Ιωάννα Τσίγκανου
Διευθύντρια Ερευνών
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
Μια ανθρωπιστική κρίση χαρακτηρίζεται αφενός από στέρηση πρόσβασης σε βασικά αγαθά (στέγη, τροφή, ένδυση) και άσκηση δικαιωμάτων (περίθαλψης, πρόνοιας, υγείας, εργασίας, ύδρευσης, θέρμανσης) και από κρίση ανθρωπισμού αφετέρου. Η αποτίμηση αυτών των μεγεθών με τη ‘γλώσσα’ των αριθμών δεν επιδέχεται αμφισβήτησης. Στην Ελλάδα της κρίσης περίπου 2,5 εκατ. του πληθυσμού βρίσκονται είτε κάτω από το όριο της φτώχειας ή πολύ κοντά σε αυτό. Η βίαιη φτωχοποίηση του δυναμικού στρώματος της μεσαίας κοινωνικής τάξης επίσης δεν αμφισβητείται. Η ανεργία βρίσκεται στο 27% με την ανεργία των γυναικών και των νέων να κυμαίνεται σε ποσοστά άνω του 50%. Ο κίνδυνος της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού καθώς και ο δείκτης υλικής αποστέρησης κατατάσσουν την Ελλάδα στην τελευταία θέση ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης, με το 1/3 του πληθυσμού των γυναικών να είναι περισσότερο ευάλωτος από αυτόν των ανδρών ο οποίος όμως κι αυτός κινείται με αρνητικό πρόσημο τα τελευταία χρόνια. Η δε παιδική φτώχεια σημειώνει αξιοσημείωτη άνοδο. Μεγάλο ποσοστό οικογενειών διαβιούν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, ύδρευση και θέρμανση. Τα δημόσια νοσοκομεία λειτουργούν χωρίς βασικά μέσα νοσηλείας και τα σχολεία χωρίς όλες τις ειδικότητες εκπαιδευτικών με την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Κυρίως όμως, οι άστεγοι, οι αυτοκτονίες που έχουν αυξηθεί σημαντικά και τα κρούσματα λιποθυμίας παιδιών από πείνα στα σχολεία φέρουν με ηχηρό τρόπο στο προσκήνιο ‘εικόνες’ της ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα της κρίσης. Αυτή είναι η ‘εικόνα’ μιας ανθρωπιστικής κρίσης όχι βεβαίως του μεγέθους της ανθρωπιστικής κρίσης του πολέμου στη Συρία ή της ερημοποίησης περιοχών της Αφρικανικής Ηπείρου. Πρόκειται για μια ανθρωπιστική κρίση που δεν συνοδεύεται από ταυτόχρονη κρίση ανθρωπισμού. Η κοινωνική αλληλεγγύη και το ελληνικό φιλότιμο που υπηρετούν με ανιδιοτελή στράτευση τα συνεχώς διογκούμενα συσσίτια αλλά κυρίως η ελληνική οικογένεια για μια ακόμη φορά αποδεικνύονται σημαντικοί μοχλοί αποσυμπίεσης της ανθρωπιστικής κρίσης η οποία σε κάθε άλλη περίπτωση θα ήταν περισσότερο ορατή και μη διαχειρίσιμη.
