Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Σακκά
[email protected]
Να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς όσον αφορά το «καυτό» ζήτημα των «κόκκινων» δανείων επιδιώκει η κυβέρνηση, προκειμένου να παρέχεται και η σχετική θεσμοθέτηση που αποτελεί και βασική παράμετρο για τη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.
Μάλιστα χθες, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, η ελληνική πλευρά διατύπωσε και τις θέσεις της σχετικά με τον τρόπο χειρισμού των προβληματικών δανειοδοτήσεων, οι οποίες βασίστηκαν πάνω στην 180 σελίδων έκθεση της επενδυτικής τράπεζας Nomura, που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ελλάδας και παραδόθηκε στους εκπροσώπους των Ε.Ε., ΕΚΤ, ΔΝΤ και ESM.
Σήμερα αναμένεται να συνεχιστούν οι συζητήσεις και υπάρχει η αισιοδοξία ότι θα υπάρξει συμφωνία ανάμεσα στους επικεφαλής των υπουργείων Οικονομικών και Οικονομίας κ.κ. Ε. Τσακαλώτο και Γ. Σταθάκη από την ελληνική πλευρά και των δανειστών από την άλλη.
Σύμφωνα με την έκθεση της Nomura, προβλέπονται αλλαγές στους νόμους Κατσέλη και Δένδια, η δημιουργία εταιρείας διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων (Asset Management Company ή SPV) -σ.σ. το ύψος των «κόκκινων» δανείων ξεπερνά σήμερα τα 100 δισ. ευρώ-, η οποία θα εκδίδει ομόλογα με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, η δημιουργία Δημόσιας Αρχής Πιστοποίησης Φερεγγυότητας και η αναβάθμιση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Πάντως οι δανειστές εμφανίζονται επιφυλακτικοί στη δημιουργία εταιρείας διαχείρισης, ενώ έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι κάτι τέτοιο θα εξεταστεί μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι οποίες επιβεβαίωσαν δημοσιογραφικές πληροφορίες που κυκλοφόρησαν χθες, η Nomura προτείνει τα εξής:
1) Δημιουργία εταιρείας διαχείρισης «κόκκινων» δανείων στην οποία το ελληνικό Δημόσιο θα έχει μειοψηφικό ποσοστό. Συγκεκριμένα, προτείνεται να δημιουργηθεί ένας φορέας, ο οποίος θα αποκτήσει τους «σκελετούς» των ισολογισμών των τραπεζών, τιτλοποιώντας τα bad assets με εγγύηση του ελληνικoύ Δημοσίου. Ωστόσο, αδιευκρίνιστο παραμένει αν η εταιρεία διαχείρισης θα αγοράζει τα bad assets με μετρητά ή με εγγυήσεις. Επίσης δεν έχει ξεκαθαρίσει από πού θα βρεθούν κεφάλαια για να «πριμοδοτηθεί» η εταιρεία. Εδώ πάντως να σημειωθεί ότι εκτός από τους δανειστές που εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για τη δημιουργία εταιρείας διαχείρισης, σοβαρές ενστάσεις υπάρχουν και από καταναλωτικές οργανώσεις και από δανειολήπτες, οι οποίοι εκτιμούν ότι θα ανοίξει ο δρόμος για την πώληση «κόκκινων» δανείων σε ξένα funds και όχι κατ’ ανάγκη distress, από τα οποία έχει υπάρξει έντονο ενδιαφέρον. Με βάση τη συγκεκριμένη πρόταση, εκτός αγοραπωλησίας θα βρεθούν τα «κόκκινα» δάνεια που αφορούν την πρώτη κατοικία του δανειολήπτη. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι με βάση τις αλλαγές που είχαν γίνει στον νόμο Κατσέλη το 2013, είχε οριστεί υποχρεωτικά αντίκλητος στην ελληνική επικράτεια στις περιπτώσεις εκχώρησης απαιτήσεων σε αλλοδαπά πιστωτικά ιδρύματα. Σε διαφορετική περίπτωση, τεκμαίρεται ως αντίκλητος η τράπεζα που παρείχε το δάνειο.
2) Αλλαγές στους νόμους Κατσέλη και Δένδια. Η συγκεκριμένη πρόταση έχει πέσει στο τραπέζι από την αρχή των διαπραγματεύσεων. Για τον νόμο Κατσέλη προτείνεται η δημιουργία δικαστηρίων που θα ασχολούνται αποκλειστικά με την εκδίκαση των υποθέσεων του συγκεκριμένου νόμου τόσο για τις παλαιές αιτήσεις, οι οποίες έχουν πάρει δικάσιμο ακόμη και για το 2025, όσο και για τις νέες που θα γίνουν στο μέλλον. Επίσης, προτείνεται στον νόμο Κατσέλη να μπορούν να προσφεύγουν και οι μικρές επιχειρήσεις, ενώ προτείνεται να είναι αυστηρότερος ο έλεγχος των δικαιολογητικών που θα πρέπει να κατατίθενται με την αίτηση. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι όλα τα αναγκαία δικαιολογητικά να κατατίθενται από την αρχή και σε περίπτωση ελλιπούς φακέλου, να απορρίπτεται αυτομάτως η αίτηση. Για το κομμάτι των επιχειρηματικών δανείων (νόμος Δένδια) προβλέπεται η προσαρμογή του στα νέα δεδομένα, σε συνδυασμό και με τις αλλαγές στον πτωχευτικό νόμο.
3) Δημιουργία Δημόσιας Αρχής Φερεγγυότητας. Ο ρόλος της συγκεκριμένης Αρχής είναι να αξιολογεί και να βαθμολογεί τον δανειολήπτη ανάλογα με το πώς εξυπηρετεί τις οφειλές του προς τις τράπεζες και το Δημόσιο. Κομβικό σημείο λειτουργίας της Αρχής είναι ότι με βάση την πρόταση θα μπορεί να διαθέτει βάση δεδομένων στην οποία θα «πέφτουν» στοιχεία από τον Τειρεσία, τις εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία, από τα οποία θα μπορεί να εξάγεται το συμπέρασμα αν ο οφειλέτης που ζητεί υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου θα δικαιούται ή όχι την υπαγωγή.
4) Αναβάθμιση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικούς Χρέους. Με βάση την πρόταση προβλέπεται να δημιουργηθεί, κατά τα πρότυπα του ολλανδικού μοντέλου, γραμματεία του Συμβουλίου με γραφεία σε όλη την Ελλάδα προκειμένου να ενημερώνει τους δανειολήπτες που επιθυμούν να ρυθμίσουν τα δάνειά τους. Πάντως, οι δανειστές αλλά και η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμούν ότι τον ρόλο αυτό θα μπορούσε να αναλάβει ο τραπεζικός διαμεσολαβητής και όχι αποσπασμένοι δημόσιοι υπάλληλοι.
Οι προϋποθέσεις της ανακεφαλαιοποίησης
Οι θεσμοί εκτιμούν ότι πρώτα πρέπει να συμφωνηθούν και να εφαρμοστούν οι όποιες αλλαγές στο πλαίσιο διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και εν συνεχεία να προσδιοριστεί το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών και πώς αυτό μπορεί να καλυφθεί, με ή χωρίς τη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών. Υπενθυμίζεται ότι το 2012, όταν εφαρμόστηκε το μοντέλο της προκαταβολής, οι ζημίες που είχαν οι τράπεζες από το PSI+ ήταν πολύ μεγάλες.
Ως εκ τούτου, ο επόπτης μπορούσε να υποθέσει με σχετική βεβαιότητα ότι το κεφαλαιακό έλλειμμα δεν ήταν εφικτό να καλυφθεί εξ ολοκλήρου από ιδιώτες επενδυτές. Υπό το πρίσμα αυτό και προκειμένου να εξασφαλιστεί η αρχή συνέχισης της δραστηριότητας, επιλέχθηκε η λύση της προκαταβολής.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι θεσμοί ζητούν να προωθηθούν άμεσα οι αλλαγές που έχουν συμφωνηθεί για την ενεργότερη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ώστε να είναι σε ισχύ πριν από την ολοκλήρωση της αξιολόγησης στοιχείων ενεργητικού και την έκδοση των εφαρμοστικών αποφάσεων για τη δομή της ανακεφαλαιοποίησης. Προς το παρόν, έχει θεσμοθετηθεί μόνο ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας (πλειστηριασμοί στην εμπορική αξία, παροχή προτεραιότητας στις τράπεζες ως προς το εκπλειστηρίασμα κ.ά.), ενώ εκκρεμούν οι συμφωνημένες τροποποιήσεις στους νόμους Κατσέλη και Δένδια καθώς και στον Κώδικα Δεοντολογίας, προκειμένου να απομονωθούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές και να διευκολυνθεί η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων.
Τράπεζες: Ελεγχοι συνολικής αξιολόγησης
Αν και επισήμως δεν έχει ανακοινωθεί κάτι, οι διοικήσεις των τραπεζών κινούνται στο πλαίσιο των ελέγχων της Συνολικής Αξιολόγησης, η οποία περιλαμβάνει τόσο την αξιολόγηση της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού όσο και τα stress tests. Τα τραπεζικά επιτελεία κινούνται στη διαδικασία συλλογής στοιχείων τα οποία θα εξετάσει ο SSM υπό την αιγίδα της ΕΚΤ.
Κατά τη διαδικασία αυτή βέβαια, κάθε δάνειο εξετάζεται λεπτομερώς, ώστε να μπορέσει να γίνει σαφές και το συνολικό εκείνο μέγεθος το οποίο άμεσα θα επηρεάσει την κεφαλαιακή κατάσταση της κάθε τράπεζας. Εφόσον αποφασιστεί ο τρόπος χειρισμού άμεσα, τότε οι τράπεζες θα έχουν στα χέρια τους ένα σαφές σχέδιο για τα «κόκκινα» δάνεια και τις επιπτώσεις στο ενεργητικό και στην ποιότητα των στοιχείων του.
Πρόθεση είναι να ολοκληρωθεί η πρώτη φάση ελέγχου της ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού εντός ενός μήνα, ώστε να προχωρήσουν τάχιστα οι διαδικασίες για τις αυξήσεις κεφαλαίου εντός του 2015 στις οποίες θα συμμετάσχει, σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο -με κεφάλαια από τον ESM-, το ΤΧΣ και ίσως και ιδιώτες μέτοχοι.
