Από την έντυπη έκδοση
Του Γιάννη Κανουπάκη
[email protected]
Nέα δεδομένα, τα οποία είναι δυνατό να αναδιατάξουν το ενεργειακό σκηνικό στη λεκάνη της Μεσογείου δημιουργεί η ανακάλυψη του τεράστιου κοιτάσματος φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή της Αιγύπτου.
Χωρίς να μπορεί να προβλέψει κάποιος σε αυτή τη φάση ποιες αποφάσεις θα ληφθούν από το Κάιρο, κυρίως σε σχέση με την προοπτική εξαγωγών -προς το παρόν γίνεται λόγος για κάλυψη μόνο της εγχώριας ζήτησης από την ιταλική Eni, που διεξήγαγε την έρευνα-, το γεγονός ότι το Ισραήλ «χάνει» την Αίγυπτο ως δυνητικό πελάτη του δικού του φυσικού αερίου παρέχει ευκαιρίες για άνοιγμα του Τελ Αβίβ σε άλλες αγορές, μέσω Κύπρου και Ελλάδας.
Στην προκειμένη περίπτωση ενδυναμώνεται η προοπτική κατασκευής του project East Med, που θα μπορούσε να καταστήσει τη χώρα μας κομβικής σημασίας «παίκτη» για το πέρασμα του αερίου στην Ε.Ε. Βεβαίως, υπάρχει και η δυνατότητα να ακολουθηθεί άλλη οδός, π.χ. μέσω Τουρκίας, όμως οι τεταμένες σχέσεις του Ισραήλ με την Αγκυρα δεν ευνοούν ένα τέτοιο ενδεχόμενο σήμερα.
Απαιτείται στρατηγική
Οπως εξηγεί στη «Ν» ο δρ Κωνσταντίνος Νικολάου, γεωλόγος πετρελαίων και ενεργειακός οικονομολόγος, μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Υδρογονανθράκων της Κύπρου και τεχνικός σύμβουλος της Energean Oil & Gas, η Αθήνα μπορεί να εκμεταλλευθεί τη συγκυρία και με κατάλληλες κινήσεις σε πολιτικό επίπεδο να κερδίσει μια μάχη που θα της προσδώσει σπουδαίο ρόλο στον ενεργειακό χάρτη της ευρύτερης περιοχής.
Από κοντά και η Λευκωσία, βεβαίως, επί τη βάσει της καλής συμμαχίας η οποία έχει διαμορφωθεί με την ισραηλινή πλευρά. Ασφαλώς, προσθέτει ο κ. Νικολάου, όλα αυτά δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά εφόσον λύθηκαν πολιτικά ζητήματα στο Ισραήλ, τα οποία έφερναν προσκόμματα στον East Med, είναι εφικτό πλέον να ληφθούν -σχετικά σύντομα- αποφάσεις και να μεθοδευθεί το όλο έργο.
«Το κοίτασμα του Λεβιάθαν είναι πολύ μεγάλο, γύρω στα 21 τρισ. κ.π. (κυβικά πόδια), οπότε έχει κάθε λόγο το Ισραήλ να το εξάγει και, πάντως, όχι προς την Αίγυπτο πια, αφού θα καλύψει η ίδια τις ανάγκες της».
Ο ίδιος σημειώνει την πολύ δυνατή παρουσία της Eni στη χώρα, θεωρεί εύκολη υπόθεση την εξόρυξη, λόγω μικρού βάθους, από το κοίτασμα ονόματι Ζορ -το μεγαλύτερο που ανακαλύφθηκε ποτέ στη Μεσόγειο, με πιθανά αποθέματα 30 τρισ. κ.π.-, ενώ δεν αποκλείει λόγω των έτοιμων υποδομών υγροποίησης στο Πορτ Σάιντ, σε συνεργασία με την ισπανική Ferosa, την εξαγωγή προς τις αγορές της Ιταλίας και της Ισπανίας. Μας θυμίζει, δε, πως υφίσταται και αγωγός που μετέφερε κατά το παρελθόν αέριο από την Αίγυπτο στην Ιορδανία και το Ισραήλ. Τα παραπάνω συνηγορούν, κατά τον κ. Νικολάου, στο ότι μειώνονται οι επιλογές του Ισραήλ σε σχέση με το τι θα κάνει το δικό του αέριο, γι’ αυτό και είναι αναγκασμένο να στραφεί σε άλλες διεθνείς αγορές.
Μακριά η Κρήτη…
Και το «δικό μας» οικόπεδο 14, που προσδιορίζεται στη νοτιοδυτική πλευρά της Κρήτης και για το οποίο διατυπώνονται εκτιμήσεις ότι ίσως κρύβει κοίτασμα με δυναμικό φ.α. μεγαλύτερου από το κυπριακό της Αφροδίτης; Ο δρ Νικολάου απαντά στο συγκεκριμένο ερώτημα πως η περιοχή της Κρήτης είναι αυτή τη στιγμή «ανώριμη» από ερευνητικής πλευράς. Εχει μικρές πιθανότητες να κρύβει υδρογονάνθρακες, αλλά απαιτείται αλλαγή προσέγγισης με πολύ πιο διευρυμένα σεισμικά αποτελέσματα. Τέλος, εκφράζει την άποψη ότι η ανακάλυψη του κοιτάσματος στο Ζορ ανοίγει προοπτικές και για τα γειτνιάζοντα οικόπεδα 10, 11 και 12 της κυπριακής ΑΟΖ.
«Μήνυμα» Αναστασιάδη
Τον αναβαθμισμένο ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας λόγω και των ανακαλύψεων φυσικών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο εξήρε σε δηλώσεις του και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, στέλνοντας μηνύματα προς την Αγκυρα, αλλά και την Ε.Ε. «Χωρίς την Κύπρο δεν μπορεί να διοχετευθεί προς την Ευρώπη αέριο, αλλά ούτε και προς την Τουρκία», είπε ο Νίκος Αναστασιάδης, τονίζοντας ότι αν η Τουρκία επιδιώξει για τις δικές της ανάγκες ή για τους όποιους λόγους δικής της πολιτικής να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, θα πρέπει να λύσει το Κυπριακό.
«Διαφορετικά ο όποιος αγωγός, είτε το θέλουν είτε όχι, θα πρέπει να διέρχεται είτε διά της Κύπρου είτε εντός της ΑΟΖ της. Οπότε αυτό αναβαθμίζει τον ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ανάγκης επίλυσης του Κυπριακού, αν θέλουν να έχουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα», τόνισε.
VEGAS και ΕΛΠΕ
Αρκετά χρόνια πριν, στις 5 Ιουνίου 2007, είχε υπογραφεί σύμβαση παραχώρησης στην περιοχή West Obayed της Δυτ. Ερήμου, συνολικού εμβαδού 1.841 τ.χλμ, με τα Ελληνικά Πετρέλαια, ως αποκλειστικό παραχωρησιούχο και διαχειριστή. Κατόπιν διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισμού, τα ΕΛΠΕ μεταβίβασαν το 2010 ποσοστό 70% των δικαιωμάτων έρευνας και παραγωγής της περιοχής στην εταιρία VEGAS West Obayed Limited (Ομιλος Βαρδινογιάννη), η οποία ανέλαβε και τη διαχείριση της κοινοπραξίας σύμφωνα με τη σχετική σύμβαση συνδιαχείρισης.
Με τον τρόπο αυτό διασφαλίστηκε η συνέχιση συμμετοχής του Ομίλου στις ερευνητικές δραστηριότητες με μειωμένο ερευνητικό κίνδυνο και δαπάνες. Η σύμβαση μεταβίβασης των δικαιωμάτων στη VEGAS εγκρίθηκε από τις αρμόδιες αιγυπτιακές αρχές στις 12 Οκτωβρίου 2011.
Η κοινοπραξία, το 2012, συνέχισε τις ερευνητικές εργασίες εκπληρώνοντας τις συμβατικές υποχρεώσεις της, σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης και προχώρησε στην κατάρτιση μελετών και την εκτέλεση γεωτρήσεων.
Τον Οκτώβριο του 2014 η κοινοπραξία (ΕΛΠΕ 30% - VEGAS 70%) εκτέλεσε την τελευταία υποχρεωτική ερευνητική γεώτρηση, που δεν απέδωσε θετικά αποτελέσματα. Μετά την άρνηση της κρατικής εταιρείας EGPC για επαναδιαπραγμάτευση της διάρκειας της σύμβασης και εκτέλεσης επιπλέον γεωτρήσεων, η κοινοπραξία αποφάσισε ομόφωνα την επιστροφή της περιοχής (5 Δεκεμβρίου 2014).
Η ελληνική ενεργειακή παρουσία
Τον περασμένο Μάρτιο έγινε γνωστό ότι η Energean Oil & Gas προχωρεί σε ένα νέο επενδυτικό πρόγραμμα, ύψους 6 εκατ. ευρώ, στην Αίγυπτο, με στόχο τον εντοπισμό κοιτάσματος υδρογονανθράκων στην περιοχή West Kom Ombo, έκτασης 20.948 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Το νέο πρόγραμμα έχει εγκριθεί από τις αρμόδιες αρχές της χώρας και καθορίστηκε έπειτα από την ερμηνεία των δεδομένων που έχουν προκύψει από την προηγούμενη πραγματοποίηση δύο γεωτρήσεων στην περιοχή, από δισδιάστατες σεισμικές έρευνες έκτασης 1.500 χιλιομέτρων καθώς και από αερομαγνητικές έρευνες. Στο επενδυτικό πρόγραμμα περιλαμβάνονται η νέα ερμηνεία αερομαγνητικών δεδομένων, η απόκτηση 400 χιλιομέτρων δισδιάστατων σεισμικών ερευνών, καθώς και η πραγματοποίηση δύο γεωτρήσεων έως τον Ιούνιο του 2016.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Energean Oil & Gas, Μαθιό Ρήγα, «η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Βόρειας Αφρικής παρουσιάζει σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης στον τομέα των υδρογονανθράκων».
Οπως ανέφερε, «παρά την αρνητική συγκυρία που συνεπαγόταν η μεγάλη υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου (από από τον Ιούνιο του 2014), η Energean αξιοποιεί το επιστημονικό της δυναμικό και επενδύει στην έρευνα με στόχο τη διεύρυνση του χαρτοφυλακίου της στον τομέα και την ανάδειξή της, από μόνη παραγωγό εταιρεία στην Ελλάδα, σε περιφερειακό πρωταγωνιστή.
Η περιοχή του West Kom Ombo βρίσκεται στη νοτιοκεντρική έρημο της άνω Αιγύπτου και παρουσιάζει γεωλογικές ομοιότητες με το γειτονικό πετρελαϊκό πεδίο Al Baraka, όπου υπάρχει, ήδη, παραγωγή πετρελαίου».
Συνολικά η Αίγυπτος διαθέτει βεβαιωμένα κοιτάσματα περί τα 4 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και αποτελεί τη μεγαλύτερη εκτός ΟΠΕΚ πετρελαιοπαραγωγό χώρα στην Αφρική. Η Energean Oil & Gas είναι διαχειριστής και κατέχει το 60% της άδειας έρευνας και εκμετάλλευσης στο West Kom Ombo.
