Από την έντυπη έκδοση
Της Αννας Δόγα
[email protected]
Από σήμερα Δευτέρα, ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, η οποία πρέπει να ολοκληρωθεί με διαδικασίες-εξπρές το αργότερο ώς το τέλος του έτους. Ευρωπαϊκές αρχές, Τράπεζα της Ελλάδος και τραπεζίτες αναμένουν ότι το νέο κυβερνητικό σχήμα θα «τρέξει» τα προαπαιτούμενα του κλάδου, ο οποίος μέσα στους τρεις επόμενους μήνες οφείλει να ενισχυθεί κεφαλαιακά, σηκώνοντας κεφάλαια από τις αγορές, αλλά και να διευθετήσει νομοθετικά το θέμα των «κόκκινων» δανείων.
Ως το τέλος του έτους, στην ουσία ως τα μέσα Δεκεμβρίου πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες θα πρέπει να προσφύγουν ταυτόχρονα στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου και να ολοκληρώσουν την ανακεφαλαιοποίηση προκειμένου να μην επέλθει το απευκταίο από όλους, η εφαρμογή από 1 Ιανουαρίου 2016 της οδηγίας BRRD στο μέρος που αφορά το bail in.
Η πολιτική παράμετρος στη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης είναι καίρια: η πολιτική σταθερότητα και η δημιουργία ισχυρής κυβέρνησης που θα εφαρμόσει άμεσα και αποτελεσματικά τη συμφωνία θα κρίνει πολλά σημεία της ανακεφαλαιοποίησης που παραμένουν ακόμη αδιευκρίνιστα. Στον αντίποδα, ενδείξεις ρευστότητας στο πολιτικό περιβάλλον θα οδηγήσουν τα ευρωπαϊκά όργανα σε αποφάσεις αυστηρότερες, προκειμένου να θωρακιστεί περαιτέρω το σύστημα έναντι πιθανών κραδασμών, εκτιμούν παράγοντες της αγοράς.
Ακόμη και μια άτυπη παράταση για μικρό διάστημα πέραν της 31 Δεκεμβρίου 2015 για την ολοκλήρωση της διαδικασίας θα μπορούσε να πέσει στο τραπέζι, αν οι Ευρωπαίοι εταίροι «πείθονταν» για τη σταθερότητα και την αξιοπιστία του κυβερνητικού σχήματος, επισημαίνουν.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ύψος του λογαριασμού των κεφαλαιακών αναγκών, όπως θα προκύψει με τον καθορισμό παραμέτρων που ακόμη δεν έχουν αποσαφηνιστεί, όπως και τα κίνητρα για τους ιδιώτες, συναρτώνται με τις πολιτικές εξελίξεις. Και οι επενδυτικές διαθέσεις εξαρτώνται πάντως από το πολιτικό περιβάλλον με τη σταθερότητα να είναι μαζί με τον τελικό λογαριασμό και το πλαίσιο ανακεφαλαιοποίησης οι παράγοντες, που είναι κρίσιμοι για την επιτυχία των αυξήσεων κεφαλαίου.
Η Τράπεζα της Ελλάδος προετοιμάζει ήδη το νομοθετικό πλαίσιο και συγκροτεί άμεσα ομάδα εργασίας από κοινού με το υπουργείο Οικονομικών σε τεχνοκρατικό επίπεδο, αλλά η άτυπη διαπραγμάτευση με τα ευρωπαϊκά όργανα θα πρέπει να περιλάβει ένα ισχυρό πόλο από πλευράς της κυβέρνησης, ο οποίος μαζί με την κεντρική τράπεζα, θα επιδιώξει τη διαμόρφωση ενός πλαισίου που θα επιτρέψει στις ελληνικές τράπεζες να βρουν ιδιωτικά κεφάλαια.
Ο σχετικός νόμος θα πρέπει να ψηφιστεί ως τα μέσα Οκτωβρίου και να περιλάβει την εναρμόνιση με την BRRD και το νέο πλαίσιο ανακεφαλαιοποίησης, όπως και ρυθμίσεις για την ενίσχυση της διακυβέρνησης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Οσον αφορά τον λογαριασμό της ανακεφαλαιοποίησης, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι μια αρχική, ανεπίσημη αξιολόγηση, θα υπάρχει στα τέλη Σεπτεμβρίου, αλλά οι ελληνικές τράπεζες «θα μείνουν στο σκοτάδι» όσον αφορά τις παραμέτρους και τα αποτελέσματα του stress test ως τα μέσα Οκτωβρίου. Το δυσμενές σενάριο του stress test θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τις κεφαλαιακές ανάγκες κάθε τράπεζας. Στο βασικό σενάριο της ΕΚΤ εκτιμάται ότι η ελληνική οικονομία θα εμφανίσει ύφεση 2,3% φέτος και 1,3% το 2016, με την επιστροφή σε ανάπτυξη 2,7% το 2017, ενώ δεν έχουν δημοσιοποιηθεί οι παραδοχές για το δυσμενές σενάριο.
Πρόταση των ελληνικών τραπεζών, αλλά και διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων είναι, καθώς το δυσμενές σενάριο αφορά σε ακραίες συνθήκες, να καλυφθούν οι ανάγκες που προκύπτουν από το βασικό κεφάλαιο από ιδιώτες και για να αποφευχθεί το dilution και ο εκμηδενισμός των ιδιωτών μετόχων. Το μέρος που αφορά το δυσμενές να καλύπτεται με ειδικό «εργαλείο» και το dilution να πραγματοποιηθεί εν καιρώ, μόνο εάν και όταν προκύψουν οι πραγματικές κεφαλαιακές ανάγκες. Σύμφωνα με το πρακτορείο MNI, μόλις ο SSM πληροφορήσει τις τράπεζες για το βασικό και το δυσμενές σενάριο, οι ελληνικές τράπεζες θα υπογράψουν συμφωνία εχεμύθειας και θα έχουν τρεις ημέρες για να υποβάλουν ενστάσεις.
Η επικείμενη ανακεφαλαιοποίηση είναι η τρίτη μέσα σε μια τριετία και στην πρώτη που έγινε το καλοκαίρι του 2013 ιδιώτες επένδυσαν 3 δισ. ευρώ, ενώ το ΤΧΣ κάλυψε 25 δισ. ευρώ, ενώ την άνοιξη του 2014 στη δεύτερη συμμετείχαν μόνο ιδιώτες που τοποθέτησαν 8,3 δισ. ευρώ.
Οι ευρωπαϊκές αρχές θέλουν να δώσουν ένα σαφές σήμα ότι πρόκειται για την τελευταία κίνηση ανακεφαλαιοποίησης, βάζοντας τέλος σε θέματα αξιοπιστίας που προκύπτουν από την εν τοις πράγμασι «αποτυχία» των προηγούμενων δύο. Παρότι η συμμετοχή ιδιωτών είναι ζητούμενο, ανησυχία προκαλεί στην Ευρώπη το ενδεχόμενο να μην επιτευχθεί πλήρης θωράκιση από μια ανακεφαλαιοποίηση μικρού ύψους.
Τα επιχειρήματα Ελλήνων τραπεζιτών και διεθνών επενδυτών ότι οι ανάγκες δεν μπορεί να είναι πολύ μεγάλες, αφού τα προηγούμενα stress tests έδειξαν την ευρωστία του συστήματος, φαίνονται βάσιμα από οικονομικής απόψεως, αλλά καλούνται να υπερκεράσουν πολιτικές σκοπιμότητες. Προκειμένου να έχουν μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας οι αυξήσεις κεφαλαίου θα γίνουν στο διάστημα από 15 Νοεμβρίου μέχρι 15 Δεκεμβρίου.
