Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με στόχο να βελτιωθεί η ανεξαρτησία, η ακεραιότητα και η υπευθυνότητα των εθνικών και των κοινοτικών στατιστικών υπηρεσιών.
Η ανακοίνωση προωθεί έναν Κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές, ώστε να αυξηθεί η εμπιστοσύνη στις στατιστικές υπηρεσίες και να ενισχυθεί η ποιότητα των στατιστικών με την εφαρμογή βέλτιστων διεθνών στατιστικών αρχών και πρακτικών. Η Επιτροπή, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της, θα εφαρμόσει τις αρχές αυτές στη Εurostat και συνιστά στα κράτη - μέλη να υποστηρίξουν πολιτικά τον Κώδικα και να διασφαλίσουν την τήρησή του.
Τον Ιούνιο του 2004 το Συμβούλιο υπουργών οικονομικών (Ecofin) διεκήρυξε την σπουδαιότητα της ακεραιότητας, της ανεξαρτησίας και της υπευθυνότητας των φορέων που συγκεντρώνουν στατιστικά στοιχεία, ως θεμελιωδών στοιχείων της ποιότητας των στατιστικών και κάλεσε την Επιτροπή να αναπτύξει ελάχιστα ευρωπαϊκά πρότυπα στον τομέα αυτόν.
Κατόπιν αυτού η Επιτροπή, σε ανακοίνωση την οποία εξέδωσε τον Δεκέμβριο του 2004 («Προς μια ευρωπαϊκή στρατηγική διακυβέρνησης των δημοσιονομικών στατιστικών» ), περιέγραψε σε αδρές γραμμές τη στρατηγική της για τη βελτίωση της ποιότητας των δημοσιονομικών στατιστικών οι οποίες αποτελούν αποφασιστικό παράγοντα για την ομαλή λειτουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης.
Η σημερινή ενέργεια αποτελεί το τρίτο και τελευταίο μέρος της στρατηγικής αυτής. Το δεύτερο μέρος ήταν η έγκριση από την Επιτροπή τον Μάρτιο, ενός σχεδίου κανονισμού για την ενίσχυση των εποπτικών εξουσιών της Eurostat το οποίο τελεί, σήμερα, υπό συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.
Η ανακοίνωση για την «Ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα των εθνικών και των κοινοτικών στατιστικών υπηρεσιών» αναπτύσσει ελάχιστα πρότυπα για την κατάρτιση και την κυκλοφορία στατιστικών ως σύνολο στην Ευρώπη. Μολονότι οι στατιστικές στην Ευρώπη είναι ήδη υψηλής ποιότητας σε σχέση με άλλα μέρη του κόσμου, το σύστημα θα ωφεληθεί από την γενική υιοθέτηση βέλτιστων αρχών και πρακτικών.
Η Επιτροπή, συνεπώς, συνιστά στα κράτη μέλη να παράσχουν πολιτική υποστήριξη για τον Κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές τον οποίο κατήρτισαν οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες και η Eurostat. Ο εν λόγω αυτορρυθμιστικός κώδικας θεσπίζει 15 αρχές όπως η επαγγελματική ανεξαρτησία, η επάρκεια πόρων και η ποιότητα των στατιστικών.
Ορίζει π.χ. ότι ο καλύτερος τρόπος εξασφάλισης της ανεξαρτησίας της στατιστικής υπηρεσίας είναι να κατοχυρωθεί με νόμο και ο/η επικεφαλής της να διαθέτει επαρκές κύρος από άποψη ιεραρχίας και να έχει την ευθύνη της λήψης αποφάσεων ως προς τα στατιστικά πρότυπα και διαδικασίες, καθώς και ως προς το περιεχόμενο και τον χρόνο των δημοσιευόμενων στατιστικών.
Η Επιτροπή, όπως τονίζει στην ανακοίνωσή της, δεσμεύεται να εξασφαλίσει την τήρηση των αρχών του Κώδικα από την Eurostat και καλεί τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν τον Κώδικα ως ένα κοινό σύνολο προτύπων και να εξασφαλίσουν την τήρηση των αρχών που περιλαμβάνονται σε αυτόν. Προτείνεται παράλληλα η προσεκτική παρακολούθηση της εφαρμογής του.
Η ανακοίνωση περιλαμβάνει, επίσης, ορισμένες αρχές πάνω στις οποίες πρέπει να στηρίζεται ένας διάλογος για την εξισορρόπηση των στατιστικών προτεραιοτήτων με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των χρηστών και, ταυτόχρονα, τη μείωση του βάρους που φέρουν οι ερωτώμενοι.
Η ανακοίνωση και η σύσταση θα ενταχθούν στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου Ecofin της 7ης Ιουνίου 2005, μαζί με τον κανονισμό του Μαρτίου για την ποιότητα των στατιστικών στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος.
