Από την έντυπη έκδοση
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΛΑΙΤΣΑΚΗ
[email protected]
«Παγίδα» υπερφορολόγησης κρύβει ο νέος Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ ή ν. 4172/2013) για χιλιάδες κατοίκους εξωτερικού που έχουν αποκτήσει πενιχρά εισοδήματα από τόκους καταθέσεων στην Ελλάδα και ταυτόχρονα κατέχουν στη χώρα μας κατοικίες και Ι.Χ. αυτοκίνητα.
Η «παγίδα» λειτουργεί με τη βοήθεια του μηχανισμού των τεκμηρίων διαβίωσης, ο οποίος προσδιορίζει και γι’ αυτούς τους φορολογούμενους, εξωπραγματικά επίπεδα τεκμαρτών εισοδημάτων που φορολογούνται σχεδόν στο σύνολό τους ως επιχειρηματικά κέρδη (ως «εισοδήματα προερχόμενα από επιχειρηματική δραστηριότητα») με 26% και με επιπλέον προκαταβολή φόρου 55% έναντι του επόμενου έτους!
Hδη από την ηλεκτρονική υποβολή των πρώτων δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος από κατοίκους εξωτερικού καταγράφονται απίστευτες περιπτώσεις υπερφορολόγησης, στις οποίες αρκεί η δήλωση ενός ποσού τόκων… ύψους μερικών λεπτών του ευρώ για να εκδοθεί εκκαθαριστικό σημείωμα με πληρωτέο φόρο εισοδήματος στο επίπεδο των 2.000 ή των 2.500 ευρώ ή και σε υψηλότερο επίπεδο, λόγω του προσδιορισμού του τελικού φορολογητέου εισοδήματος σε επίπεδο εξωπραγματικό βάσει των τεκμηρίων διαβίωσης για ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο ή και μία εξοχική κατοικία, που χρησιμοποιήθηκαν μόνο για 1 ή 2 μήνες.
Υποχρέωση
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΦΕ, οι κάτοικοι εξωτερικού, εφόσον έχουν αποκτήσει στην Ελλάδα έστω και 0,01 ευρώ πραγματικό εισόδημα, π.χ. από τόκους καταθέσεων, υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος στη χώρα μας.
Επιπλέον, εφόσον κατέχουν στην Ελλάδα σπίτια στα οποία έρχονται να μείνουν για μερικές μέρες ή για 1 ή 2 μήνες τον χρόνο και ταυτόχρονα έχουν κυκλοφορήσει στη χώρα μας, έστω και για λίγο, με Ι.Χ. δικής τους κυριότητας που φέρουν ελληνικές πινακίδες βαρύνονται και με τεκμήρια διαβίωσης για τα συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία.
Συνεπώς, οι κάτοικοι εξωτερικού που δεν έχουν εργασία στην Ελλάδα, αλλά έχουν λογαριασμούς καταθέσεων, κατοικίες και Ι.Χ. αυτοκίνητα στη χώρα μας οφείλουν να υποβάλουν φέτος στην Ελληνική Φορολογική Διοίκηση δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος στις οποίες πρέπει να αναγράψουν υποχρεωτικά, ως μοναδικά πραγματικά εισοδήματα αποκτηθέντα στη χώρα μας, τα ποσά των τόκων που πιστώθηκαν στους λογαριασμούς τους, έστω κι αν αυτά είναι πενιχρά, ακόμη δηλαδή κι αν ανέρχονται σε μερικά λεπτά του ευρώ!
Στις περιπτώσεις αυτές, επειδή τα μόνα πραγματικά δηλωθέντα εισοδήματα από τους τόκους είναι ποσά πολύ μικρά, οι κάτοικοι εξωτερικού φορολογούνται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης για τα σπίτια και τα αυτοκίνητα που κατέχουν στην Ελλάδα. Ουσιαστικά, εμφανίζονται με τεκμαρτά φορολογητέα εισοδήματα εξωπραγματικά, της τάξεως των 4.000, των 5.000, των 6.000 ή ακόμη και των 10.000 ευρώ!
Οι συντελεστές φορολόγησης
Βάσει του ΚΦΕ, τα ποσά αυτών των τεκμαρτών εισοδημάτων φορολογούνται σχεδόν στο σύνολό τους, μετά την αφαίρεση των πενιχρών ποσών των τόκων, ως εισοδήματα προερχόμενα από επιχειρηματική δραστηριότητα, με συντελεστή 26%. Ειδικότερα, σε φόρο 26% υπόκειται η διαφορά μεταξύ του πολύ χαμηλού πραγματικού εισοδήματος των τόκων και του εξωπραγματικού τεκμαρτού εισοδήματος που προκύπτει με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.
Επιπλέον, επί του φόρου που προκύπτει από την επιβολή του συντελεστή 26% επιβάλλεται και προκαταβολή φόρου 55% έναντι του επόμενου έτους, οπότε η φορολογική επιβάρυνση επί της διαφοράς μεταξύ του πενιχρού πραγματικού εισοδήματος των τόκων και του εξωπραγματικού τεκμαρτού εισοδήματος εκτοξεύεται στο 40,3%!
Ο νέος οδηγός
Η «παγίδα» υπερφορολόγησης που κρύβει ο ισχύων Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος για τους κατοίκους εξωτερικού, με τις διατάξεις για τα τεκμήρια διαβίωσης, αποκαλύπτεται και μέσα από τον νέο Φορολογικό Οδηγό που συνέταξε η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων για τους συγκεκριμένους φορολογούμενους.
Στον οδηγό αυτό, η ΓΓΔΕ δίδει απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα για τον τρόπο φορολόγησης των κατοίκων εξωτερικού. Ορισμένες από τις ερωτήσεις και τις αντίστοιχες απαντήσεις είναι οι εξής:
1. Ποιοι είναι υπόχρεοι υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος;
Υπόχρεοι για υποβολή δήλωσης (Ε1) είναι οι κάτοικοι εξωτερικού μόνο όταν αποκτούν πραγματικό εισόδημα, φορολογούμενο με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. βάσει κλίμακας ή αυτοτελώς) ή απαλλασσόμενο, από πηγές Ελλάδας.
Αντιθέτως, ένας κάτοικος εξωτερικού που διαθέτει π.χ. δευτερεύουσα κατοικία/επιβατικό αυτοκίνητο στην Ελλάδα ή προβαίνει σε αγορά ακινήτου ή αυτοκινήτου στην Ελλάδα, εφόσον δεν αποκτά πραγματικό εισόδημα στη χώρα μας, δεν υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
2. Πού υποβάλλεται η δήλωση;
Οσοι ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα, υποβάλλουν τη δήλωσή τους στη ΔΟΥ στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας βρίσκεται η διεύθυνση της έδρας της επιχειρηματικής δραστηριότητας κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης.
Οσοι έχουν ορίσει φορολογικό εκπρόσωπο που υπάγεται ως προς τη φορολογία εισοδήματος σε ΔΟΥ του Νομού Αττικής ή διαθέτουν ταχυδρομική διεύθυνση όπου διαμένουν προσωρινά που υπάγεται σε ΔΟΥ της περιοχής του Νομού Αττικής, υποβάλλουν τη δήλωσή τους στη ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού.
Οσοι έχουν ορίσει φορολογικό εκπρόσωπο που υπάγεται ως προς τη φορολογία εισοδήματος σε ΔΟΥ εκτός του Νομού Αττικής ή διαθέτουν ταχυδρομική διεύθυνση όπου διαμένουν προσωρινά που υπάγεται σε ΔΟΥ εκτός της περιοχής του Νομού Αττικής, υποβάλλουν τη δήλωσή τους στη ΔΟΥ της πρωτεύουσας του νομού.
Εάν στην πρωτεύουσα ενός νομού λειτουργούν περισσότερες ΔΟΥ, αρμόδια για την υποβολή της δήλωσης είναι η Α’ ΔΟΥ του νομού, εκτός του νομού Θεσσαλονίκης όπου αρμόδια είναι η Δ’ ΔΟΥ Θεσσαλονίκης.
Οσοι έχουν ορίσει φορολογικό εκπρόσωπο που υπάγεται ως προς τη φορολογία εισοδήματος σε ΔΟΥ των νομών Δωδεκανήσου και Κυκλάδων, υποβάλλουν τη δήλωσή τους στη ΔΟΥ που υπάγεται ο φορολογικός εκπρόσωπος.
Εάν διαθέτουν ταχυδρομική διεύθυνση όπου διαμένουν προσωρινά που υπάγεται σε ΔΟΥ αυτών των νομών, υποβάλλουν τη δήλωσή τους στη ΔΟΥ στην οποία υπάγονται.
3. Πώς και πότε υποβάλλεται η δήλωση;
Οι ετήσιες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος υποβάλλονται ηλεκτρονικά και σε εξαιρετικές περιπτώσεις σε έγχαρτη μορφή (π.χ. λόγω θανάτου). Ο χρόνος υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος είναι το χρονικό διάστημα που απομένει μέχρι και την 30ή Ιουνίου 2015.
4. Σε ποιο εισόδημα επιβάλλεται φόρος;
Ο φόρος επιβάλλεται μόνο στο εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα και όχι στο εισόδημα που προκύπτει στο εξωτερικό.
5. Επιβάλλεται φόρος βάσει αντικειμενικών δαπανών και υπηρεσιών ή δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (τεκμηρίων);
Ο φορολογούμενος υπόκειται σε εναλλακτική ελάχιστη φορολογία με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες και τις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (τεκμήρια) μόνο εφόσον αποκτά πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα.
Παράδειγμα για κάτοικο του εξωτερικού ο οποίος εκλήθη να καταβάλει 2.559,92 ευρώ
Χαρακτηριστικό παράδειγμα υπερφορολόγησης είναι και η περίπτωση ενός κατοίκου εξωτερικού, ο οποίος εκλήθη να καταβάλει φόρο εισοδήματος 2.559,92 ευρώ έχοντας δηλώσει ως μόνο πραγματικό εισόδημα 0,34 ευρώ από τόκους καταθέσεων στην Ελλάδα!
Ο λόγος είναι ότι ο συγκεκριμένος φορολογούμενος δήλωσε, εκτός από το… εισόδημα του 0,34 ευρώ από τους τόκους, μία δευτερεύουσα κατοικία 85 τ.μ. και ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο 1.689 κυβικών εκατοστών, με αποτέλεσμα να φορολογηθεί, βάσει τεκμηρίων (αντικειμενικών δαπανών) διαβίωσης για τεκμαρτό εισόδημα άνω των 6.000 ευρώ, με συντελεστή 26% και με επιπλέον προκαταβολή 55% επί του κύριου φόρου.
Ειδικότερα, η ΓΓΔΕ του χρέωσε το ελάχιστο τεκμήριο των 2.500 ευρώ που ισχύει για κάθε έγγαμο σύζυγο, καθώς επίσης και τεκμήριο διαβίωσης 3.500 ευρώ για το αυτοκίνητο και 352,50 ευρώ για την κατοικία και τον φορολόγησε για τεκμαρτό εισόδημα 6.352,50 ευρώ μειωμένο κατά το ποσό του 0,34 ευρώ που ήταν οι τόκοι.
