολόκληρο τον παγκόσμιο στόλο έως το 2030, σε σύγκριση με το 2008, και αποτελεί μια βασική αφετηρία για την απεξάρτηση κατά 100% της ναυτιλίας από τον άνθρακα το συντομότερο δυνατό μετά το 2050.
Το ICS είναι πεπεισμένο ότι αυτό το νέο πακέτο τεχνικών και επιχειρησιακών κανονισμών θα συμφωνηθεί επίσημα από την Επιτροπή Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του ΙΜΟ (MEPC) τον Νοέμβριο του 2020, με έναρξη ισχύος το 2023.
Είναι σημαντικό ότι η συμφωνία του ΙΜΟ περιλαμβάνει ένα υποχρεωτικό σύστημα αξιολόγησης των πλοίων από το A-E που θα ενθαρρύνει τους πλοιοκτήτες να βελτιώσουν την αποδοτικότητα του πλοίου στη μείωση των εκπομπών άνθρακα, με τους ναυλωτές να είναι πιθανό να προσφέρουν ένα premium για τα πλοία καλύτερης βαθμολογίας, ενώ τα πλοία με βαθμολογία D ή E θα αντιμετωπίζουν σοβαρές αρνητικές συνέπειες εκτός εάν βελτιώσουν την απόδοσή τους.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η συμφωνία του ΙΜΟ ακολουθεί τη δημοσίευση, τον Αύγουστο του 2020, της 4ης μελέτης για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα πλοία που έδειξε ότι η ένταση άνθρακα των διεθνών μεταφορών βελτιώθηκε κατά περίπου 30% μεταξύ του 2008 και του 2018. Επιπλέον οι συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη ναυτιλία το 2018 μειώθηκαν κατά 7% σε σύγκριση με το 2008, παρά την κατά 40% αύξηση του θαλάσσιου εμπορίου την ίδια περίοδο.
Παγκόσμιος ρυθμιστής
Η νέα συμφωνία καταδεικνύει την ικανότητα του ΙΜΟ, ως παγκόσμιου ρυθμιστή της ναυτιλιακής βιομηχανίας, να επιτυγχάνει δεσμευτικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών πλοίων σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού, αναφέρει το ICS. Η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι μια παγκόσμια βιομηχανία που απαιτεί παγκόσμιους κανόνες, οποιαδήποτε εναλλακτική λύση θα δημιουργούσε ένα χαοτικό συνονθύλευμα αντιφατικών περιφερειακών και εθνικών καθεστώτων μείωσης του CO2, τα οποία θα εκτροχιάσουν τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για την εξάλειψη των παγκόσμιων εκπομπών του τομέα μέσω ενός παγκόσμιου κανονιστικού πλαισίου, στέλνει το μήνυμα το ICS.
Καλούν την Ε.Ε. να πάρει μέτρα
Μπορεί το ICS να χαιρέτισε τη συμφωνία, ωστόσο μια ομάδα φιλοπεριβαλλοντικών οργανώσεων (Pacific Environment, WWF και Clean Shipping Coalition) εκτίμησαν ότι η νέα συμφωνία απέτυχε να χαράξει ένα αποτελεσματικό δρόμο για τη μείωση των εκπομπών από τη ναυτιλία και καλούν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εργαστούν μέσω της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας για να καλύψουν το κενό που αφήνει ο IMO. Οι εν λόγω οργανώσεις καλούν ουσιαστικά την Ε.Ε. στη λήψη περιφερειακών μέτρων, μια ιδέα που απορρίπτει η ναυτιλία ως μία διεθνής δραστηριότητα. Στην ανακοίνωσή τους οι τρεις οργανώσεις εκτιμούν ακόμη ότι η συγκεκριμένη συμφωνία στον ΙΜΟ δεν θα βάλει όσο το δυνατόν πιο σύντομα ένα ανώτατο όριο εκπομπών και δεν θα θέσει τις εκπομπές CO2 από τα πλοία σε μια πορεία σύμφωνη με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού. Δεν μπορούμε να πούμε στους πολίτες ότι σημειώνεται πρόοδος όταν οι εκπρόσωποί τους πηγαίνουν στον ΙΜΟ για να αποτρέψουν μία ρύθμιση κατά του CO2 στη ναυτιλία με στόχο την προστασία των βραχυπρόθεσμων κερδών, αντί να προστατεύουν τους δικούς τους πολίτες από τις κλιμακούμενες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, καταλήγει η ανακοίνωση.
