Από την έντυπη έκδοση
Της Τέτης Ηγουμενίδη
[email protected]
Φαινόμενα κερδοσκοπίας που έχουν ως αποτέλεσμα να μην επιτρέπουν στον θεσμό της χρυσής βίζας να αποδώσει τα αναμενόμενα, τουλάχιστον όσον αφορά την κινεζική αγορά, καταγγέλλει στη «Ν» ο πρόεδρος του πανελλαδικού δικτύου E-Real Estates Θεμιστοκλής Μπάκας.
Όπως είναι γνωστό, με τον ν. 4143/2013 δόθηκε η δυνατότητα της παροχής βίζας σε πολίτες τρίτων χωρών (και στους άμεσους συγγενείς τους) που αγοράζουν κατοικία στη χώρα μας, αρκεί η αξία της να υπερβαίνει τα 250.000 ευρώ. Πρόκειται για πρακτική που έχουν ακολουθήσει και άλλες χώρες, όπως είναι η Πορτογαλία και η Ισπανία, με βασικό στόχο την τόνωση της κτηματαγοράς τους.
Μόλις 1.340 άδειες
Στην Ελλάδα και ενώ ο θεσμός της χρυσής βίζας είναι σε ισχύ περίπου τρία χρόνια, δεν θεωρείται πως έχει αποδώσει τα αναμενόμενα. Συνολικά οι άδειες διαμονής επενδυτών που έχουν δοθεί μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου βάσει του θεσμού της βίζας είναι 1.340 (νούμερο που αντιστοιχεί στα ακίνητα που έχουν πουληθεί), εκ των οποίων 567 αφορούσαν Κινέζους πολίτες, 335 Ρώσους, 62 Ουκρανούς, 62 Λιβανέζους και 58 Αιγύπτιους (στοιχεία από το Enterprise Greece).
Σύμφωνα με τον κ. Μπάκα, η χρυσή βίζα θα πρέπει πλέον να ονομάζεται «χρυσή μπίζνα» ή «χρυσό κόλπο». Όπως επισημαίνει, το πρώτο διάστημα ο θεσμός απέτυχε εξαιτίας της απουσίας ενημέρωσης των επαγγελματιών στον χώρο των ακινήτων και των αρμόδιων δημοσίων υπαλλήλων. Ταυτόχρονα η συνεχής αρνητική διαφήμιση και παραπληροφόρηση (οι Έλληνες ξεπουλούν την ακίνητη περιουσία τους για ένα κομμάτι ψωμί) έφερε Κινέζους που ζητούσαν να αγοράσουν ακίνητα σε τιμές μειωμένες κατά 30% - 50% από αυτές που ζητούσε ο ιδιοκτήτης και οι οποίες ήταν ήδη μειωμένες από την ύφεση. Την πρώτη χρονιά, μάλιστα, σύμφωνα πάντα με τον πρόεδρο της E-Real Estates, η παραπληροφόρηση των διαμεσολαβούντων, ελληνικής καταγωγής που είχαν σχέσεις με την Κίνα, είχε οδηγήσει τους Κινέζους να πιστεύουν ότι μπορούν να αγοράσουν ακίνητο 10ετίας, μπροστά στη θάλασσα, στην παραλιακή ζώνη της Αθήνας (Π. Φάληρο, Γλυφάδα, Βούλα κ.λπ.), αλλά και στο Σούνιο, με αντίτιμο τις 100.000 ευρώ.
«Τότε», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά, «η απάντηση που δώσαμε κάποιοι στους ενδιαφερόμενους ήταν ότι αν το βρείτε εσείς, πείτε μας να το αγοράσουμε εμείς. Οι Κινέζοι στη συνέχεια άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά σε κάτι δεν τους είχαν ενημερώσει σωστά και ότι τα όνειρα για απόκτηση νεόδμητης κατοικίας 120-150 τ.μ. στις καλές περιοχές της Αττικής δεν μπορεί να πραγματοποιηθούν με 800 και με 1.000 ευρώ/τ.μ.».
Στην επόμενη φάση του το φαινόμενο εξελίχθηκε ως εξής, όπως το περιγράφει το προαναφερόμενο στέλεχος της κτηματαγοράς: «Έλληνες που διατηρούσαν σχέσεις -είτε επαγγελματικές είτε φιλικές- με την Κίνα παρουσιάζονταν σε κτηματομεσιτικά γραφεία ως εκπρόσωποι Κινέζων αγοραστών και ζητούσαν υπερβολικές αμοιβές για τη διαμεσολάβησή τους. Οι αμοιβές αυτές μπορεί και να δόθηκαν σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά η κυρίαρχη συνέπεια ήταν η μη ολοκλήρωση πολλών αγοραπωλησιών.
Στην παρούσα φάση και καθώς οι τελικοί ενδιαφερόμενοι πλέον έχουν ενημερωθεί για τις αξίες των ακινήτων στη χώρα μας το “χρυσό κόλπο” έχει προσελκύσει Κινέζους διαμεσολαβητές - μεσίτες οι οποίοι συνεργαζόμενοι με δικηγορικά γραφεία επισκέπτονται κτηματομεσιτικά γραφεία της χώρας αναζητώντας… συνεργασία με αντίτιμο το 20% επί της αξίας της αγοραπωλησίας (όταν το σύνηθες στην Ελλάδα είναι το 2% για τον μεσίτη που εκπροσωπεί τον πωλητή και άλλο ένα 2% γι’ αυτόν που εκπροσωπεί τον αγοραστή). Οι Κινέζοι είναι αρκετά μεθοδικοί, ενώ δεν είναι εύκολο να ξέρει κανείς αν είναι κάποιος πραγματικά κτηματομεσίτης».
Όπως επισημαίνει ο κ. Μπάκας, «πουθενά στον κόσμο ο μεσίτης δεν λαμβάνει τέτοιο υψηλό ποσοστό επί της αξίας του ακινήτου, ενώ για να καλυφθούν οι απαιτήσεις των Κινέζων διαμεσολαβητών η διαδικασία που ακολουθείται σήμερα είναι η εξής: Υπογράφεται κανονικά το συμβόλαιο της αγοραπωλησίας που καλύπτει τις προϋποθέσεις του νόμου για τη χρυσή βίζα και παράλληλα ένα ιδιωτικό συμφωνητικό μεταξύ του διαμεσολαβητή και του ιδιοκτήτη (που προφανώς έχει φθάσει στο αμήν και πρέπει να πουλήσει) όπου συμφωνείται η απόδοση από τον ιδιοκτήτη στον διαμεσολαβητή (όταν εισπράξει το ποσό της αγοραπωλησίας) του 20% της αξίας του συμβολαίου».
Είναι προφανές ότι κάτι δεν πάει καλά και πάντως σίγουρα τα φαινόμενα αυτά δεν εξυπηρετούν τον στόχο της ανάπτυξης της αγοράς αυτής, που ούτως ή άλλως δεν έχει ξεπεράσει ακόμα τις δικές της παιδικές ασθένειες, όπως είναι η γραφειοκρατία, η ελλιπής ενημέρωση των αρμόδιων δημόσιων φορέων και η ανύπαρκτη διαφήμισή του από την Πολιτεία στις χώρες από όπου δύναται να αντληθούν υποψήφιοι επενδυτές. Υπό κανονικές συνθήκες θα μπορούσε ο θεσμός της χρυσής βίζας να απαλύνει κάπως τις ολέθριες συνέπειες της κρίσης στην αγορά του real estate, τη στιγμή μάλιστα που η Ελλάδα απαιτεί, προκειμένου να δώσει βίζα σε πολίτες τρίτων χωρών, την αγορά ακινήτου με τη μικρότερη αξία από ό,τι οι υπόλοιπες χώρες.
Λήψη μέτρων
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της E-Real Estates, ειδικά για τις αγορές ακινήτων από αλλοδαπούς που συνδέονται με τη χρυσή βίζα θα πρέπει να προβλεφθεί διαδικασία εκτίμησης της τιμής πώλησης από ορκωτούς εκτιμητές, να εξετάζεται αν το αντίτιμο που έχει εγγραφεί στο συμβόλαιο είναι πραγματικό και όχι αληθοφανές. Αναγκαίο επίσης είναι ο κτηματομεσίτης του σήμερα να σέβεται τη δουλειά του, να υπερασπίζεται τα συμφέροντα του πελάτη του, να μη συμμετέχει σε μεθόδους υφαρπαγής της ελληνικής ιδιοκτησίας και να μη συμμετέχει σε διαδικασίες πίεσης και εξαπάτησης. «Αν αυτό το φαινόμενο συνεχιστεί», καταλήγει ο ίδιος, «θα προσελκύσει κι άλλους μεσίτες ανά την υφήλιο, που το μόνο που θα καταφέρουν είναι να πληγώσουν την ελληνική οικονομία και να αφανίσουν την ελληνική κτηματαγορά».
