Επιταχύνεται η ανοδική πορεία των εξαγωγών και όλα δείχνουν ότι οι ελληνικές εξαγωγές θα φθάσουν φέτος στο υψηλότερο επίπεδο στην ιστορία τους, υπερβαίνοντας σε σταθερό νόμισμα το προηγούμενο ρεκόρ του 1996, που είχαν ανέλθει σε 11.866 εκατ. δολάρια.
Η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), Χριστίνα Σακελλαρίδη
Οπως ανακοινώθηκε από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων (ΠΣΕ), με βάση τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΣΥΕ) για το εξωτερικό εμπόριο της χώρας, η αύξηση των εξαγωγών οφείλεται κατά βάση στις εξαγωγικές επιδόσεις προς τον ανεπτυγμένο κόσμο που είναι ιδιαιτέρως ισχυρή, ενώ η ανοδική ώθηση οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στα βιομηχανικά προϊόντα και ιδίως σε εκείνα που είναι κατά τεκμήριο υψηλότερης τεχνολογικής στάθμης, όπως τα χημικά προϊόντα.
Κατά την ίδια περίοδο, οι εισαγωγές αυξάνονται με ρυθμό επιταχυνόμενο και σε ύψος σχεδόν τετραπλάσιο, σε σχέση με τις εξαγωγές.
Η πορεία των εξαγωγών στο 2003 καθιστά εμφανέστερες ορισμένες βασικές εξελίξεις, όπως είναι η ανακατάταξη στις κύριες εξαγωγικές αγορές που οφείλεται μεταξύ των άλλων, στην εκρηκτική άνοδο των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ (38%) και κατά δεύτερο λόγο προς τη Βουλγαρία (25%) και τη θεαματική άνοδο εξαγωγικών προϊόντων υψηλής στάθμης, όπως είναι η πολύ μεγάλη αύξηση της αξίας των εξαγωγών χημικών προϊόντων (44%). Σε δολάρια τρέχουσας αξίας οι μεταβολές αυτές είναι θεαματικότερες.
Η πορεία των εξαγωγών και των εισαγωγών
Οι εξαγωγές κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2003 έφτασαν σε 8.777 εκ. ευρώ, σημείωσαν δηλαδή αύξηση κατά 6,2%, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2002. Η αύξηση εντοπίζεται κατά βάση στον ανεπτυγμένο κόσμο (16%) και είναι ειδικότερα πολύ ισχυρή στις λοιπές χώρες του ΟΟΣΑ (22%).
Η αύξηση των εξαγωγών αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν ληφθεί υπ’ όψιν η ισχυρή θέση του ευρώ, το οποίο κατά τους πρώτους εννέα μήνες του έτους είχε αυξηθεί κατά 20% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2002. Αν οι εξαγωγές υπολογιστούν σε δολάρια τρέχουσας αξίας, η αύξηση των εξαγωγών έφτασε σε 28% και ειδικότερα προς τις χώρες του ΟΟΣΑ σε 39% και προς την Ε.Ε. σε 37%.
Οι εισαγωγές, όπως συμβαίνει καθ’ όλη τη διάρκεια του περασμένου έτους, αυξήθηκαν πολύ ταχύτερα. Η αύξηση, μάλιστα, είναι σχεδόν καθολική, με εξαίρεση δύο ασήμαντες για το εξωτερικό εμπόριο περιοχές.
Η αξία των εισαγωγών έφτασε σε 29.449 εκ. ευρώ, ήταν δηλαδή κατά 23% υψηλότερη, σε σχέση με το αντίστοιχο εννεάμηνο του 2002. Η κατά 3,7 φορές υψηλότερη αύξηση των εισαγωγών σε σχέση με τις εξαγωγές υπογραμμίζει το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας και τη συνεχιζόμενη εισαγωγική διείσδυση. Ενδεχομένως, οφείλεται και σε εισαγωγές που έχουν σχέση με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η αύξηση ήταν πολύ πιο υψηλή για τις εισαγωγές από τις ανεπτυγμένες χώρες και ειδικότερα την Ε.Ε.: 30% και 29%, αντιστοίχως. Οι εισαγωγές φαίνεται ότι το 2003 θα σπάσουν για πρώτη φορά το φράγμα των 40 δισ. ευρώ.
Οι εξαγωγές κατά περιοχές
Οι εξαγωγές σε ευρώ εμφανίζουν αύξηση εκτός από την Ε.Ε. και τις λοιπές χώρες του ΟΟΣΑ, στις πρώην ανατολικές χώρες συνολικά, στη Ν.Α.Ασία και στις «λοιπές χώρες». Αντιθέτως, πολύ μεγάλη πτώση σημειώνουν οι εξαγωγές προς τις χώρες της Μ.Ανατολής και της Β.Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής.
Η αύξηση των εξαγωγών προς τον καθένα ξεχωριστά από τους εταίρους μας δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί, διότι τα στοιχεία που παρέχει η ΕΣΥΕ είναι συγκρίσιμα συνολικά, αλλά δεν είναι για κάθε χώρα χωριστά.
Αναλυτικότερα, η μεγάλη αύξηση (22%) προς τις λοιπές χώρες του ΟΟΣΑ οφείλεται στην εκρηκτική άνοδο των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ (38%) και τη μεγάλη αύξηση προς την Τουρκία (18%). Παρά ταύτα, οι εξαγωγές προς τη γειτονική χώρα, αν συνεχιστεί η ως τώρα πορεία, θα πλησιάσουν περισσότερο προς το κορυφαίο επίπεδο του έτους 2000 αλλά δεν θα το φτάσουν.
Οι εξαγωγές προς τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ σημειώνουν πτώση κατά 16% που οφείλεται στην υποχώρηση σχεδόν σε όλες τις χώρες της περιοχής και κυρίως προς την Ουκρανία (42%) και τη Ρωσία (6%). Στην τελευταία περίπτωση η υποχώρηση είναι αισθητή, γιατί οι εξαγωγές προς τη Ρωσία καλύπτουν πάνω από τα 2/3 των συνολικών εξαγωγών προς τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ.
Η υποχώρηση κατά 3% προς τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας οφείλεται αποκλειστικά στην κατά 15% πτώση των εξαγωγών προς την ΠΓΔΜ. Η χώρα αυτή απορροφά πάνω από τις μισές εξαγωγές προς τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Η αύξηση κατά 11% της αξίας των εξαγωγών προς τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων οφείλεται στην εκρηκτική άνοδο κατά 56% των εξαγωγών προς την Πολωνία (147 εκ. ευρώ) και κατά 25% των ήδη μεγάλων εξαγωγών προς τη Βουλγαρία (538 εκ. ευρώ). Προς τις υπόλοιπες χώρες οι εξαγωγές ή έμειναν στάσιμες (Τσεχία) ή υποχώρησαν σημαντικά όπως π.χ. την Αλβανία (-11%).
Οι εξαγωγές προς τις χώρες της Μ.Ανατολής και της Β.Αφρικής υποχώρησαν κατά 20% με αποτέλεσμα η συμμετοχή τους να περιοριστεί στο σύνολο των εξαγωγών σχεδόν κατά δύο μονάδες: από 7,3% στο εννεάμηνο του 2002, σε 5,5% στο εννεάμηνο του 2003. Η πτώση οφείλεται ως επί το πλείστον στην υποχώρηση των εξαγωγών προς τις σημαντικότερες αγορές της περιοχής: Μαρόκο (-30%), Αλγερία (-13%), Τυνησία (19%), Λιβύη (27%), Λίβανος (-36%), Ισραήλ (-25%). Εξαίρεση αποτελούν οι εξαγωγές προς την αιγυπτιακή αγορά. Γενικότερα, η περιοχή εμφανίζει τα τελευταία χρόνια μεγάλη αστάθεια, ενώ η σημασία της για τις ελληνικές εξαγωγές έχει περιοριστεί. Οι εξαγωγές προς τις δύο νησιωτικές χώρες της Μεσογείου οφείλεται στην πτώση στο μισό των σχετικά μεγάλων εξαγωγών προς τη Μάλτα. Οι εξαγωγές προς τις χώρες της Ν.Α.Ασίας σημείωσαν θεαματική αύξηση (20%) που οφείλεται σε όλες τις σημαντικές αγορές της περιοχής, εκτός Χονγκ Κονγκ. Οι πολύ περιορισμένες εξαγωγές προς τις χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν πέσει σε επίπεδο σχεδόν αμελητέο, ενώ οι εξαγωγές προς την Ινδία και την Κίνα υποχωρούν, καθώς η αιφνίδια άνοδός τους το 2002 δεν συνεχίστηκε το 2003.
Από την κατά χώρες εξέταση των εξαγωγικών επιδόσεων προκύπτει ότι κατά το 2003 θα υπάρξουν σοβαρές ανακατατάξεις μεταξύ των βασικών αγορών της χώρας. Οι ΗΠΑ, προς τις οποίες η αξία των εξαγωγών θα υπερβεί τα 900 εκ. ευρώ, θα καταλάβει την 3η θέση μεταξύ των βασικών αγορών της χώρας, υποσκελίζοντας τη Βρετανία και η Βουλγαρία την Πέμπτη θέση. Αντιθέτως, η Γαλλία που κατείχε πάντοτε την 3η θέση και είχε υποσκελιστεί από τη Βρετανία θα μεταπέσει στη δεύτερη πεντάδα, ίσως στην 7η θέση. Η ΠΓΔΜ, αν και παραμένει στην πρώτη δεκάδα, δεν θα διατηρήσει την υψηλή θέση που είχε παλαιότερα. Τέλος, η Πολωνία προς την οποία οι εξαγωγές υπολογίζεται να φτάσουν τα 200 εκ. ευρώ παύει πλέον να είναι μια δευτερεύουσα αγορά.
Προς τις χώρες της νέας διεύρυνσης συνολικά, οι εξαγωγές παρέμειναν στάσιμες, καθώς κατά βάση η μεγάλη αύξηση των εξαγωγών προς την Πολωνία δεν αντιστάθμισε τη μεγάλη πτώση προς τη Μάλτα.
Όπως είναι φυσικό, η αξία των εξαγωγών και των εισαγωγών εμφανίζει εντελώς διαφορετική εικόνα αν υπολογιστεί σε δολάρια, λόγω της μεγάλης υποτίμησης του αμερικανικού νομίσματος, σε σχέση με το ευρώ.
Η σύνθεση κατά βασικές κατηγορίες προϊόντων
Από την εξέταση των εξαγωγικών επιδόσεων κατά βασικές κατηγορίες προϊόντων, προκύπτει ότι η αύξηση οφείλεται κατά βάση στην αύξηση κατά 12% των εξαγωγών βιομηχανικών προϊόντων που καλύπτουν πλέον σχεδόν τα 2/3 του συνόλου της αξίας των εξαγωγών και σε πολύ μικρότερη έκταση στις πολύ μικρές εξαγωγές πρώτων υλών οι οποίες καλύπτουν το 6% του συνόλου.
Οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων υποχώρησαν συνολικά κατά 3%. Η υποχώρηση οφείλεται στην κατηγορία «τρόφιμα και ζώα ζωντανά». Οι εισπράξεις στην κατηγορία αυτή, που καλύπτει το 14% του συνόλου των εξαγωγών και τα 2/3 περίπου της αξίας των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων στο 2003, υποχώρησαν κατά 14%. Η μεγάλη αυτή πτώση δεν αντισταθμίστηκε από τη μεγάλη αύξηση (57%) στα «έλαια φυτικής και ζωικής προέλευσης» ούτε από τη μικρότερη (10%) της κατηγορίας «ποτά και καπνός». Μεγάλη μείωση (17%) σημείωσαν και οι εξαγωγές καυσίμων.
Στα βιομηχανικά προϊόντα η αύξηση ήταν αυτή τη φορά γενική για όλες τις επί μέρους κατηγορίες. Διατηρήθηκε όμως και στο εννεάμηνο η εκρηκτική αύξηση των εξαγωγών «χημικών προϊόντων» που έφτασε σε 44%. Αν οι τάσεις αυτές συνεχιστούν και τους επόμενους τρεις μήνες του έτους, οι εξαγωγές των προϊόντων αυτών, που περιλαμβάνουν πολλά προϊόντα υψηλής τεχνολογικής στάθμης, η αξία των εξαγωγών θα φτάσει σε 1,5 δις. ευρώ και η συμμετοχή της στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών θα υπερβεί το 12%, έναντι 8% προ τριετίας ή στο 1/5 του συνόλου των εξαγωγών βιομηχανικών προϊόντων.
¶νοδο ίση με την αύξηση του συνόλου των εξαγωγών εμφανίζουν οι εξαγωγές της κατηγορίας «μηχανήματα και υλικό μεταφορών» στην οποία υπάγονται προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, όπως «μηχανές γραφείου και επεξεργασίας στοιχείων», «τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός» κ.ά.. Οι εισπράξεις από τις εξαγωγές των προϊόντων αυτών καλύπτουν το 13% του συνόλου της εξαγωγικής δραστηριότητας στα αγαθά. Στις δύο άλλες κατηγορίες βιομηχανικών προϊόντων η αύξηση έφτασε λίγο κάτω ή λίγο πάνω από την αύξηση για το σύνολο των εξαγωγών.
Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι προϊόντα σχετικά υψηλής τεχνολογίας ή που ενσωματώνουν υψηλότερα ποσοστά γνώσης διατηρούν την ανταγωνιστικότητά τους, παρά την ανατίμηση του ευρώ. Το πρόβλημα παραμένει όμως για τις επιχειρήσεις που εξάγουν προϊόντα που στη διεθνή αγορά τιμώνται σε δολάρια, όπως είναι κατά κανόνα τα καύσιμα, τα μέταλλα, και γενικότερα τα χρηματιστηριακά προϊόντα.
Με εξαίρεση τις πρώτες ύλες, οι εισαγωγές αυξήθηκαν σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων. Ιδιαίτερα μεγάλη ήταν η αύξηση των καυσίμων (31%) λόγω της ανατίμησης του πετρελαίου και παρά τη μεγάλη μείωση κατά 17% των εισπράξεων από τις εξαγωγές καυσίμων.
Δήλωση της προέδρου του ΠΣΕ
H πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), κ. Χριστίνα Σακελλαρίδη, με βάση τη σύντομη ανάλυση των εξαγωγικών επιδόσεων για τους πρώτους εννέα μήνες του 2003, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Οι εξαγωγές, με βάση την ως τώρα πορεία τους, έφτασαν κατά το περασμένο έτος στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Στο ισχυρό ευρωπαϊκό νόμισμα οι εξαγωγές υπολογίζεται ότι, όταν στατιστικώς το έτος θα έχει ολοκληρωθεί, θα έχουν φτάσει ή και θα έχουν ξεπεράσει τα 12 δισ ευρώ».
«Ακόμη πιο μεγάλη σημασία έχουν όμως οι ανακατατάξεις που διαφαίνονται τόσο μεταξύ των κύριων εξαγωγικών αγορών της χώρας, όσο και στη σχετική θέση των εξαγόμενων προϊόντων».
«Η εκρηκτική αύξηση των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ κατά 38% δείχνει ότι οι ελληνικές εξαγωγές προς τη χώρα αυτή πλησίασαν στο 2003 το 1 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να καταλάβει την τρίτη θέση μεταξύ των κύριων αγορών της Ελλάδας, εκτοπίζοντας τη Βρετανία στην τέταρτη».
«Η Βουλγαρία θα καταλάβει την πέμπτη θέση, ενώ η Γαλλία από την τρίτη θέση που ήταν κάποτε θα πέσει στην έκτη ή έβδομη θέση. Μεταξύ των χωρών της νέας διεύρυνσης, η Πολωνία προς την οποία οι εξαγωγές πρέπει να έφτασαν το 2003 τα 200 εκ. ευρώ, εξελίσσεται σε σημαντική εξαγωγική αγορά».
«Από την άλλη όμως, οι εισαγωγές αυξάνονται με ρυθμό σχεδόν τέσσερις φορές ταχύτερο και υπολογίζεται ότι το 2003, όταν θα ολοκληρωθούν τα στατιστικά στοιχεία θα έχουν φτάσει ή υπερβεί τα 40 δις ευρώ».
«Η ικανοποιητική βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων οφείλεται στα βιομηχανικά προϊόντα, τα οποία αποτελούν πλέον σχεδόν τα 2/3 του συνόλου των εξαγωγών. Μεταξύ αυτών τη σημαντικότερη αύξηση εμφανίζουν τα χημικά προϊόντα των οποίων οι εξαγωγές ολόκληρο το 2003 υπολογίζεται ότι θα φτάσουν σε 1,5 δις ευρώ ανεβάζοντας τη συμμετοχή τους σε 12% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών από 8% στο 2000. Η στροφή προς προϊόντα τα οποία είναι υψηλότερης τεχνολογικής στάθμης ή ενσωματώνουν περισσότερη γνώση καταδεικνύεται και από την άνοδο των εξαγωγικών επιδόσεων και στις άλλες κατηγορίες βιομηχανικών».
«Αντιθέτως, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων υποχωρούν και η συμμετοχή τους στο σύνολο ακολουθεί φθίνουσα πορεία: από 28% του συνόλου κατά μέσον όρο στη δεκαετία του 1990 περιορίζεται τώρα σε 22-23%».
«Για να σταθεροποιηθούν και να βελτιωθούν όμως αυτές οι εξελίξεις είναι απαραίτητο να τεθεί σε εφαρμογή και με συστηματικό τρόπο ένα Εθνικό Σχέδιο για την προώθηση των εξαγωγών, το οποίο ο Σύνδεσμος έχει προτείνει».
