Από την έντυπη έκδοση
Του Αντώνη Τσιμπλάκη
[email protected]
Τους επόμενους τρεις με τέσσερις μήνες θα έχει κριθεί το «στοίχημα» της ελληνικής κυβέρνησης να θέσει σε λειτουργία τη ναυπηγική βιομηχανία της χώρας μέχρι το τέλος του χρόνου.
Στο διάστημα αυτό, ο υφυπουργός Ανάπτυξης Στέργιος Πιτσιόρλας θα κληθεί να έρθει σε συμφωνία και να κλείσει όλα τα ανοικτά μέτωπα με τους παράγοντες που μπορούν να διαμορφώσουν τις εξελίξεις. Πάνω από όλα θα πρέπει να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά (ΕΝΑΕ) και παράλληλα να διαπραγματευτεί με τον μεγαλομέτοχο των ΕΝΑΕ Ισκαντάρ Σάφα προκειμένου να προχωρήσουν σε μια λύση που δεν θα δημιουργεί νέες καθυστερήσεις.
Πιο συγκεκριμένα, ο υφυπουργός σχεδιάζει, σύμφωνα με τα όσα αποκαλύπτει στην αλληλογραφία του, να υλοποιήσει τη «στρατιωτική απόφαση» του 2010 για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, προκειμένου να μην πληρώνει η χώρα μας 30.000 ευρώ την ημέρα πρόστιμο για όσο διάστημα την κρατά «παγωμένη». Ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα πρέπει να κατασχέσει το ελληνικό Δημόσιο όλα τα τμήματα και εγκαταστάσεις του «εμπορικού κομματιού» το οποίο στη συνέχεια θα πρέπει να βγει σε πλειστηριασμό. Το στρατιωτικό κομμάτι των ΕΝΑΕ με τα μέχρι στιγμής δεδομένα θα μπορεί να δραστηριοποιείται μόνο με αναθέσεις από το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό μέχρι το 2025.
Η στρατιωτική απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2010 αντικατέστησε την προηγούμενη του 2008 η οποία προέβλεπε την ανάκτηση από το ελληνικό Δημόσιο ποσού σημερινού ύψους 560 εκατ. ευρώ από τα ΕΝΑΕ για παράνομες επιδοτήσεις στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Η απόφαση αυτή άλλαξε στην πορεία, με το σκεπτικό ότι η χώρα μας είχε ανάγκη τις ναυπηγικές εγκαταστάσεις του Σκαραμαγκά για να εξυπηρετεί τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού.
Από εκεί και πέρα, όμως, όπως επισημαίνουν κύκλοι της αγοράς, από τις διαπραγματεύσεις που αναμένεται να γίνουν το επόμενο διάστημα με την πλευρά Σάφα εξαρτάται η τύχη όλων των σεναρίων που έχουν αναπτυχθεί για τη λειτουργία των μεγαλύτερων ναυπηγείων της χώρας -ΕΝΑΕ, Ελευσίνας, Σύρου-, ενώ μπορεί να εξαρτηθεί και το επενδυτικό πρόγραμμα της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά για τη ναυπηγοεπισκευή.
Την ίδια στιγμή, πάντως, κύκλοι της διοίκησης των ναυπηγείων Σκαραμαγκά επισήμαναν στη «Ν» ότι δεν έχουν καμία ενημέρωση για τις κινήσεις της κυβέρνησης, η οποία πράττει μονομερώς.
Αν όμως τελικά όλα πάνε καλά, θα επιβεβαιωθεί και η «ατάκα» Έλληνα εφοπλιστή ο οποίος έλεγε πρόσφατα ότι σκοπεύει να φέρει πλοίο του για επισκευές στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, διότι θα ξαναλειτουργήσουν.
Οι διαπραγματεύσεις
Το ελληνικό Δημόσιο και την πλευρά της ιδιοκτησίας των ναυπηγείων Σκαραμαγκά χωρίζουν αυτή την περίοδο τρία διαφορετικά claim στη διεθνή διαιτησία, αξίας πολλών δισ. ευρώ, καθώς και μια σειρά από δικαστικές διαμάχες στο εσωτερικό της χώρας. Σπουδαιότερη από όλες τα ασφαλιστικά μέτρα και η ανακοπή που έχει καταθέσει η πλευρά της ιδιοκτησίας των ΕΝΑΕ κατά του ελληνικού Δημοσίου για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της μεγάλης σταθερής πέμπτης δεξαμενής των ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Πρόκειται για το μεγαλύτερο asset του Σκαραμαγκά και είναι το σημείο από όπου ξεκινά κάθε επενδυτικό ενδιαφέρον για τα μεγαλύτερα ναυπηγεία της Ανατολικής Μεσογείου.
«Ημερομηνία κλεδί» για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ ελληνικού Δημοσίου και της πλευράς του κ. Σάφα είναι η 17η Απριλίου 2017. Τότε, σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική κυβέρνηση περιμένει στην Αθήνα την πλευρά της ιδιοκτησίας των ναυπηγείων, ενώ είναι η ημερομηνία που όπως έχει γίνει γνωστό, το διεθνές διαιτητικό δικαστήριο θα στείλει την πρώτη απόφαση προς τη γραμματεία προκειμένου να κοινοποιηθεί στους ενδιαφερόμενους.
Το claim το είχε καταθέσει η πλευρά Σάφα και αξίωνε μέχρι 1 δισ. ευρώ από το ελληνικό Δημόσιο για αθέτηση σειράς πολύ σημαντικών σημείων της συμφωνίας που υπεγράφη για την εξαγορά των ναυπηγείων, ενώ στη συνέχεα έγινε γνωστή και ως «νόμος Βενιζέλου». Οι εκτιμήσεις της αγοράς κάνουν λόγο για επικράτηση «στα σημεία» της πλευράς της ιδιοκτησίας των ΕΝΑΕ.
Αν το χρονοδιάγραμμα τηρηθεί, οι δύο πλευρές αναμένεται να παίξουν «σκληρό πόκερ» προκειμένου να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους. Η ελληνική πλευρά θα κρατάει στα χέρια της το δεύτερο claim, εκείνο που έχει καταθέσει κατά των ΕΝΑΕ και το οποίο αναμένεται να εκδικαστεί από το 2018 και μετά. Το ποσό που θα ζητήσει η ελληνική πλευρά δεν έχει υπολογιστεί ακόμα, αλλά εκτιμάται σε περισσότερα από 7 δισ. δολάρια. Επίσης θα κρατάει στα χέρια της την απόφαση που προηγήθηκε της στρατιωτικής, αυτή του 2008, και η οποία αναφέρει ότι θα πρέπει να καταβάλουν τα ΕΝΑΕ στο ελληνικό Δημόσιο περίπου 560 εκατ. ευρώ ως ανάκτηση. Η απόφαση αυτή μπορεί να ενεργοποιηθεί αν δεν καταστεί εφικτό να υλοποιηθεί άμεσα η στρατιωτική απόφαση, όπως έχει δεσμευτεί στην DG Comp ο κ. Πιτσιόρλας. Μια τέτοια κίνηση αναμένεται να πιέσει προς την έξοδο την πλευρά της ιδιοκτησίας, αλλά ενδέχεται επίσης να ανοίξει νέο κύκλο δικαστικών αντιπαραθέσεων.
«Άσους» στο μανίκι, πάντως, έχει και η πλευρά της ιδιοκτησίας των ΕΝΑΕ. Καταρχήν έχει καταθέσει νέο claim, αυτή τη φορά στο Διεθνές Κέντρο της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Επίλυση Επενδυτικών Αντιδικιών (ICSID).
Στην αίτηση αυτή ο κ. Σάφα διεκδικεί τα ατομικά δικαιώματά του υπό την ιδιότητα του Λιβανέζου πολίτη και στο πλαίσιο της Διμερούς Συνθήκης Επενδύσεων μεταξύ του Λιβάνου και της Ελλάδας. Πάντως και εδώ δεν έχει γίνει υπολογισμός του ύψους των διεκδικήσεων.
Επίσης έχει ακόμα ανοικτό το ζήτημα της δικαστικής διαμάχης για τη μεγάλη δεξαμενή των ΕΝΑΕ. Τα πολυτιμότερο asset των ναυπηγείων, «ο κράχτης» για τη ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία της χώρας, που μπορεί να ανεβάσει δεξαμενόπλοιο τύπου VLCC, έχει περάσει με νόμο στην ιδιοκτησία του Δημοσίου. Οποιοδήποτε σενάριο εκμετάλλευσης των ναυπηγείων και να υφάνει το ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει σχεδόν αναγκαστικά να περιλαμβάνει τη μεγάλη σταθερή δεξαμενή. Ωστόσο η πλευρά των ναυπηγείων έχει προσφύγει στη Δικαιοσύνη.
Όμιλος Νεώριο
Όσον αφορά τον όμιλο Νεώριο (Ελευσίνα και Σύρος) αποκαλυπτική των προθέσεων της κυβέρνησης είναι η τοποθέτηση του αναπληρωτή υπουργού Άμυνας Δημήτρη Βίτσα στην Επιτροπή Άμυνας της Βουλής. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Στην ίδια διαδικασία με άλλο όμως τρόπο και χρησιμοποιώντας άλλο νομικό δρόμο ολοκληρώνουμε τη συζήτηση για τα ναυπηγεία της Ελευσίνας και τα ναυπηγεία του Νεωρίου. Αλλάζει, αν όχι πλήρως, το ιδιοκτησιακό καθεστώς, αλλάζει η διοίκηση της εταιρείας». Καταλυτικός πάντως στη συγκεκριμένη περίπτωση αναμένεται να είναι ο ρόλος της Alpha Bank, που είναι ο βασικός πιστωτής του ομίλου Νεώριο.
Πιθανοί μνηστήρες
Δύο τουλάχιστον υποψήφιους επενδυτές για τα δύο μεγάλα ναυπηγεία της χώρας έχει στη διάθεσή του το ελληνικό Δημόσιο, σύμφωνα με τα όσα έχουν διαρρεύσει το τελευταίο διάστημα. Η πρώτη περίπτωση αφορά κοινοπραξία αμερικανοαραβικών συμφερόντων, η οποία έχει ενδιαφερθεί να επενδύσει σε Ελευσίνα και Σκαραμαγκά. Πάντως, σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Ν», η περίπτωση αυτή έχει αδυνατήσει το τελευταίο διάστημα, με το σχήμα να περιμένει να δει αν θα ξεκαθαρίσει η υπόθεση με τα ΕΝΑΕ. Η άλλη περίπτωση είναι η Cosco, από την οποία έχει ζητήσει να επενδύσει στα ελληνικά ναυπηγεία ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.
Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες από άλλη πηγή, το γεγονός ότι η Cosco αποφάσισε να τρενάρει την έλευση στην Ελλάδα της πρώτης πλωτής δεξαμενής για τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Περάματος (ήταν να έρθει μέσα στο πρώτο τρίμηνο, ενώ η νέα ημερομηνία προσδιορίστηκε προς το τέλος του καλοκαιριού), σχετίζεται και με τις εξελίξεις στον Σκαραμαγκά. Κύκλοι της Cosco έχουν επιβεβαιώσει το ενδιαφέρον τους για έναν «καθαρό» Σκαραμαγκά, ενώ έχουν εισέλθει και σε συζητήσεις και για τα ναυπηγεία Ελευσίνας.
Στελέχη της αγοράς που παρακολουθούν τις εξελίξεις από την πρώτη στιγμή επισημαίνουν στη «Ν» ότι σε αυτή την περίοδο η Ελλάδα θα πρέπει να αντέξει την ταυτόχρονη λειτουργία ουσιαστικά τριών μεγάλων ναυπηγείων στην ίδια περιοχή (ΕΝΑΕ, Ελευσίνα και ΟΛΠ, εφόσον φέρει τις δύο πλωτές δεξαμενές, μια 80.000 τόνων και μια 330.000 τόνων). Οι ίδιες πηγές παράλληλα επεσήμαναν ότι υπάρχει σε εξέλιξη και ένα έντονο διπλωματικό παιχνίδι, αφού τα δύο μεγάλα ελληνικά ναυπηγεία αναλαμβάνουν τη ναυπήγηση και επισκευή πολεμικών πλοίων της Ελλάδας (χώρας του ΝΑΤΟ), ενώ φιλοδοξούν να επισκευάζουν και πλοία του αμερικανικού στόλου.
«Θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολο να αποδεχτούν οι Αμερικανοί» μια κρατικών συμφερόντων κινεζική εταιρεία (Cosco) να έχει τον έλεγχο ναυπηγείων που αναλαμβάνουν εργασίες για πολεμικά πλοία του ΝΑΤΟ. «Ακόμα περισσότερο αυτή την περίοδο που οι σχέσεις των δύο χωρών δεν είναι οι καλύτερες δυνατές» επισήμαναν χαρακτηριστικά στη «Ν».
