Η Ρωσία δείχνει σε θέση να διαχειριστεί ακόμη και μετά το 2015 τις συνέπειες των οικονομικών κυρώσεων, σε συνέχεια της στάσης που τήρησε στην ουκρανική κρίση, αν και καταλυτικός για τις εξελίξεις θα αποβεί ο ρυθμός του πληθωρισμού.
Την εκτίμηση αυτή μεταφέρουν στη «Ν» εμπειρογνώμονες της Κομισιόν, περιγράφοντας με λεπτομέρειες τον αντίκτυπο των κυρώσεων στη Ρωσία αλλά και στην Ευρώπη.
Η ρωσική οικονομία αντιμετώπιζε εξαρχής ορισμένες διαρθρωτικές αδυναμίες, όπως το γεγονός ότι τα 2/3 των συνολικών εξαγωγών και το 51% του εισοδήματος της κεντρικής κυβέρνησης συνδέονται με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Παράλληλα, από την κρίση του 2008-09 καταγράφηκε επιβράδυνση της ανάπτυξης σε σύγκριση με την περίοδο 2000-07, εν μέσω διαρθρωτικά χαμηλού ρυθμού επενδύσεων.
Στη συνέχεια, οι οικονομικές κυρώσεις (σε τομείς όπως η ενέργεια, η εμπορία όπλων και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα), οι οποίες πάντως απέφυγαν την επιλογή του εμπάργκο λόγω της ενεργειακής εξάρτησης της Ε.Ε. από τη Ρωσία, επέφεραν πλήγμα στις επενδύσεις και στην κατανάλωση, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού και τις εκροές κεφαλαίων.
Σε δεύτερο χρόνο, η κατάρρευση της τιμής του πετρελαίου στο δεύτερο μισό του 2014 (κοντά στα χαμηλά της αρχής του 2009) έπληξε τον κύριο τομέα της οικονομίας και τον δημόσιο προϋπολογισμό, συν τοις άλλοις απειλώντας το κοινωνικό συμβόλαιο το οποίο διασφάλιζε την πολιτική συναίνεση πάνω στη βάση της ανόδου του βιοτικού επιπέδου στη χώρα.
Με το ρούβλι να καταγράφει ρεκόρ υποτίμησης και με τις εισαγωγές τροφίμων να κινούνται στον ρυθμό του εμπάργκο, εμφανίστηκαν ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις ως κύριο χαρακτηριστικό της ρωσικής οικονομίας, η οποία σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις οδεύει προς βαθιά ύφεση το 2015.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η ρωσική κυβέρνηση εφαρμόζει ένα σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης με έμφαση στην υποκατάσταση των εισαγωγών. Μεταξύ άλλων, αναθεώρησε τον προϋπολογισμό, περιλαμβάνοντας περικοπές δαπανών (της τάξης του 10% πλην της άμυνας, της γεωργίας και των κοινωνικών δαπανών) και απέτρεψε τις επενδύσεις για την αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου.
«Η Ρωσία εμφανίζει ισχυρά σημεία ευελιξίας και θα πρέπει να παραδεχτεί κανείς ότι πλέον έχει πετύχει κάποια σχετική σταθεροποίηση της οικονομίας της», αναφέρουν χαρακτηριστικά πηγές στις Βρυξέλλες, οι οποίες επισημαίνουν τη σημασία του ρυθμού του πληθωρισμού ως καθοριστικής για τις εξελίξεις στη ρωσική οικονομία.
Οι συνέπειες για την Ευρώπη
Στην «αντίπερα όχθη» οι χώρες που επωμίζονται το υψηλότερο κόστος από τις κυρώσεις στη Ρωσία είναι οι Βαλτικές (μέσω των εμπορικών συναλλαγών) αλλά και χώρες όπως η Κύπρος και η Αυστρία (μέσω της χρηματοοικονομικής έκθεσης). Αξιόλογες επιπτώσεις καταγράφονται και για τη Φινλανδία.
Κύκλοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δηλώνουν ωστόσο ότι δεν διαφαίνεται συστημικός κίνδυνος για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και τις χρηματοπιστωτικές αγορές (στα 140 δισ. η ευρωπαϊκή έκθεση στη Ρωσία).
Χαρακτηρίζουν δε περιορισμένο τον αντίκτυπο της ρωσικής απαγόρευσης στις εισαγωγές τροφίμων («πτώση αλλά μικρή» των εξαγωγών προς τη Ρωσία), η οποία μεταξύ άλλων αφορά και την Ελλάδα.
Πάντως, υπογραμμίζουν ότι η ακριβής αξιολόγηση των συνεπειών από τις κυρώσεις εξαρτάται από αστάθμητους παράγοντες όπως η πορεία των τιμών του πετρελαίου, οι ευρύτερες γεωπολιτικές εντάσεις και η παγκόσμια ζήτηση.
Σε κάθε περίπτωση, τονίζουν ότι η ρωσική οικονομία είναι μικρότερη σε μέγεθος από τις κύριες οικονομίες της Ευρώπης και υποστηρίζουν ότι οποιαδήποτε εξέλιξη θα είναι διαχειρίσιμη για την παγκόσμια οικονομία.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ - [email protected]
