ΕΛΛΕΙΜΜΑ, ύψους 592 εκατ. ευρώ, μεγαλύτερο κατά 281 εκατ. ευρώ, έναντι της αντίστοιχης περυσινής χρονικής περιόδου, εμφάνισε τον Σεπτέμβριο του 2005 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, με βάση τη νέα παρουσίαση.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), η εξέλιξη αυτή οφείλεται σχεδόν εξίσου στη διεύρυνση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου των εισοδημάτων και τη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών, οι οποίες υπεραντιστάθμισαν την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων. (Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τη νέα παρουσίαση, το ισοζύγιο μεταβιβάσεων χωρίζεται πλέον σε δύο μέρη: το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων, το οποίο εντάσσεται στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, και το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων, το οποίο αποτελεί ξεχωριστή ενότητα. Έτσι, το νέο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών περιλαμβάνει το εμπορικό ισοζύγιο, το ισοζύγιο υπηρεσιών, το ισοζύγιο εισοδημάτων και το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων, ενώ το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων αποτελεί από μόνο του ανεξάρτητο τμήμα του ισοζυγίου πληρωμών. Στη νέα αυτή παρουσίαση του ισοζυγίου πληρωμών το αλγεβρικό άθροισμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και του ισοζυγίου κεφαλαιακών μεταβιβάσεων αντιστοιχεί στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών όπως αυτό παρουσιαζόταν μέχρι πρόσφατα, δηλαδή για τα στοιχεία έως και τον Ιούνιο του 2005.)
Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου χωρίς καύσιμα και πλοία μειώθηκε το Σεπτέμβριο κατά 102 εκατ. ευρώ, αλλά η μείωσή του υπεραντισταθμίστηκε από την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου καυσίμων (κατά 163 εκατ. ευρώ) και του ισοζυγίου πλοίων (κατά 61 εκατ. ευρώ).
Το συνολικό πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών μειώθηκε κατά 117 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με εκείνο του Σεπτεμβρίου 2004. Ειδικότερα, το πλεόνασμα του ισοζυγίου των ταξιδιωτικών υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 157 εκατ. ευρώ, αντανακλώντας αύξηση των ακαθάριστων εισπράξεων (δηλαδή των ταξιδιωτικών δαπανών στην Ελλάδα από μη κατοίκους) κατά 114 εκατ. ευρώ ή 7,5% σε σύγκριση με το σχετικά υψηλό επίπεδο του Σεπτεμβρίου 2004 και μείωση των ακαθάριστων πληρωμών (δηλαδή των ταξιδιωτικών δαπανών στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος) κατά 43 εκατ. ευρώ ή 20,7%. Αντίθετα, το πλεόνασμα των μεταφορικών υπηρεσιών μειώθηκε κατά 87 εκατ. ευρώ, αντανακλώντας μικρή μείωση των ακαθάριστων εισπράξεων (κατά 24 εκατ. ευρώ ή 2,2%) και αξιόλογη αύξηση των ακαθάριστων πληρωμών (κατά 63 εκατ. ευρώ ή 13,3%). Τέλος, όπως αναμενόταν, το ισοζύγιο των "λοιπών" υπηρεσιών εμφάνισε έλλειμμα 73 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 115 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2004, όταν είχαν πραγματοποιηθεί έκτακτες εισπράξεις λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου των εισοδημάτων κατά 124 εκατ. ευρώ οφείλεται κυρίως στην άνοδο των πληρωμών για τόκους επί ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου που διακρατούν μη κάτοικοι (κατά 110 εκατ. ευρώ). (Υπενθυμίζεται ότι από τον Απρίλιο του 2005 άλλαξε η μεθοδολογία καταγραφής των τόκων στο ισοζύγιο πληρωμών, έτσι ώστε οι τόκοι ομολόγων να αντιστοιχούν στους δεδουλευμένους και όχι στους καταβληθέντες, όπως μέχρι και το Μάρτιο του 2005, και να επιτυγχάνεται ακριβέστερη αποτύπωση των σχετικών στοιχείων. Για λόγους συγκρισιμότητας αναθεωρήθηκαν και τα αντίστοιχα στοιχεία που αφορούν τους προηγούμενους μήνες μέχρι και τον Ιανουάριο του 2003.)
Τέλος, το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων αυξήθηκε κατά 81 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2004, καθώς η αύξηση των τρεχουσών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης κατά 122 εκατ. ευρώ ήταν μεγαλύτερη από την αύξηση των πληρωμών της γενικής κυβέρνησης προς την ΕΕ(κατά 33 εκατ. ευρώ). (Οι τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από το Τμήμα Εγγυήσεων του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Προσανατολισμού και Εγγυήσεων στο πλαίσιο λειτουργίας της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και τις αποδόσεις της Ελλάδος προς τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό.)
Το εννεάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου του 2005 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε κατά 2.313 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2004 και διαμορφώθηκε σε 8.130 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, και δευτερευόντως στη διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων και τη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων. Η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών αντιστάθμισε μόνο εν μέρει τις παραπάνω εξελίξεις.
Η διεύρυνση του συνολικού ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου (συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων και των πλοίων) κατά 1.251 εκατ. ευρώ οφείλεται στην αύξηση των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 1.025 εκατ. ευρώ και στο γεγονός ότι το ισοζύγιο των πλοίων εμφάνισε έλλειμμα 376 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 522 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Οι εξελίξεις αυτές υπεραντιστάθμισαν την ευνοϊκή εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου χωρίς καύσιμα και πλοία, το έλλειμμα του οποίου μειώθηκε κατά 671 εκατ. ευρώ, επειδή οι μεν εξαγωγές (εκτός καυσίμων και πλοίων) αυξήθηκαν κατά 100 εκατ. ευρώ, ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές μειώθηκαν κατά 571 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τα ιδιαιτέρως υψηλά επίπεδα της αντίστοιχης περιόδου του 2004.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών διευρύνθηκε σημαντικά κατά 451 εκατ. ευρώ, αντανακλώντας την αύξηση των καθαρών εισπράξεων από μεταφορικές και ταξιδιωτικές υπηρεσίες. Ειδικότερα, οι ακαθάριστες εισπράξεις από μεταφορικές υπηρεσίες, κυρίως ναυτιλιακές, αυξήθηκαν κατά 679 εκατ. ευρώ ή 6,9% σε σύγκριση με τις ιδιαίτερα υψηλές εισπράξεις της αντίστοιχης περιόδου του 2004, παρά τη συνεχιζόμενη μείωση των ναύλων στις διεθνείς ναυλαγορές. Επειδή παράλληλα οι ακαθάριστες πληρωμές για μεταφορικές υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 334 εκατ. ευρώ ή 7,9%, οι καθαρές εισπράξεις από μεταφορικές υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 345 εκατ. ευρώ. Οι ακαθάριστες εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 674 εκατ. ευρώ ή 7,5%, ενώ οι ακαθάριστες πληρωμές αυξήθηκαν κατά 162 εκατ. ευρώ ή 9,8%, με αποτέλεσμα οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες να αυξηθούν κατά 511 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2004.
Την ίδια περίοδο, το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων αυξήθηκε κατά 795 εκατ. ευρώ, λόγω των αυξημένων καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη. Η αύξηση του ελλείμματος οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη αύξηση του ποσού παλαιών και νέων ομολογιακών εκδόσεων του Δημοσίου οι οποίες διακρατούνται από μη κατοίκους.
Τέλος, η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων κατά 718 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2004 οφείλεται αφενός στη μείωση των καθαρών τρεχουσών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης κατά 395 εκατ. ευρώ και αφετέρου στη μείωση των καθαρών τρεχουσών μεταβιβάσεων προς τους λοιπούς (εκτός γενικής κυβέρνησης) τομείς κατά 323 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2005 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2004 οι ακαθάριστες τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης αυξήθηκαν κατά 303 εκατ. ευρώ ή 9,0%, αλλά οι ακαθάριστες τρέχουσες πληρωμές της γενικής κυβέρνησης προς την ΕΕ αυξήθηκαν κατά 698 εκατ. ευρώ ή 44,6%.
Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Το Σεπτέμβριο του 2005 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 264 εκατ. ευρώ, το οποίο ήταν ελαφρά μικρότερο από ό,τι τον αντίστοιχο μήνα του 2004 (284 εκατ. ευρώ). (Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από τα Διαρθρωτικά Ταμεία - πλην του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου - και το Ταμείο Συνοχής στο πλαίσιο της λειτουργίας του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.)
Το εννεάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2005 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 1.346 εκατ. ευρώ, μικρότερο κατά 382 εκατ. ευρώ από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2004. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως τη μείωση των καθαρών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης (κατά 330 εκατ. ευρώ).
Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων (με βάση την παλαιά μέθοδο παρουσίασης).
Το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (παλαιά μέθοδος παρουσίασης) παρουσίασε έλλειμμα 329 εκατ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2005 έναντι ελλείμματος μόνο 27 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Συνολικά στο εννεάμηνο το έλλειμμα αυτό διαμορφώθηκε σε 6.783 εκατ. ευρώ, έναντι 4.089 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2004.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Το Σεπτέμβριο 2005 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα παρουσίασαν σημαντική καθαρή εκροή ύψους 712 εκατ. ευρώ, η οποία αντανακλά κυρίως τη σημαντική καθαρή εκροή ύψους 592 εκατ. ευρώ που εμφάνισαν οι επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους και δευτερευόντως την εκροή κεφαλαίων ύψους 121 εκατ. ευρώ για επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος. Όσον αφορά τις επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους, η εκροή οφείλεται στο γεγονός ότι η ολλανδική εταιρία ARAMCO αποχώρησε από το μετοχικό κεφάλαιο της MOTOR OIL ΕΛΛΑΣ Α.Ε., ενώ η εταιρία του Λουξεμβούργου MOTOR OIL HOLDING S.A. προχώρησε σε πώληση της συμμετοχής της στο μετοχικό κεφάλαιο της ίδιας εταιρίας. Ωστόσο, οι μετοχές που πωλήθηκαν από την MOTOR OIL HOLDING S.A., ύψους 318 εκατ. ευρώ, αγοράστηκαν από άλλους μη κατοίκους (κυρίως θεσμικούς επενδυτές), με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ως εισροή στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου και συνεπώς να μην επηρεάζεται το συνολικό ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Οι επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους το Σεπτέμβριο του 2005 κυρίως αντανακλούν την επέκταση των ελληνικών τραπεζών στα Βαλκάνια, με συμμετοχή της ALPHA BANK στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της ALPHA BANK ROMANIA και εξαγορά από τη EUROBANK της σερβικής τράπεζας NATIONALNA STEDIONICA BANKA. Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, η καθαρή εισροή ύψους 1.985 εκατ. ευρώ αντανακλά την εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων, ύψους 3.769 εκατ. ευρώ, κυρίως για αγορές ελληνικών ομολόγων και μετοχών, οι οποίες αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την εκροή κεφαλαίων ύψους 1.783 εκατ. ευρώ για αγορές ομολόγων και δευτερευόντως εντόκων γραμματίων και μετοχών του εξωτερικού από κατοίκους. Οι ''λοιπές'' επενδύσεις παρουσίασαν καθαρή εκροή ύψους 645 εκατ. ευρώ, δεδομένου ότι οι υποχρεώσεις κατοίκων έναντι μη κατοίκων μειώθηκαν περισσότερο από ό,τι οι αντίστοιχες απαιτήσεις.
Το εννεάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου του 2005 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εκροή ύψους 860 εκατ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 626 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους). Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην καθαρή εκροή κεφαλαίων ύψους 682 εκατ. ευρώ για άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους και δευτερευόντως στην καθαρή εκροή κεφαλαίων ύψους 178 εκατ. ευρώ που εμφάνισαν οι επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους. Την ίδια περίοδο σημειώθηκε καθαρή εισροή ύψους 9.288 εκατ. ευρώ στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, δεδομένου ότι η εκροή κεφαλαίων κατοίκων για τοποθετήσεις στο εξωτερικό (κυρίως σε ομόλογα) υπεραντισταθμίστηκε από τη εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων, κυρίως για τοποθετήσεις σε τίτλους του Ελληνικού Δημοσίου, αλλά - σε αξιόλογο βαθμό - και σε μετοχές ελληνικών επιχειρήσεων. Τέλος, στην κατηγορία των "λοιπών'' επενδύσεων η καθαρή εκροή 856 εκατ. ευρώ αντανακλά το γεγονός ότι η εκροή κεφαλαίων (ύψους 12.185 εκατ. ευρώ), κυρίως για τοποθετήσεις κεφαλαίων από κατοίκους σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό, υπεραντιστάθμισε την εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων (ύψους 11.329 εκατ. ευρώ), κυρίως για τοποθετήσεις της ίδιας κατηγορίας στην Ελλάδα.
Στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2005 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 2,0 δισεκ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη "συναλλαγματική θέση" στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)
Σημείωση: Τα στατιστικά στοιχεία για το Ισοζύγιο Πληρωμών του μηνός Οκτωβρίου 2005 θα ανακοινωθούν στις 20 Δεκεμβρίου 2005.
