Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Η σημερινή συνεδρίαση του Εurogroup, αλλά και οι διαβουλεύσεις που θα προηγηθούν αυτής θα κρίνουν κατά πόσο είναι εφικτό το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης, σε τεχνικό επίπεδο, μέχρι την επόμενη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης στις 7 Απριλίου, ώστε να καταστεί δυνατή η επίτευξη συνολικής συμφωνίας στη μεθεπόμενη συνεδρίαση στις 22 Μαΐου.
Είναι προφανές ότι οι διαπιστώσεις περί «προόδου» στις διαπραγματεύσεις που κάνουν συνεχώς τους τελευταίους μήνες κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, όπως ο πρόεδρος του Εurogroup Γερούν Ντέισελμπλουμ και ο επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, δεν πείθουν πλέον τις αγορές και τους δυνητικούς επενδυτές κι αυτό φαίνεται από την επιδείνωση της ελληνικής οικονομίας (υποχώρηση ΑΕΠ και μείωση της απασχόλησης το τέταρτο τρίμηνο του 2016).
Όλο αυτό το διάστημα διαπιστώθηκε ότι η πρόοδος δεν ήταν αρκετή για το κλείσιμο της αξιολόγησης, γιατί η κυβέρνηση δεν έχει εξασφαλίσει τα ανταλλάγματα εκείνα που θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν πολιτικά, έστω και εν μέρει, τη νομοθέτηση δημοσιονομικών μέτρων για τη διασφάλιση των πρωτογενών πλεονασμάτων ύψους 3,5% του ΑΕΠ ετησίως μετά το 2018.
Μια μερική αντιστάθμιση για την κυβέρνηση θα ήταν η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων και η επίτευξη ήπιας συμφωνίας για τις ομαδικές απολύσεις, ωστόσο στα δύο αυτά θέματα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) παίζει τον ρόλο του σκληρού εμποδίζοντας την εξεύρεση κοινού τόπου, παρά την ευέλικτη στάση των Ευρωπαίων.
Η άλλη αντιστάθμιση θα ήταν τα αντίμετρα, δηλαδή τα θετικά μέτρα που θα υλοποιηθούν για την όποια υπεραπόδοση πετύχει η χώρα μας στο πρωτογενές πλεόνασμα μετά το 2018. Και εδώ υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με το πού θα διατεθούν γιατί οι Ευρωπαίοι και το ΔΝΤ θέλουν να πάνε σε δράσεις που θα ενισχύουν την ανάπτυξη.
Συνεπώς, όσο παραμένουν ανοικτά τα παραπάνω θέματα (δημοσιονομικό, εργασιακά), το να ισχυρίζονται η Κομισιόν και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι πως καταγράφεται πρόοδος, αποσκοπεί αποκλειστικά και μόνο στο να καθησυχάσουν τις αγορές, στέλνοντας το μήνυμα ότι δεν θα έχουμε νέο 2015 και ότι στο τέλος της ημέρας θα υπάρξει συνολική συμφωνία.
Το «ξεμπλοκάρισμα» της διαδικασίας για τη β' αξιολόγηση θα επιδιωχθεί σήμερα στο περιθώριο της συνεδρίασης του Εurogroup, σε επαφές των Ευρωπαίων αξιωματούχων με τον υπoυργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο. Από τις εγγυήσεις που θα δώσει ο Έλληνας υπουργός θα κριθεί και η συνέχεια.
Από εκεί και πέρα, όλοι γνωρίζουν στις Βρυξέλλες ότι συμφωνία θα επιτευχθεί μόνο εφόσον την πιστοποιήσουν οι θεσμοί σε τεχνικό επίπεδο. Τα περί πολιτικής διαπραγμάτευσης που ισχυρίζονται κατά καιρούς, όπως και τώρα, κυβερνητικοί κύκλοι στην Αθήνα δεν έχουν βάση, η διαπραγμάτευση θα είναι κανονική και όπως όλα δείχνουν εδώ και καιρό χωρίς μεγάλες «εκπτώσεις» από την πλευρά των δανειστών.
Σύμφωνα με πηγή της Ευρωζώνης, θετική εξέλιξη θα ήταν σήμερα να δοθεί εντολή στους επικεφαλής των θεσμών να επιστρέψουν στην Ελλάδα μέσα στην εβδομάδα. Ωστόσο, όπως διευκρίνισε την περασμένη Πέμπτη ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος με εμπλοκή στη διαπραγμάτευση, για να αποφασιστεί κάτι τέτοιο θα πρέπει προηγουμένως οι δανειστές να έχουν τη ρητή διαβεβαίωση της κυβέρνησης πως αυτή τη φορά η αξιολόγηση θα κλείσει και οι επικεφαλής δεν θα επιστρέψουν απλώς για να πετύχουν πρόοδο.
Το «ξεμπλοκάρισμα» της διαδικασίας θα επιδιωχθεί σήμερα στο περιθώριο της συνεδρίασης του Εurogroup, σε επαφές των Ευρωπαίων αξιωματούχων με τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο. Από τις εγγυήσεις που θα δώσει ο Έλληνας υπουργός θα κριθεί και η συνέχεια.
Εάν μετά την αποψινή συνεδρίαση ο κ. Ντέισελμπλουμ δεν ανακοινώσει κάτι συγκεκριμένο (πέρα από την… πρόοδο), τότε πολύ δύσκολα θα επιτευχθεί συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο στο Εurogroup στις 7 Απριλίου, που σημαίνει ότι το ελληνικό ζήτημα θα συρθεί τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο με ό,τι συνεπάγεται η αβεβαιότητα αυτή για την οικονομία, αλλά και την ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Αντίθετα, εάν υπάρξει σήμερα κινητικότητα προς την κατεύθυνση της σύγκλισης, τότε οι θεσμοί και η κυβέρνηση θα προλάβουν να φτάσουν σε συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο μέχρι την επόμενη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών στις 7 Απριλίου.
Η βιωσιμότητα του χρέους
Στη συνέχεια τα πράγματα θα γίνουν πιο απλά για την κυβέρνηση, γιατί οι συζητήσεις για τα επόμενα βήματα θα αφορούν τους Ευρωπαίους δανειστές και το ΔΝΤ και θα καθορίσουν το περιεχόμενο της συνολικής συμφωνίας για τη χώρα μας.
Ειδικότερα, με την ευκαιρία της παρουσίας τους στην εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ (21-23 Απριλίου στην Ουάσιγκτον), οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα έχουν διαβουλεύσεις με την επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού Κριστίν Λαγκάρντ σε σχέση με τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Θα πρέπει οι Ευρωπαίοι να τα διευκρινίσουν τώρα, κι ας τα αποφασίσουν το 2018, ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους και να συμμετάσχει το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, που για πολλές χώρες του Βορρά είναι και το ζητούμενο.
Τη βιωσιμότητα του χρέους ζητάει και η ΕΚΤ, προκειμένου να αποφασίσει την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Οι δύο επόμενες συνεδριάσεις του Δ.Σ. της ΕΚΤ είναι προγραμματισμένες για τις 27 Απριλίου και 8 Ιουνίου.
Τα πρωτογενή πλεονάσματα
Τέλος, απομένει ακόμη μια τελευταία διευθέτηση που θα κάνουν οι Ευρωπαίοι σε πολιτικό επίπεδο. Πρόκειται για τον καθορισμό της διάρκειας κατά την οποία η Ελλάδα θα πρέπει να επιτυγχάνει ετήσιο πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Αρχικά το Βερολίνο ζητούσε δέκα χρόνια, αλλά αυτό έχει φύγει από το «τραπέζι», όπου έχουν απομείνει η πρόταση του κ. Ντέισελμπλουμ για πέντε χρόνια και της κυβέρνησης για τρία χρόνια.
