της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Την ώρα που τα τύμπανα του εμπορικού πολέμου ηχούν δυνατά, οι υπουργοί Οικονομικών και οι κεντρικοί τραπεζίτες των 20 κορυφαίων ανεπτυγμένων και αναδυόμενων οικονομιών του πλανήτη ετοιμάζονται να συναντηθούν στο Μπουένος Άιρες και εμφανίζονται αποφασισμένοι να στείλουν σαφές μήνυμα στον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ. Την ίδια ώρα οικονομολόγοι σε δημοσκόπηση του Reuters προειδοποιούν ότι οι δασμοί θα κάνουν περισσότερο κακό, παρά καλό στην οικονομία. Έντονες αντιδράσεις και στο Κογκρέσο, ακόμη και στους κόλπους των Ρεπουμπλικάνων.
Σύμφωνα με προσχέδιο του ανακοινωθέντος της Συνόδου του G20, που περιήλθε στην κατοχή του Reuters, οι αρμόδιοι για την χάραξη της οικονομικής πολιτικής διαμηνύουν ότι παρά την βελτίωση των προοπτικών της παγκόσμιας οικονομίας, υπάρχει μία σοβαρή απειλή: «η υπαναχώρηση σε εσωστρεφείς πολιτικές». Το μήνυμα είναι ουσιαστικά ανάλογο με εκείνο της χθεσινής έκθεσης του ΟΟΣΑ. Ο Οργανισμός αναθεώρησε επί τα βελτίω τις προβλέψεις τους για τους ρυθμούς ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά προειδοποίησε ότι το φάντασμα του εμπορικού πολέμου πλανάται απειλητικά επάνω της.
Στο προσχέδιο επισημάινεται η σπουδαιότητα του παγκόσμιου εμπορίου για τη ανάπτυξη και επιβεβαιώνεται η βούληση όλων των χωρών να ενισχύσουν περαιτέρω τη συμβολή του στις οικονομίες του. Υπογραμμίζεται δε η ανάγκη σεβασμού των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, ο οποίος και συνιστά το πλαίσιο για την επίλυση των εμπορικών διαφορών. Με αυτή την αναφορά είναι σαφές πως οι μονομερείς ενέργειες, όπως αυτή της επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ, απορρίπτονται. «Υπογραμμίζουμε τον καθοριστικό ρόλο του βασισμένου σε κανόνες διεθνού συστήματος εμπορίου, τη σπουδαιότητα των διμερνώ, περιφερειών και πολυμερών συμφωνιών και την ανάγκη να είναι συμβατές με τον ΠΟΕ» αναφέρεται.
Παράλληλα σημειώνεται ότι η υπερβολική μεταβλητότητα στις αγορές συναλλάγματος μπορεί να πλήξουν την οικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα και επαναλαμβάνεται η δέσμευση να αποφευχούν ανταγωνιστικές υποτιμήσεις νομισμάτων.
Θα πρέπει να θυμίσουμε ότι στην τελευταία Σύνοδο του G20 στο Αμβούργο οι διεργασίες για το κοινό ανακοινωθέν ήταν «εξαιρετικά δύσκολες», όπως είχε ομολογήσει η Γερμανίδα καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ, εξαιτίας της αρνητικής στάσης των ΗΠΑ. Οι υπόλοιποι είχαν ρίξει νερό στο κρασί τους και το ανακοινωθέν εκδόθηκε. Μένει να φανεί εάν το προσχέδιο θα μείνει ως έχει ή εάν θα υπάρξουν και πάλι υποχωρήσεις έναντι των Αμερικανών.
Το πρόσωπο κλειδί
Αυτό θα εξαρτηθεί εν πολλοίς και από τη στάση, που θα τηρήσει τις επόμενες ημέρες ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ. Αν επιμείνει να βάζει πάγο στις προσδοκίες των Ευρωπαίων για εξαίρεση, αν απορρίψει τις ουσιαστικές διαπραγματεύσεις και τηρήσει σκληρή γραμμή, θα πρέπει να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει και τα αντίποινα. Πολιτικοί αναλυτές σε αμερικανικά μέσα σχολιάζουν ότι καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει και το πρόσωπο, που θα διαδεχθεί τον Γκάρι Κον, στη θέση του επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Οικονομικών, δηλαδή του κορυφαίου οικονομικού συμβούλου του Λευκού Οίκου. Οι τελευταίες πληροφορίες για δασμούς σε εισαγωγές ύψους 60 δισ. δολαρίων από την Κίνα δεν είναι ενθαρρυντικές.
Σύμφωνα με το CNBC, φαβορί για τη θέση είναι αναλυτής του Λάρι Κάντλοου. Θεωρείται υπέρμαχος του ελεύθερου εμπορίου και έχει το τελευταίο διάστημα επιχειρηματολογήσει κατά της πολιτικής των δασμών. Ο Κάντλοου είχε ανεπισήμως θέση οικονομικού συμβούλου στην προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ το 2016, ενώ είχε προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες και στην κυβέρνηση Ρόναλντ Ρέιγκαν. Ο ίδιος ο Τραμπ ισχυρίστηκε με ανάρτηση στο λογαριασμό του στο Twitter, πως το τελευταίο διάστημα O Κάντλοου, «αναθεώρησε την άποψή του», υποστηρίζοντας τους δασμούς ως διαπραγματευτικό εργαλείο.
Τι λένε οι ειδικοί
Οικονομολόγοι, που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Reuters, στέλνουν πάντως σαφές μήνυμα στον Τραμπ να μην θέσει σε εφαρμογή. Το 80% εκτιμούν ότι το πλήγμα στην αμερικανική οικονομία θα είναι πολύ ισχυρότερο από ενδεχόμενα προσωρινά οφέλη, με το υπόλοιπο 20% να υπολογίζει ότι ο αντίκτυπος θα είναι ουδέτερος. Κανείς εκ των συμμετεχόντων δεν θεωρεί ότι η συμβολή τους θα είναι θετική. Παράλληλα σχεδόν το 90% φοβάται ότι οι δασμοί θα οδηγήσουν τελικά σε εμπορικό πόλεμο.
«Είναι αδιανόητο ένας μορφωμένος, φιλικός προς τις επιχειρήσεις πολιτικός να στραφεί προς πολιτικές προστατευτισμού το 2018, αλλά η υιοθέτηση δασμών από τον Τραμπ δείχνει προς την κατεύθυνση μιας πολύ ζοφερής περιόδου για το παγκόσμιο εμπόριο και τις επενδύσεις» σχολίασε στο Reuters ο Γουίλιαμ Μέγκινσον, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα. Οι δασμοί συνιστούν το «πιο ανόητο βήμα που έκανε η κυβέρνηση του Τραμπ» προσθέτει, εξηγώντας πως κινδεύουν να υπονομεύσουν τις φοροελαφρύνσεις και τα σχέδια για επενδύσεις σε υποδομές.
Υπάρχουν, ωστόσο, και εκείνοι, που πιστεύουν ότι πρόκειται για προσπάθεια του Τραμπ να χρησιμοποιήσει τους δασμούς ως απειλή, ως διαπραγματευτικό χαρτί, προκειμένου να υπάρξουν ανταλλάγματα από τους μεγάλους εμπορικούς εταίρους. Μεταξύ αυτών η Μάρτζορι Μπάλντγουιν, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, η οποία σχολίασε: «Μπορεί να τους δει κανείς ως διαπραγματευτικό χαρτί παρά ως σοβαρή προσπάθεια για μακροπρόθεσμες αλλαγές στην εμπορική πολιτική των ΗΠΑ».
Είναι σίγουρα ένα στοίχημα υψηλού ρίσκου. Το πρόβλημα, όπως προειδοποιούν οι διεθνείς οργανισμοί, είναι ότι μπορεί όλοι να βγουν χαμένοι από αυτό.
