Δημήτρης Καιρίδης
Αναπλ. Καθηγ. Διεθνών Σχέσεων
Πάντειο Πανεπιστήμιο
Δεν υπάρχει ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα με την έννοια που την εννοεί η διεθνής επιστημονική βιβλιογραφία. Αντιθέτως, υπάρχει μια προσπάθεια, η οποία επικοινωνιακά φαίνεται πετυχημένη, από συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις να υπερβάλλουν τα αποτελέσματα της περιοριστικής πολιτικής που ακολουθήθηκε από το 2010 και μετά, ως συνέπεια της εξόδου της Ελλάδας από τις χρηματαγορές.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν βιώνει μια βαθιά κοινωνική κρίση, ασυνήθιστη για τα μεταπολεμικά δεδομένα, με τη δραματική συμπίεση των εισοδημάτων και την έκρηξη της ανεργίας. Όμως, όσο απότομη ήταν η πτώση μετά το 2010 εξίσου απότομη ήταν και η άνοδος πριν το 2010. Με άλλα λόγια, άλλες χώρες, και συγκεκριμένα η Ιταλία και η Πορτογαλία, τα έχουν πάει συνολικά χειρότερα από την Ελλάδα εντός του ευρώ, από το 1999 και μετά, σε όρους κατά κεφαλή εισοδήματος.
Σήμερα, η Ελλάδα παραμένει στην κατηγορία των «πλούσιων χωρών». Τα περιστατικά κοινωνικής εξαθλίωσης που υπάρχουν και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν δεν συνιστούν ανθρωπιστική κρίση. Τέτοια περιστατικά απαντώνται και σε πλουσιότερες από την Ελλάδα χώρες όπως αυτές του ευρωπαϊκού βορρά και της βόρειας Αμερικής.
Η ανθρωπιστική κρίση αφορά γενικευμένα μια ολόκληρη κοινωνία ή μεγάλα τμήματά της. Έχει να κάνει με πολέμους, φυσικές καταστροφές και επιδημίες. Και, το κυριότερο, κάτι που συχνά ξεχνάμε, προσκαλεί την επέμβαση των άλλων χωρών! Η ανθρωπιστική κρίση, με άλλα λόγια, επινοήθηκε ως όρος και χρησιμοποιείται στις διεθνείς σχέσεις προκειμένου να καμφθούν οι αρχές της Βεστφαλίας περί μη επέμβασης τρίτων χωρών στο εσωτερικό μιας άλλης χώρας. Είναι προφανές ότι οι Έλληνες πολιτικοί που χρησιμοποιούν τον όρο δεν έχουν κάτι τέτοιο στο μυαλό τους. Αντίθετα και ταυτόχρονα κραυγάζουν ότι υπερασπίζονται την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ελλάδας.
Τέλος, αν υπήρχε ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα, τότε η ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να επιταχύνει τις ιδιωτικοποιήσεις και να επεκτείνει ακόμα και περιβαλλοντικά αμφιλεγόμενες επενδύσεις, όπως αυτή στις Σκουριές της Χαλκιδικής, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρωτεύον που είναι η απειλή επιβίωσης των Ελλήνων. Αντ’ αυτού, πολλοί υπουργοί την ίδια ώρα που ομιλούν περί ανθρωπιστικής κρίσης συμπεριφέρονται ωσάν να κυβερνούν μια πλούσια χώρα που έχει την άνεση να μην «ξεπουλά» «τα ασημικά» της και να προστατεύει το περιβάλλον απόλυτα και χωρίς καμία έκπτωση.
Με λίγα λόγια, το αφήγημα της ανθρωπιστικής κρίσης είναι αντιφατικό, επικίνδυνο και δεν βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες όπως και τόσα άλλα αφηγήματα που έχουν κατακλύσει το δημόσιο διάλογο τα τελευταία χρόνια, όπως αυτά περί «μνημονίου», «λιτότητας», «νεο-φιλελευθερισμού» κλπ. Τελικά, όσο η πραγματικότητα συσκοτίζεται και οι πολιτικοί αρνούνται να πουν την αλήθεια, η κρίση όχι μόνο δεν θα επιλύεται αλλά θα επιτείνεται και θα περιπλέκεται.
