Του Κώστα Ιωαννίδη
Εδώ και μήνες η στήλη επιμένει να ειδοποιεί σταθερά τα ακόλουθα:
Η στήλη δεν μπορεί να πάρει θέση ως προς το ποιο θα είναι το μέλλον της ελληνικής οικονομίας και συνεπώς περιμένει τις εξελίξεις. Σεβόμαστε το άγχος των επενδυτών και δεν θα προβούμε σε προβλέψεις παρά μόνο αφού ο ορίζοντας ξεκαθαρίσει. Με την οικονομία να γλιστράει σε αχαρτογράφητα εδάφη οι αντιδράσεις των θεσμικών παραμένουν απρόβλεπτες.
γράφει ο Κώστας Ιωαννίδης
Αν αναζητηθεί η τάση από το ιστορικό ανά εβδομάδα διάγραμμα του 25άρη, τα μηνύματα δεν είναι αισιόδοξα. Το τρίτο και γεμάτο περιπέτειες, για την ελληνική κεφαλαιαγορά τρίμηνο, είχε μόλις εννέα εβδομάδες, πέντε πτωτικές και τρεις ανοδικές. Με τις ανοδικές πιστώθηκε ο Σεπτέμβριος και κατέστη ο τρίτος ανοδικός μήνας του 2015. Αλλά το τρίμηνο συνολικά, προκάλεσε απώλειες -18% στον ΓΔ και -21,3% στον 25άρη. Ήταν το σκληρότερο στην ιστορία της αγοράς για τον τραπεζικό κλάδο, αφού στη διάρκειά του οι ΑΛΦΑ και ΕΤΕ υποχώρησαν κατά -67% χονδρικά και πάνω από -80% είναι οι απώλειες των ΕΥΡΩΒ και ΠΕΙΡ. Μπορεί τα capital control να μην προκάλεσαν στους Έλληνες ανατριχίλα, αλλά στους επενδυτές είναι βέβαιο πως προκάλεσαν τεράστια τρομάρα.
Το κακό είναι πως το χρηματιστήριο είναι προεξοφλητικός μηχανισμός. Τα blues των τραπεζών θα τα καταλάβουν οι πολίτες αργότερα. Ωστόσο για την ώρα, δεν προκύπτει αχτίδα φωτός που να δικαιολογεί μια σχετική αισιοδοξία στο άμεσο μέλλον. Η υπόσχεση του πρωθυπουργού, από τις ΗΠΑ, ότι θα περάσει από τη Βουλή τα μέτρα που χρειάζεται για να αξιολογηθεί η Ελλάδα και να λάβει δανεικά, επιτρέπει την ανάπτυξη, κάποια στιγμή και σε κάποια φάση, στοιχημάτων. Αυτά έχει ανάγκη το ταλαιπωρημένο επενδυτικό κοινό για να ξεφύγει από το μούδιασμα που έχει προκαλέσει η εμφάνιση ζημιών διαρκείας στα χαρτοφυλάκια είτε είναι επαγγελματικά είτε προσωπικά. Τεχνικά πάντως αυτή η εβδομάδα δεν αστειεύεται. Γιατί ή θα αποδειχθεί ανοδική ή θα φέρει την προσέγγιση των ΓΔ και 25άρη, άλλη μια φορά, στα χαμηλά του 2015.
Την Παρασκευή όπως αναφέρουμε στα διεθνή η έκθεση για την αγορά εργασίας στις ΗΠΑ προκάλεσε αναταραχή στην παγκόσμια επενδυτική κοινότητα. Αλλά τελικά αντί να ερμηνεύσουν τα απογοητευτικά στοιχεία ως ενδεικτικά της κατάστασης στην παγκόσμια οικονομία οι επενδυτές είδαν το ποτήρι μισογεμάτο επισυνάπτοντας θετικότητα στην πιθανότητα η FED να καθυστερήσει την άνοδο των επιτοκίων. Οι ασιατικές αγορές πήραν τη σκυτάλη του ανοδικού ράλι της Wall Street και συνέχισαν με άνοδο των αγορών μετοχών των αναδυόμενων οικονομιών και επειδή το ΧΑ ανήκει στις αναδυόμενες αγορές πιθανά να επηρεαστεί θετικά.
Το αποτύπωμα των τραπεζών
Η κατώτερη τιμή στο δωδεκάμηνο για το δείκτη τους σημειώθηκε στις 28/1 τις 53,22 μονάδες και κλείσιμο στις 53,94. Το μέγιστο πάλι στο πρώτο τρίμηνο εμφανίστηκε στις 939,32 μονάδες στις 25 Φεβρουαρίου από όπου ξεκίνησε μια νευρική αναζήτηση ενός πυθμένα που μάλλον θα συνεχιστεί. Με δεδομένη την ισχύ των τραπεζικών μετοχών αξίζει να αναφέρουμε ότι ο κλαδικός τους δείκτης έχει σταματήσει πάνω στα επίπεδα που τον οδήγησαν οι θεσμικοί στην πρώτη και «φαρμακερή» για το ΧΑ συνεδρίαση μετά την εξαγγελία των εθνικών εκλογών στις 24 Αυγούστου.
Αντίθετα οι βασικοί δείκτες σταμάτησαν στην αρχή της ζώνης που το κάτω όριό της είναι ο πυθμένας για το τρέχον έτος. Δηλαδή την Παρασκευή ο τραπεζικός δείκτης σταμάτησε στις 160,03 μονάδες με κατώτερο μέρας τις 155,68. ενώ στις 24/8 έκλεισε στις 163,37 με ελάχιστο μέρας τις 159,82. Ενώ ο ΓΔ στις 640,99 με κατώτερη μέρας τις 640,47 όταν στις 24/8 βρέθηκε στις 568,38 με χαμηλό ημέρας στις 562,87 μονάδες. Αντίστοιχα ο 25άρης που είναι ακόμα πιο εξαρτημένος από τις τράπεζές του, την Παρασκευή σταμάτησε στις 185,90 μονάδες με ελάχιστο τις 185,40 αλλά στις 24/8 είχε κλείσει στις 163,12 με ελάχιστο μέρας στις 161,85. Για εκείνους που ζαλίζονται από αριθμητικές συγκρίσεις ο FTSE25 απέχει πάνω από 22 μονάδες του από τον πυθμένα της 24/8 ενώ ο τραπεζικός δείκτης έκλεισε 3 μονάδες του χαμηλότερα από τότε. Συνεπώς η καθοδική ορμή των τραπεζών είναι σε εξέλιξη και αυτό μπορεί να οδηγήσει τους βασικούς δείκτες στην δοκιμή του πυθμένα της τελευταίας βδομάδας του Αυγούστου.
Σήμερα οι τράπεζες του FTSE25 απέχουν από το μέγιστο τελευταίων 12 μηνών στην «καλύτερη» περίπτωση -85% (ΕΤΕ) και στην «χειρότερη» -95% (ΠΕΙΡ), με την ΕΥΡΩΒ στο -93,9% και την ΑΛΦΑ στο -85,7%. Για να γίνει αντιληπτή η στατιστική εικόνα των επιμέρους τίτλων του δείκτη των θεσμικών αξίζει να αναφέρουμε ότι ο ΓΔ από το max 12 μηνών απέχει -40% και ο 25άρης -46%. Αλλά υπάρχουν και «σκληρά καρύδια» ανάμεσα στα blue chip. Είναι εκείνα που εμφανίζουν τιμή που έχει υποπολλαπλάσια απόσταση από την κορυφή τους στο δωδεκάμηνο και σε κάθε περίπτωση αυτή είναι μικρότερη από -20%. Αλφαβητικά είναι ΑΡΑΙΓ -15,4%, ΓΡΙΒ -15,2%, ΕΕΕ -16,1%, ΕΛΠΕ -9,2%, ΛΑΜΔΑ -5,26%, ΜΟΗ -1%, ΟΛΠ -9,8%, ΤΕΝΕΡΓ -18,1% και ΤΙΤΚ -19,1%. Αυτή η αντίθεση σφραγίζει την εικόνα της αγοράς πριν την πολυπόθητη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Προηγείται ωστόσο η αξιολόγηση.
Η επίδραση της δυναμικής της περασμένης βδομάδας
ΗΠΑ Ευρώπη Κόσμος
Η νομισματική πολιτική δεν λύνει όλα τα προβλήματα
Αρκετοί αναλυτές επιμένουν ότι η βουτιά των αγορών στο τρίτο τρίμηνο θα έχει συνέχεια το τέταρτο, γιατί η κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας δεν άλλαξε μόνο και μόνο επειδή άλλαξε ο μήνας. Άλλωστε ο Οκτώβριος, δεν είναι ένας παραδοσιακά καλός, για τα χρηματιστήρια, μήνας. Πέρυσι οι αγορές μετοχών υποχώρησαν τον Οκτώβριο γιατί στο τέλος του θα σταματούσε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Fed (QE4). Αλλά τελικά από τα χαμηλά εκείνου του μήνα οι δείκτες της Wall Street κατάφεραν να κορυφώσουν φέτος το Μάιο με ένα ράλι της τάξης του +14,4%.
Εκείνο που βαραίνει το φρόνημα των επενδυτών είναι ότι από την κορυφή, και από τις 21/5 ως τις 25 Αυγούστου, οι μετοχές του βαρύτερου δείκτη στον κόσμο εμφάνισαν απώλειες -12,4%. Με το μεγαλύτερο μέρος εκείνης της πτώσης να σημειώνεται τις δυο τελευταίες μέρες της περιόδου. Ο S&P 500 έχει απόσταση περίπου +4,5% από εκείνα τα χαμηλά επίπεδα, αλλά ακόμα διατηρεί απόσταση -8,6% από το ιστορικό υψηλό του. Η εβδομάδα που πέρασε περιλάμβανε το τέλος του τρίτου τριμήνου και για τους δείκτες των αγορών μετοχών ήταν ήπια ως προς το τελικό της αποτέλεσμα. Η δυναμική στην χρηματιστηριακή αγορά την Παρασκευή, όταν οι S&P 500 και Dow Jones Industrial Average εμφάνισαν τις μεγαλύτερες ημερήσιες διακυμάνσεις τους μέσα σε τέσσερα χρόνια, είναι βέβαιο ότι τάραξε πολύ, πολλούς επενδυτές. Η αστάθεια της παγκόσμιας αγοράς του προηγούμενου μήνα προκάλεσε στις μετοχές των ΗΠΑ στο χειρότερο τρίμηνο τους σε τέσσερα χρόνια και δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης.
Οι επενδυτές προετοιμάζονται για άλλο ένα πτωτικό βήμα του S&P 500, παρά τη θετική επίδοσή του την περασμένη εβδομάδα, αφού αυξάνουν τα διαθέσιμα σε μετρητά και σχηματίζουν αμυντικές θέσεις στα χαρτοφυλάκιά τους. Για την εβδομάδα, ο S&P500 κλείνοντας στις 1951,36 μονάδες είχε επίδοση +1,04% και στο 2015 -6,28%, διατηρώντας σημαντική αρνητική απόδοση. Ενώ ο Dow κέρδισε +0,97% και πλέον αποδίδει -8,42% στο έτος. Ο S&P400 της μεσαίας κεφαλαιοποίησης υποχώρησε -0,15% με επίδοση -5,66% φέτος, και ο Russell 2000, της μικρής κεφαλαιοποίησης, βούτηξε -0,77%, με επίδοση έτους -7,52%. Ο δε Nasdaq με μεταβολή 0,45%, διατήρησε και αυτός τις απώλειές του για το 2015 στο -1,73%. Η τιμή του χρυσού υποχώρησε κατά -0,69% στα 1137,60 δολάρια.
Ο Nikkei της Ιαπωνίας, έχασε -0,85% και η ετήσια επίδοσή του είναι +1,57%. Ο γερμανικός δείκτης DAX βούτηξε -1,40%, με αρνητική πλέον και αυτός απόδοση το 2015 -2,57% και ο CAC ακολούθησε με -0,49% και απόδοση φέτος +5,03%. Ο δείκτης IBEX της Ισπανίας κέρδισε +0,88% και στο τρέχον έτος υποχωρεί πλέον -6,58%. Ο δείκτης FTSE MIB στην Ιταλία εμφάνισε άνοδο +0,26% και στο 2015 κερδίζει 12,54%. Ο Bovespa της Βραζιλίας εκτινάχθηκε κατά +4,91%, με απώλειες το τρέχον έτος -5,95%, ενώ ο Bolsa του Μεξικού ακολούθησε με +0,71% μόνο, το 2015 χάνει πλέον -0,95%. Ο δείκτης Kospi στη Νότια Κορέα ανέβηκε κατά +1,38% με επίδοση για φέτος +2,82%. Ο δείκτης Sensex για τις μετοχές στην Ινδία ενισχύθηκε +1,38%, και στο 2015 αποδίδει -4,65%. Στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ ο Hang Seng πρόσθεσε +1,51% και το 2015 υποχωρεί -8,89%.
Μετατοπίσεις κεφαλαίων
Μια έκθεση για την απασχόληση των ΗΠΑ την Παρασκευή, με στοιχεία κατώτερα από το αναμενόμενο για το μήνα Σεπτέμβριο, κλάδεψε τις προσδοκίες για την αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων, καθώς και τις προοπτικές για τα εταιρικά κέρδη στις εταιρίες των ΗΠΑ, τώρα που αναμένονται τα αποτελέσματα τρίτου τριμήνου. Αυτοί οι παράγοντες αναζωπυρώνουν τους φόβους για την πιθανότητα να εκτροχιαστεί η οικονομική ανάκαμψη.
Οι ανησυχίες για την παγκόσμια οικονομία έχουν τροφοδοτήσει μια σειρά από μεγάλες καθόδους και ανοδικές αντιδράσεις τον περασμένο μήνα, καθώς οι επενδυτές αναζητούν πιο γαλήνια επενδυτικά πεδία. Ο δείκτης S & P είχε μειωθεί περισσότερο από 10% από το ρεκόρ που έφθασε στις 20 Μαΐου και την Παρασκευή, μετά την έναρξη της διαπραγμάτευσης με ρευστοποιήσεις έκλεισε ψηλότερα κατά +1,42%, παραμένοντας ακόμα κάτω -8,6% από τα πρόσφατα υψηλά του.
Οι επενδυτές απέσυραν 22 δις δολάρια από τα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια των ΗΠΑ κατά το τρίτο τρίμηνο, ενώ με ένα ρεκόρ 17 δις σε κεφάλαια τοποθετήθηκαν σε ομόλογα ΗΠΑ, σύμφωνα με την Bank of America Merrill Lynch. Αυτή την περίοδο οι επενδυτές διαθέτουν λίγα μέρη για να κρυφτούν. Από τους 21 σημαντικούς δείκτες αναφοράς χρηματοοικονομικών assets που παρακολουθούνται από το Reuters, μόνο δύο - το δολάριο ΗΠΑ και τα 10-ετή ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου - έχουν θετικές αποδόσεις μέχρι στιγμής φέτος. Προκαλώντας στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια τις χειρότερες αποδόσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών από την οικονομική κρίση του 2008 και μετά. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αναφοράς των ΗΠΑ υποχώρησε κάτω από 2,0% την Παρασκευή για πρώτη φορά από τα τέλη Αυγούστου, από τις ανησυχίες σχετικά με την ανάπτυξη της οικονομίας των ΗΠΑ.
Η απόφαση της Fed το Σεπτέμβριο να καθυστερήσει η αύξηση των επιτοκίων από τα επίπεδα της εποχής της οικονομικής κρίσης, οξύνει την αβεβαιότητα που γέννησαν οι μεγάλες διακυμάνσεις της αγοράς. Οι επενδυτές θέλουν να διαπιστώσουν την ομαλοποίηση των οικονομικών συνθηκών και όσο αυτό καθυστερεί αρχίζουν να σκέφτονται ότι κάτι έχει σάπιο κρύβεται γύρω από την επιφύλαξη των αρμοδίων και αυτό τους κάνει να αισθάνονται άβολα. Οι δε αναλυτές που παρακολουθούν στενά την Fed περιμένουν ότι η έκθεση περί των θέσεων εργασίας της Παρασκευής θα αναγκάσει την Fed να καθυστερήσει περαιτέρω την αύξηση των επιτοκίων μέχρι το 2016. Ειδοποιώντας για την παράταση της μεταβλητότητας των αγορών και στο επόμενο έτος.
Εστίαση στα εταιρικά αποτελέσματα
Με φόντο την επιβράδυνση της ανάπτυξης της απασχόλησης στις ΗΠΑ και την κατάρρευση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων παγκοσμίως, τα εταιρικά αποτελέσματα κατά το τρίτο τρίμηνο θα αποκτήσουν αυξημένη σημασία, την επόμενη εβδομάδα, σύμφωνα με τους αναλυτές. Η Alcoa Inc, παραδοσιακά η πρώτη εταιρεία που θα ανακοινώσει τα αποτελέσματά της, θα ανακοινώσει τα καθαρά κέρδη της για το τρίμηνο μετά το κλείσιμο της αγοράς στις 8 Οκτωβρίου.
Συνολικά, τα εταιρικά κέρδη αναμένεται να μειωθούν κατά 4,1%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Thomson Reuters. Το ποσοστό αυτό είναι ασύμμετρα επηρεασμένο, ωστόσο, από την αναμενόμενη πτώση κατά 65% των αποτελεσμάτων των εταιριών στον τομέα της ενέργειας.
Παράλληλα οι εργοδότες στις ΗΠΑ πάτησαν φρένο στις προσλήψεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο μηνών, αυξάνοντας τις αμφιβολίες για την ισχύ της οικονομίας ώστε η Federal Reserve να αυξήσει τα επιτόκια μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Οι νέες θέσεις εργασίας, εκτός των αγροτικών, αυξήθηκαν κατά 142.000 τον περασμένο μήνα και τα στοιχεία του Αυγούστου αναθεωρήθηκαν σημαντικά χαμηλότερα δείχνοντας ότι μόνο 136.000 θέσεις εργασίας προστέθηκαν εκείνο το μήνα, ανακοίνωσε την Παρασκευή το υπουργείο Εργασίας. Αυτό σηματοδότησε την μικρότερη αύξηση δύο μηνών στην απασχόληση σε διάστημα πάνω από ένα χρόνο και θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τους φόβους ότι η Κίνα που ηγείται της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης υποσκάπτει τη δύναμη της Αμερικής.
ΧΑ
Η εβδομάδα που πέρασε περιλάμβανε τον χορό των δεικτών, στα βήματα της μουσικής που παιάνιζε η μπάντα των τραπεζικών μετοχών, με συναλλακτική δραστηριότητα χαμηλή. Αφού ο μέσος ημερήσιος τζίρος διαμορφώθηκε κοντά στα 23 εκατ. ευρώ.
Η εξάρτηση της διακύμανσης των δεικτών από αυτή του τραπεζικού κλάδου είναι αναπόσπαστο χαρακτηριστικό της ελληνικής αγοράς. Παράλληλα, εκτός της βαρύτητας που έχουν οι τραπεζικές μετοχές στους ΓΔ και 25άρη, αποτελούν και τους κύριους διαμορφωτές του κλίματος γενικά. Τις ημέρες των μεγάλων πιέσεων σε αυτές, η πλειονότητα των κλαδικών δεικτών εμφανίζει απώλειες και οι προσπάθειες των θεσμικών για εξισορρόπηση, αποκαλύπτει την ύπαρξη ολίγων blue chip που έχουν αναλάβει ρόλο αντίβαρου. Η μελέτη της στατιστικής εικόνας εύκολα μπορεί να αποκαλύψει ποια, αυτή την περίοδο, είναι μετοχές αντιστάθμισης των απωλειών από το κλίμα πιέσεων στις τράπεζες.
Η εβδομάδα ξεκίνησε με βουτιά του τραπεζικού δείκτη -15,1% που προκάλεσε πτώση πάνω από -3% στον ΓΔ και -3,2% στον 25άρη, ενώ -1,9% ήταν οι απώλειες του FTSEM με τζίρο που δεν πέρασε τα 19 εκατ. ευρώ. Αυτή και η συνεδρίαση της Πέμπτης, που ήταν η πρώτη συνεδρία του Οκτώβρη, καθόρισαν το ποσοστό της εβδομαδιαίας μεταβολής των βασικών δεικτών που διαμορφώθηκε στο -5,06% για το ΓΔ, -5,72% για τον 25άρη και -4,02% για τον FTSEM. Καθώς στις υπόλοιπες, οι μεταβολές ήταν μικρές. Οι κλάδοι που λειτούργησαν ανασταλτικά στην επίδραση των Τραπεζών, ήταν των εταιριών στα Ταξίδια Αναψυχή, με πολλά θετικά κλεισίματα και μόνο ένα πτωτικό την Πέμπτη -1,32%. Επίσης, με διαφορετικό τρόπο, ήτοι μια εκτίναξη μέσα στη βδομάδα και άμυνα στις υπόλοιπες συνεδριάσεις, βοήθησαν στην εβδομάδα να μη μεγαλώσει η πτώση οι εταιρίες Πετρελαίου Αερίου.
Ο Σεπτέμβριος
Ήταν ο τρίτος ανοδικός μήνας του τρέχοντος έτους και τρίτος στην κατάταξη με βάση το κέρδος των δεικτών. Με τον ΓΔ στο +2,69%, τον 25άρη στο +1,74% και τον FTSEM στο +5,01%, που του χάρισε και θετική απόδοση από την αρχή της χρονιάς +3,29%. Όταν ο ΓΔ με μεταβολή -22,42%, πέρασε επίσημα σε φάση bear market ενώ εκεί βρίσκεται και ο 25άρης που από το κλείσιμο στις 31/12/204, χάνει -29,81%. Ωστόσο για λίγα blue chip αποδείχθηκε σκληρός ο Σεπτέμβριος. Αφού απώλειες εμφάνισαν οι ΕΥΡΩΒ -44,44%, η ΕΤΕ -29,81%, η ΠΕΙΡ -19,77%, η ΟΤΕ -7,12%, ΦΦΓΚΡΠ -5,37%, η ΛΑΜΔΑ -1,1% και η ΜΥΤΙΛ -0,66%. Στον αντίποδα με διψήφια κέρδη συναντάμε αλφαβητικά τις ΔΕΗ +11,82%, ΕΛΛΑΚΤΩΡ +24,19%, ΕΥΔΑΠ +16,33%, ΜΟΗ +15,91%, ΟΠΑΠ +14,14% και ΤΕΝΕΡΓ +11,93% με τα υπόλοιπα, ανοδικά για το μήνα, δώδεκα blue chip με μεγαλύτερη του 25άρη άνοδο.
Η εβδομάδα
Για τη βδομάδα όμως η εικόνα των μεταβολών είναι απογοητευτική. Καθώς οι δυο τελευταίες της και πρώτες συνεδρίες του μήνα και του τέταρτου τρίμηνου, ήταν καθοδικές. Και η πρώτη ειδικά, συνέβαλε στο σχηματισμό της πτωτικής βδομαδιάτικης μεταβολής κάθε μετοχής. Με εβδομαδιαία κέρδη συναντάμε μόλις τέσσερα blue chip, ΤΙΤΚ +3,17%, ΜΟΗ +2,67%, ΕΥΔΑΠ +0,87% και ΕΛΛΑΚΤΩΡ +0,65%. Τα υπόλοιπα κατατάσσονται στα σε εκείνα που είχαν διψήφια πτώση, ήτοι ΕΥΡΩΒ -35,48%, ΑΛΦΑ -31,85%, ΕΤΕ -29,81%, ΠΕΙΡ -26,60%, και ΕΧΑΕ -12,48%. Ακολουθούν με απώλειες πάνω από του 25άρη οι ΒΙΟ -8,87%, ΓΕΚΤΕΡΝΑ -7,82%, ΔΕΗ -9,38%, ΜΥΤΙΛ -8,15%. Ο ΟΤΕ με -5,14% είχε μεταβολή σαν του 25άρη και τα υπόλοιπα 10 blue chip έχασαν από -0,27% ως -4,5%. Όπως φαίνεται στον συνοδευτικό για το σχόλιο πίνακα.
Τεχνική ανάλυση
Επιμονή στη στάση επιφυλακτικής ουδετερότητας από τους traders
Στην δεύτερη συνεδρίαση του Οκτωβρίου οι θεσμικοί έδωσαν στον δείκτη των blue chip στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης μεικτή δυναμική και πολύ χρόνο κίνησης με θετικό πρόσημο. Αλλά η επιβεβαίωση της θέσης μας περί της μετατροπής των 192 μονάδων σε οροφή από στήριξη, προκάλεσε χτύπημα στις όποιες αισιόδοξες προσδοκίες ήταν πιθανό να αναπτυχθούν. Αφού ο δείκτης δεν κατάφερε να περάσει πάνω από τα επίπεδα των 189 μονάδων ενώ έκλεισε στις 185,90.
Στα ΣΜΕ των τραπεζικών blue chip υπήρξε διατήρηση του συναλλακτικού ενδιαφέροντος σε αξιόλογα επίπεδα και αξίζει να παρουσιάσουμε τις παρατηρήσεις μας για το στατιστικό τους αποτύπωμα. Η κατώτερη τιμή στο δωδεκάμηνο για το δείκτη τους σημειώθηκε στις 28/1 τις 53,22 μονάδες και κλείσιμο στις 53,94. Το μέγιστο πάλι στο πρώτο τρίμηνο εμφανίστηκε στις 939,32 μονάδες στις 25 Φεβρουαρίου από όπου ξεκίνησε μια νευρική αναζήτηση ενός πυθμένα που μάλλον θα συνεχιστεί. Ο κλαδικός τους δείκτης έχει σταματήσει πάνω στα επίπεδα που τον οδήγησαν οι θεσμικοί στην πρώτη και «φαρμακερή» για το ΧΑ συνεδρίαση μετά την εξαγγελία των εθνικών εκλογών στις 24 Αυγούστου.
Αντίθετα οι βασικοί δείκτες σταμάτησαν στην αρχή της ζώνης που το κάτω όριό της είναι ο πυθμένας για το τρέχον έτος. Δηλαδή την Παρασκευή ο τραπεζικός δείκτης σταμάτησε στις 160,03 μονάδες με κατώτερο μέρας τις 155,68. ενώ στις 24/8 έκλεισε στις 163,37 με ελάχιστο μέρας τις 159,82. Ενώ ο ΓΔ στις 640,99 με κατώτερη μέρας τις 640,47 όταν στις 24/8 βρέθηκε στις 568,38 με χαμηλό ημέρας στις 562,87 μονάδες. Αντίστοιχα ο 25άρης που είναι ακόμα πιο εξαρτημένος από τις τράπεζές του, την Παρασκευή σταμάτησε στις 185,90 μονάδες με ελάχιστο τις 185,40 αλλά στις 24/8 είχε κλείσει στις 163,12 με ελάχιστο μέρας στις 161,85.
Για εκείνους που ζαλίζονται από αριθμητικές συγκρίσεις ο FTSE25 απέχει πάνω από 22 μονάδες του από τον πυθμένα της 24/8, ενώ ο τραπεζικός δείκτης έκλεισε 3 μονάδες του χαμηλότερα από τότε. Συνεπώς, η καθοδική ορμή των τραπεζών είναι σε εξέλιξη και αυτό μπορεί να οδηγήσει τους βασικούς δείκτες στην δοκιμή του πυθμένα της τελευταίας βδομάδας του Αυγούστου. Η στήλη από το πρωί της Πέμπτης σημείωνε για τις πιθανές στηρίξεις του δείκτη των παραγώγων στο σχόλιο για το ΧΑ:
Η ζώνη που πιθανά να αποτελέσει τη στήριξη αυτή την εποχή, έχει προκύψει από τις συναλλαγές που έλαβαν χώρα από τις 26 Αυγούστου ως 3 Σεπτεμβρίου. Τότε είχαμε για τον 25άρη
1) στις 26/8 κλείσιμο στις 182,74 μέγιστο 184,18 ελάχιστο 177,85.
2) στις 27/8 κλείσιμο στις 184,51 μέγιστο 186,26 ελάχιστο 182,64.
3) στις 28/8 κλείσιμο στις 186,67 μέγιστο 186,67 ελάχιστο 183,21.
4) στις 31/8 κλείσιμο στις 182,72 μέγιστο 186,54 ελάχιστο 182,42.
5) στις 1/9 κλείσιμο στις 181,06 μέγιστο 184,00 ελάχιστο 179,17.
6) στις 2/9 κλείσιμο στις 183,01 μέγιστο 183,60 ελάχιστο 180,77.
7) στις 3/9 κλείσιμο στις 189,50 μέγιστο 190,00 ελάχιστο 183,65.
Για τη στήλη τα επίπεδα γύρω από τις 183 μονάδες αποτελούν μια νέα πιθανή ζώνη στήριξης αν οι θεσμικοί δεν «θυμηθούν», ότι στα επίπεδα του χθεσινού κατώτερου ημέρας χθες, δηλαδή κοντά στις 186 μονάδες, ήταν και τα ελάχιστα στην πρώτη μετά την αργία συνεδρία. Αφού στις 3/8 ο πυθμένας ήταν οι 186,63 μονάδες και στις 4/8 εμφανίστηκε ανοδική αντίδραση ενώ το ελάχιστο χθες ήταν 186 μονάδες».
Τελικά μετά τις συνεδριάσεις της Πέμπτης και της Παρασκευής ο 25άρης ακόμα είναι κοντά στις 186 μονάδες και τα επίπεδα στήριξης από τη συστοιχία των συνεδριάσεων που καταγράψαμε είναι στις 181 – 183 μονάδες.
Σήμερα
Ανοδικά ξεκίνησαν την εβδομάδα οι ασιατικές μετοχές νωρίς τη Δευτέρα μετά από το ξεθώριασμα της προοπτικής της επικείμενης αύξηση των επιτοκίων από την Federal Reserve μετά τα χειρότερα από τα αναμενόμενα στοιχεία της απασχόλησης στις ΗΠΑ την Παρασκευή.
Χρηματιστηριακοί δείκτες των ΗΠΑ πήδηξε πάνω από το 1 τοις εκατό την Παρασκευή, καθώς οι ανησυχίες για την οικονομία μετά την απογοητευτική έκθεση θέσεων εργασίας έδωσαν τη θέση τους σε ισχυρό ράλι των μετοχών στους κλάδους της ενέργειας και των υλικών.
Λαμβάνοντας μια ώθηση από τα κέρδη την Wall Street την Παρασκευή, ο δείκτης MSCI των μετοχών της Ασίας-Ειρηνικού εκτός Ιαπωνίας σκαρφάλωσε σε υψηλό 2-εβδομάδων και ήταν ψηλότερα +1,6% στο πρώτο μέρος των συνεδριάσεων. Οι μετοχές της αγοράς στην Αυστραλία ανέβηκαν 1,7%, στο Χονγκ Κονγκ Hang Seng πήδηξε 1,8% και στη Νότια Κορέα ο Kospi ενισχύθηκε κατά 1,2%.
Ο Nikkei στο Τόκιο αναρριχήθηκε κατά +1,2%. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές στην Κίνα θα παραμείνουν κλειστές μέχρι την 8η Οκτώβρη για τις εθνικές αργίες.
Τα δεδομένα που κυκλοφόρησαν την Παρασκευή έδειξαν πως οι θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ το Σεπτέμβριο, εκτός του γεωργικού τομέα, αυξήθηκαν κατά 142.000, σημαντικά χαμηλότερες από τις 203.000 θέσεις που ανέμεναν οι αγορές. Η ανιαρή έκθεση επί των θέσεων εργασίας, γέννησε αμφιβολίες για το αν η οικονομία είναι αρκετά ισχυρή για να αντέξει μια αύξηση των επιτοκίων πριν από το τέλος του έτους.
Οι τιμές των κρατικών ομολόγων που αποτέλεσαν το ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο δυνάμωσαν από τις θέσεις εργασίας για τις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις του 10ετούς υποχώρησε την Παρασκευή σε χαμηλά σχεδόν 6 εβδομάδων. Οι δε αποδόσεις των γερμανικών Bund έπεσαν σε επίπεδα χαμηλού 4 μηνών και η τιμή των αποδόσεων των Ιαπωνικών 30ετών ομολόγων υποχώρησαν στο χαμηλότερο επίπεδο από τα τέλη Απριλίου.
Σε νομίσματα, το δολάριο ήταν στην άμυνα, με τον δείκτη δολαρίου να κινούνται προς τα κάτω κατά -0,1% στις 95,714 μονάδες, αφού έχασε -0,4% στη διάρκεια της νύχτας.
Το δολάριο σημείωσε ελαφρά διαφοροποίηση έναντι του γιεν αγοράζοντας 119,935. Το ευρώ ενισχύθηκε +0,3% αγοράζοντας 1,1245 δολάρια μετά την αναρρίχηση την Παρασκευή σε μια κορυφή 10 ημερών ως τα 1,1319 δολάρια.
Σημείωση για τεχνικούς λόγους η εικόνα που έχουμε για τα ασιατικά χρηματιστήρια αφορά στο ξεκίνημα της διαπραγμάτευσης και δεν υπάρχει πληροφορία για το δεύτερο μέρος των συναλλαγών.
Παρατηρήσεις εγχώριων αναλυτών
Ο Μάνος Χατζηδάκης της Beta Sec
Και ημερολογιακά βρισκόμαστε πλέον στο τέταρτο τρίμηνο του 2015.
Ένα τρίμηνο στο οποίο πρέπει να γίνουν πολλά μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Ανακεφαλαιοποιήσεις συστημικών Τραπεζών, εφαρμοστικοί νόμοι, πώληση μέρους, ή του συνόλου της Finansbank και μια ιδέα από αποκρατικοποιήσεις (ΑΔΜΗΕ; ΟΛΠ; Ελληνικό;) είναι μόνο κάποια από όλα όσα πρέπει να "τρέξουν" μέσα στις επόμενες 90 ημέρες.
Η περίοδος αυτή θα έχει ακόμα, αποτελέσματα, αναδιαρθρώσεις δεικτών, και αν όλα πάνε καλά, την έναρξη της αξιολόγησης του τρίτου μνημονίου. Το άλλο μεγάλο "στοίχημα" έχει να κάνει με την είσπραξη των φόρων και των τελών έως το τέλος του έτους, οι οποίοι ανέρχονται σε 8 δισ ευρώ, προκειμένου να κλείσει ο προϋπολογισμός της χρονιάς, χωρίς άλλες δημοσιονομικές αποκλίσεις στα έσοδα.
Μέχρι τώρα οι ρυθμοί εκτέλεσης της συμφωνίας της 13ης Ιουλίου δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν ικανοποιητικοί, έχοντας ωστόσο το ελαφρυντικό των εκλογών του Σεπτεμβρίου, που όσο να είναι, λειτούργησαν ανασταλτικά στην διεκπεραίωση των προαπαιτούμενων.
Είναι επομένως αναμενόμενο να παρατηρείται επιφυλακτικότητα όσο τα ανοικτά ζητήματα δεν επιτρέπουν την πρόσβαση στο επόμενο στάδιο, που θα απελευθέρωνε δυνάμεις και πόρους στην πραγματική Οικονομία. Ο Οκτώβριος έχει μπροστά του δύο ημερομηνίες οι οποίες θα είναι καθοριστικές για την συνέχεια. Ως τις 15 Οκτωβρίου θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η επεξεργασία του νομοσχεδίου για την ανακεφαλαιοποίηση των Τραπεζών και η 25η Οκτωβρίου, ημέρα κατά την οποία αναμένονται οι επίσημες ανακοινώσεις των κεφαλαιακών αναγκών των Τραπεζών.
Τεχνικά, ο Γενικός Δείκτης ακολούθησε πλάγια κίνηση με τον μέσο ημερήσιο τζίρο να διολισθαίνει στο χαμηλότερο σημείο από την επαναλειτουργία της Αγοράς τον Αύγουστο. Αναμενόμενα οι χαμηλοί τζίροι δεν προσφέρουν συνθήκες που εξυπηρετούν την άνοδο της Αγοράς, ενώ με μικρή σχετικά προσφορά η υποχώρηση των τιμών έφερε τον Γενικό Δείκτη στο μέσον της συσσώρευσης που εξελίσσεται το τελευταίο δίμηνο.
Τόσο ό κινητός μέσος όρος των 30 ημερών όσο και ο MACD ακύρωσαν τα αγοραστικά σήματα της 31ης Αυγούστου, χωρίς ακόμα να έχουν δώσει ένα καθαρό σήμα πώλησης. Ενθαρρυντικό παραμένει για τους αγοραστές το γεγονός ότι το "σύρσιμο" της Αγοράς προς χαμηλότερα επίπεδα τιμών, γίνεται με μειούμενο τζίρο, ένδειξη απώλειας της δυναμικής και ενδεχομένως οιωνός κάποιας αντίδρασης που πιθανόν να ξεκινούσε από τις 625 μονάδες.
Όπως και να έχει, με αυτό μίγμα νέων και τζίρων, τα περιθώρια κίνησης της Αγοράς σε κάθε κατεύθυνση φαίνεται να είναι περιορισμένα. Βραχυπρόθεσμα καταλύτης μεταστροφής τάσης μπορεί να προκύψει από κάποια αλλαγή στους περιορισμούς της κίνησης κεφαλαίων για χρηματιστηριακές συναλλαγές, φημολογία η οποία έγινε εντονότερη προς το τέλος της εβδομάδας.
Την προσεχή Δευτέρα αναμένεται η κατάθεση του προϋπολογισμού στην Βουλή ενώ την ίδια ημέρα θα λάβει χώρα η συνάντηση των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης με βασικό θέμα την έγκριση της δόσης ύψους 2 δισ ευρώ για την Ελλάδα. Στις 7 Οκτωβρίου συνεδριάζει η EKT.
Στο εξωτερικό, εκτός από τις Κοινοβουλευτικές εκλογές στην Πορτογαλία την Κυριακή, αναμένεται η έναρξη ανακοίνωσης αποτελεσμάτων του τρίτου τριμήνου στις ΗΠΑ με σημαντικότερες αυτές των Pepsico (06/10) και Alcoa (08/10).
Ξένοι αναλυτές
Barclays:
Σημείωση για τεχνικούς λόγους δεν έχουμε το πρωινό της σχόλιο για την παγκόσμια κεφαλαιαγορά.
Ειδήσεις από το εσωτερικό
Τις βασικές κατευθύνσεις του προσχεδίου του νέου προϋπολογισμού, το οποίο συντάχθηκε από το υπουργείο Οικονομικών, ενεκρινε το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ). Αύριο Δευτέρα αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή, σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός. Το ΚΥΣΟΙΠ συζήτησε επίσης τις διαδικασίες και τα χρονοδιαγράμματα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, και αποφασίστηκε η συγκρότηση επιτροπής με στόχο την παρακολούθηση του εγχειρήματος και την υποβολή προτάσεων προς την κυβέρνηση.
Την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ήδη από την προεκλογική περίοδο στήριξε την συμφωνία με τους Θεσμούς, εξέφρασε ο υφυπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Γενς Σπαν, σε ομιλία του στο Συνέδριο του Γερμανοελληνικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου (DHW) στο Βερολίνο. Ο κ. Σπαν τόνισε πως το νέο πρόγραμμα στήριξης αποτελεί μια ευκαιρία που πρέπει από κοινού να αξιοποιηθεί, ανέδειξε την σημασία της τήρησης των συμφωνιών από όλες τις πλευρές και επισήμανε ότι ένα από τα κομβικά σημεία στην αξιολόγηση των Θεσμών, θα είναι το ταμείο των αποκρατικοποιήσεων.
Στην ανάγκη αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους αναφέρεται εκ νέου η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ, σε συνέντευξή της στην αμερικανική έκδοση της Huffington Post. ;Όπως ανέφερε απαντώντας σε σχετική ερώτηση, με αυτό το επίπεδο χρέους, με αυτόν τον προγραμματισμό αποπληρωμών, όλοι ξέρουν ότι αναδιάρθρωση πρέπει να υπάρξει.
Το Βερολίνο θα σταθεί αρωγός στην προσπάθεια ανάκαμψης της Ελλάδας, επεσήμανε ο πρέσβης της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Πέτερ Σόοφ στον χαιρετισμό που απηύθυνε στη δεξίωση για τη συμπλήρωση 25 χρόνων από την επανένωση της Γερμανίας. Ο κ. Σόοφ αναγνώρισε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας και έκανε ειδική αναφορά για την ανεργία, εκφράζοντας την ανησυχία του για τα υψηλά επίπεδα που καταγράφει στους νέους. Σχετικά με την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, σημείωσε πως δεν είναι ώρα να υψώσουμε τείχη, ούτε στις χώρες μας ούτε στις καρδιές μας.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει την αρμοδιότητα να αναστείλει τις πληρωμές μιας τράπεζας προς τους πιστωτές της, αν το συγκεκριμένο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα πρόκειται να τεθεί σε διαδικασία εξυγίανσης ή εκκαθάρισης, δήλωσε η επικεφαλής του συμβουλίου για την εποπτεία των τραπεζών της ΕΚΤ, Ντανιέλ Νουί. «Η ΕΚΤ θα μπορούσε να εξετάσει τη χρήση τέτοιων μέτρων… προκειμένου να αναστείλει προσωρινά τις πληρωμές προς τους πιστωτές από την τράπεζα για την οποία έχει προκύψει θέμα, εν αναμονή της έναρξης των διαδικασιών εξυγίανσης ή εκκαθάρισης», ανέφερε η Νουί σε επιστολή της προς ευρωβουλευτή, απαντώντας σε ερωτήσεις για ελληνικές τράπεζες.
Να μειώσουν την προμήθεια που επιβάλλουν στις επιχειρήσεις για τη χρήση των μηχανημάτων πληρωμής μέσω πιστωτικών καρτών (POs) κάλεσε σήμερα τους Έλληνες τραπεζίτες ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδης. ιλώντας στο 1st Athens Digital Payments Summit ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών χαρακτήρισε υψηλό το ποσοστό 2% που επιβάλλεται επί του τζίρου των επιχειρήσεων που γίνεται με τη χρήση πιστωτικών καρτών, την ώρα που, όπως είπε, το ίδιο το κράτος δεν επιβάλλει τέτοιο υψηλό φόρο στις επιχειρήσεις.
Το ενδεχόμενο προσφυγής κατά της απόφασης της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, με την οποία της επιβάλλει πρόστιμο 20.000 ευρώ, εξετάζει η διοίκηση της ΑΕΓΕΚ. Ειδικότερα, η εταιρεία αναφέρει σε ανακοίνωσή της πως δυνάμει της με αριθμό 11/697/10.11.2014 απόφασης του δ.σ. της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η οποία ελήφθη κατά πλειοψηφία και επιδόθηκε στην ΑΕΓΕΚ την Παρασκευή 02.10.2015, επεβλήθη στην τελευταία πρόστιμο ποσού 20.000 ευρώ για φερόμενη παράβαση του άρθρου 6 παρ. 2 του ν. 3556/2007 κατά τη σύνταξη των τριμηνιαίων οικονομικών καταστάσεών της, περιόδου 01.01.-31.03.2013, οι οποίες δημοσιοποιήθηκαν στις 30.05.2013.
Ελπίδες αναβίωσης του εργοστασίου Κομοτηνής της Shelman- η οποία έχει πτωχεύσει από τον Απρίλιο του 2014 - γεννά η απόφαση εκποίησης του εργοστασίου, που ελήφθη από το συμβούλιο πιστωτών της εταιρείας στο Πρωτοδικείο Αθηνών, βάσει σχετικής πρότασης από ενδιαφερόμενο αγοραστή.
Σε αναλυτική ενημέρωση του περιφερειακού συμβουλίου Πειραιά για το σχέδιο παραχώρησης του ΟΛΠ στους ιδιώτες, προχώρησε σήμερα ο αντιπεριφερειάρχης, Γιώργος Γαβρίλης. Ο κ. Γαβρίλης παρουσίασε τα βασικά σημεία του σχεδίου του ΤΑΙΠΕΔ, για τα οποία εκφράζουν « έντονες ανησυχίες συλλογικοί και αυτοδιοικητικοί φορείς».
Ειδήσεις από το εξωτερικό
Την εκτίμηση ότι το σκάνδαλο που ξέσπασε με το λογισμικό παραποίησης των τιμών των εκπομπών ρύπων των ντιζελοκινητήρων της Volkswagen θα πλήξει τη γερμανική οικονομία, εξέφρασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς σε συνέντευξή του σε γερμανικές εφημερίδες, προσθέτοντας ωστόσο ότι η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης πιθανότατα θα ξεπεράσει αυτή την κρίση. Οι υπουργοί Οικονομικών και Οικονομίας της Γερμανίας αντιθέτως έσπευσαν να υποβαθμίσουν τον ευρύτερο οικονομικό κίνδυνο για τη Γερμανία λόγω του σκανδάλου.
Επιβράδυνση παρουσίασε η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ, για δεύτερο συνεχή μήνα, τον Σεπτέμβριο, ενώ το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε σταθερό στο 5,1%. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε το αμερικανικό υπουργείο Εργασίας, τα μισθολόγια – πλην του αγροτικού τομέα – αυξήθηκαν κατά 142.000 τον προηγούμενο μήνα. Όσον αφορά τον Αύγουστο, τα στοιχεία αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω για να δείξουν αύξηση των μισθολογίων κατά 136.000, έναντι αύξησης 173.000 που είχε αρχικά ανακοινωθεί.
Στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ισπανίας σε ΒΒΒ+ από ΒΒΒ προχώρησε ο οίκος αξιολόγησης S&P, προβλέποντας ανάπτυξη της ισπανικής οικονομίας 4% τα επόμενα χρόνια. Η προοπτικές παραμένουν σταθερές. Στη σχετική του ανακοίνωση ο οίκος αξιολόγησης αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι η ισπανική οικονομια έχει ευνοηθεί από τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που έχουν γίνει από το 2010 και οι οποίες έχουν βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές και τις υπηρεσίες.
Η πρόσφατη αναβάθμιση των καλυμμένων ομολόγων της Τράπεζας Κύπρου από Baa3 σε B1 είχε ως αποτέλεσμα να γίνουν αποδεκτά περιουσιακά στοιχεία για πιστοδοτικές πράξεις του Ευρωσυστήματος. Σύμφωνα με την Τράπεζα Κύπρου, μετά την αναβάθμιση της πιστοληπτικής τους αξιολόγησης στην επενδυτική κατηγορία (investment grade), τα καλυμμένα ομόλογα έχουν γίνει αποδεκτά περιουσιακά στοιχεία για τις πιστοδοτικές πράξεις του Ευρωσυστήματος και ως εκ τούτου, έχουν χρησιμοποιηθεί ως εξασφάλιση για δανεισμό από την Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).
Κατά 1,7% υποχώρησαν τον Αύγουστο οι εργοστασιακές παραγγελίες, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το MarketWatch. Οι αναλυτές ανέμεναν πτώση κατά 1,3%. Οι παραγγελίες διαρκών αγαθών υποχώρησαν κατά 2,3% ενώ των μη διαρκών αγαθών κατά 1,1%.
