Από την έντυπη έκδοση
Της Άννας Δόγα
[email protected]
Μια εκστρατεία προώθησης καταθετικών προϊόντων βρίσκεται σε εξέλιξη από πλευράς των τραπεζών και «πατάει» σε δύο άξονες: την προσέλκυση χρημάτων που μένουν σε θυρίδες και σεντούκια, και ταυτόχρονα την αποκατάσταση της επαφής με τους πελάτες, η οποία είχε χαθεί λόγω της κρίσης ή αφορούσε μόνο τους δανειολήπτες που είχαν προβλήματα εξυπηρέτησης των οφειλών.
Eνώ και σε αυτό το τελευταίο «μέτωπο» γίνονται κινήσεις, και από τον Σεπτέμβριο πρωτοβουλίες όπως η καμπάνια της Εθνικής που απευθύνεται στους δανειολήπτες θα ενταθούν, οι τράπεζες με την ευκαιρία της χαλάρωσης των capital controls στρέφονται και στους πελάτες τους που είναι δυνάμει καταθέτες.
Με τηλεφωνήματα από το δίκτυο σε πελάτες λιανικής, αλλά και πιο στοχευμένα σε μεγαλύτερους πελάτες, τα πιστωτικά ιδρύματα επιχειρούν να αξιοποιήσουν την απελευθέρωση του «νέου χρήματος» και να ενισχύσουν τους δεσμούς με το πελατολόγιό τους, προσδοκώντας στη διαμόρφωση και μιας τάσης επιστροφής καταθέσεων από τα 15 με 20 δισ. ευρώ που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, βρίσκονται αποθησαυρισμένα.
Προϋπόθεση η πολιτικο- οικονομική σταθερότητα
Ο πήχης των προσδοκιών κινείται χαμηλά γιατί, όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, για τη σοβαρή επάνοδο καταθέσεων θα χρειαστεί μακρά περίοδος πολιτικοοικονομικής σταθερότητας και εμπέδωσης της εμπιστοσύνης των καταθετών. Ούτε οι αποδόσεις αποτελούν δέλεαρ όταν η φυγή των καταθέσεων προκύπτει από ανησυχία για το μέλλον της χώρας, σημειώνουν τραπεζικά στελέχη, υπενθυμίζοντας ότι τα υψηλά επιτόκια, άνω του 5%, της περιόδου 2010-2011 δεν ανέκοψαν καμία από τις φάσεις εκροής των τελευταίων ετών.
Ειδικά, δε, υπό τις παρούσες συνθήκες χαμηλών επιτοκίων, η απόδοση σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι ελκυστική: οι τράπεζες προσφέρουν επιτόκια για όσους φέρουν τα χρήματά τους από τις θυρίδες ή από το εξωτερικό που διαμορφώνονται στο 1,30% περίπου και έχουν περισσότερο ως στόχο την τόνωση της ψυχολογίας, ενώ τα συμβατικά επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις έχουν υποχωρήσει στο ιστορικό χαμηλό του 0,80%.
Προγράμματα επιβράβευσης
Οι τράπεζες έχουν συνδέσει τους προθεσμιακούς λογαριασμούς με προγράμματα επιβράβευσης, τα οποία συνδυάζουν τις αποδόσεις αυτές με κίνητρα για τον πελάτη όπως πόντους ή δωροεπιταγές που εξαργυρώνονται σε καθημερινές αγορές από τα συνεργαζόμενα καταστήματα. Τα προγράμματα θα εμπλουτιστούν από το φθινόπωρο και θα προωθούνται από το δίκτυο των καταστημάτων με περισσότερη ένταση. Με τα προγράμματα αυτά δίνεται στο δίκτυο των τραπεζών η ευκαιρία να προσεγγίσει εκ νέου τους πελάτες και να περάσει μήνυμα ασφάλειας των καταθέσεων και της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος. Η ανταπόκριση είναι ακόμη μικρή, αφού, όπως παραδέχονται τα στελέχη του κλάδου, σαφή τάση αναστροφής θα υπάρξει αν ενισχυθεί η σταθερότητα της οικονομίας και υπάρξουν συνθήκες ανάκαμψης.
Όσο διατηρείται η αβεβαιότητα, δεν θα δούμε καταθέτες να επιστρέφουν, ενώ οι κατασχέσεις λογαριασμών για οφειλές προς το Δημόσιο λειτουργούν αποθαρρυντικά σε ορισμένες περιπτώσεις, χωρίς να παραγνωρίζει κανείς ότι μέρος των καταθέσεων που έφυγαν από το σύστημα το 2015 «κάηκαν» σε υποχρεώσεις προς το Δημόσιο και καθημερινές ανάγκες.
Στον αντίποδα, η ανησυχία από την εφαρμογή του περιουσιολογίου και του ηλεκτρονικού πόθεν έσχες μπορεί να λειτουργήσει θετικά, καθώς οι φορολογούμενοι έχουν πλέον την υποχρέωση να δηλώσουν τα μετρητά που βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος, δηλαδή σε θυρίδες ή στρώματα, εφόσον αυτά υπερβαίνουν τις 15.000 ευρώ. Η εξέλιξη αυτή είναι κίνητρο ή φόβητρο για μερίδα των καταθετών που θα εξετάσουν έτσι την επανείσοδο στο σύστημα, εκτιμούν τραπεζίτες.
Όσο διατηρείται η αβεβαιότητα, δεν θα δούμε καταθέτες να επιστρέφουν, ενώ οι κατασχέσεις λογαριασμών για οφειλές προς το Δημόσιο λειτουργούν αποθαρρυντικά σε ορισμένες περιπτώσεις.
Μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης καταγράφηκε αύξηση των καταθέσεων, αποδεικνύοντας ακριβώς ότι η εμπιστοσύνη είναι το «κλειδί» για την ενίσχυση της καταθετικής βάσης.
Ήδη τον Ιούνιο παρατηρήθηκε αύξηση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα κατά 1,04 δισ. ευρώ σε μηνιαία βάση, ενώ τον Ιούνιο 2015 είχε καταγραφεί μείωση κατά 7,69 δισ. ευρώ σε μηνιαία βάση.
Οι έντονες εκροές καταθέσεων της περιόδου Σεπτεμβρίου 2014-Ιουνίου 2015 ύψους 42,5 δισ. ευρώ σταμάτησαν μετά την επιβολή capital controls.
Το υπόλοιπο των ιδιωτικών καταθέσεων ανήλθε σε 122,74 δισ. ευρώ στο τέλος του Ιουνίου από 121,7 δισ. ευρώ στο τέλος Μαΐου και 122,23 δισ. ευρώ στο τέλος του Ιουνίου 2015.
Η αύξηση των καταθέσεων εντός του Ιουνίου προήλθε από την άνοδο των καταθέσεων των επιχειρήσεων, κατά 682 εκατ. ευρώ και των νοικοκυριών κατά 358 εκατ. ευρώ.
Ειδικά για τα νοικοκυριά, επισημαίνεται τόσο η αύξηση των καταθέσεων όψεως κατά 201 εκατ. ευρώ, όσο και η άνοδος των καταθέσεων προθεσμίας κατά 381 εκατ. ευρώ σε μηνιαία βάση, ενώ αντίθετα οι καταθέσεις ταμιευτηρίου μειώθηκαν κατά 224 εκατ. ευρώ.
Όσον αφορά τις καταθέσεις των επιχειρήσεων σημειώνεται η αύξηση κατά 6,1% σε μηνιαία βάση και κατά 35,6% σε ετήσια των καταθέσεων όψεως.
Η διάδοση των καρτών
Η σημαντική αύξηση των καταθέσεων μιας ημέρας στο σύνολο του ιδιωτικού τομέα (καταθέσεις όψεως και ταμιευτηρίου) τον Ιούνιο κατά 25,6% (74,7 δισ. ευρώ) σε ετήσια βάση, συνδέεται με τη διάδοση των χρεωστικών και των πιστωτικών καρτών και των ηλεκτρονικών πληρωμών κυρίως ύστερα από την επιβολή του εβδομαδιαίου ορίου στις αναλήψεις. Οι συνολικές ιδιωτικές καταθέσεις του Ιουνίου ήταν μειωμένες κατά 115,1 δισ. ευρώ έναντι του μεγίστου υπολοίπου καταθέσεων ιδιωτών των 237,8 δισ. ευρώ που καταγράφηκε τον Σεπτέμβριο του 2009.
