Από την έντυπη έκδοση
Στην κορυφή της παγκόσμιας ναυτιλίας και το 2015 βρίσκονται οι Ελληνες, σύμφωνα με νέα μελέτη του ναυλομεσιτικού οίκου Clarkson που παρουσιάστηκε πρόσφατα στις Βρυξέλλες.
Η μελέτη έγινε για λογαριασμό της European Community Shipowners’ Associatons (ECSA) και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της έγκειται στο γεγονός ότι ασχολείται κυρίως με τη ναυτιλία tramp, την «ελεύθερη ναυτιλία», που αποτελεί το απόλυτο παράδειγμα μιας αγοράς που λειτουργεί σε συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού.
Η tramp ναυτιλία
Η tramp ναυτιλία περιλαμβάνει τα πλοία μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου (bulk carriers), τα δεξαμενόπλοια, τα πλοία μεταφοράς χημικών και προϊόντων πετρελαίου, τα πλοία μεταφοράς υγραερίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου και τα πλοία μεταφοράς οχημάτων (ro-ro) που δεν απασχολούνται σε τακτικές γραμμές (liners), όπου απασχολούνται κυρίως πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και ορισμένα cara carriers.
Στο πλαίσιο της μελέτης για τη ναυτιλία tramp περιλαμβάνονται στοιχεία και για τις 30 μεγαλύτερες ναυτιλιακές δυνάμεις του κόσμου, όπου η χώρα μας με βάση δεδομένα τέλους Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους που αφορούν πλοία άνω των 100 gt, βρίσκεται στην κορυφή με 5.057 πλοία, ολικής χωρητικότητας 181,7 εκατ. gt. Επίσης, επιπλέον 522 πλοία 30 εκατ. gt ή το 16,5% του υφιστάμενου στόλου που είναι υπό ναυπήγηση. Η συνολική αξία του υφιστάμενου στόλου υπολογίζεται από τους Clarkson στα 99,5 δισ. δολ.
Στη δεύτερη θέση η Ιαπωνία με 8.568 πλοία ολικής χωρητικότητας 161,8 εκατ. gt και αξίας 105,6 δισ. δολ., ενώ έχει υπό ναυπήγηση επιπλέον 318 πλοία, 17,1 gt και στην τρίτη θέση βρίσκεται η Κίνα με 6.540 πλοία ολικής χωρητικότητας 119,8 εκατ. gt και αξίας 80 δισ. δολ. με επιπλέον 634 πλοία, 31,9 εκατ. gt.
Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν η Γερμανία με 4.059 πλοία ολικής χωρητικότητας 94 εκατ. gt και στην πέμπτη θέση βρίσκονται οι ΗΠΑ με 5.078 πλοία 54,5 εκατ. gt.
Το 2004
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω μελέτη είναι επικαιροποίηση μιας προηγούμενης που είχε γίνει το 2004. Εκείνη τη χρονιά λοιπόν η χώρα μας ήταν βέβαια και πάλι στην πρώτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης με 3.163 πλοία ολικής χωρητικότητας 145,79 εκατ. dwt. Δεύτερη ήταν και πάλι η Ιαπωνία με 2.994 πλοία 102,74 dwt και στην τρίτη θέση η Νορβηγία με 1.719 πλοία 62,62 εκατ. dwt.
Πρωτιά και στην tramp
H Ελλάδα, ως πρώτη ναυτιλιακή δύναμη στον κόσμο, κατέχει τα πρωτεία και στη ναυτιλία tramp. Η ναυτιλία tramp ήταν στο επίκεντρο του σεμιναρίου που διοργάνωσε η ECSA σε συνεργασία με την Clarkson Research κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Ναυτιλίας. Ο στόχος του σεμιναρίου ήταν να παρουσιάσει την ανανεωμένη μελέτη των Clarkson.
«Συχνά ξεχνάμε ότι τα φορτηγά πλοία της κατηγορίας tramp είναι η πολυπληθέστερη κατηγορία των πλοίων που οργώνουν τις θάλασσες», δήλωσε ο Πάτρικ Verhoeven, γενικός γραμματέας της Ecsa, και πρόσθεσε ότι πολλές φορές επισκιάζονται από άλλα τμήματα της ναυτιλίας, που εκπροσωπούνται μέσω μεγάλων εταιρειών που έχουν τη δυνατότητα να επενδύσουν σε μία εταιρική εικόνα.
«Η ναυτιλία tramp είναι ίσως ο τελευταίος μεγάλος διεθνής τομέας στην πραγματική παγκόσμια οικονομία που λειτουργεί υπό συνθήκες σχεδόν πλήρους ανταγωνισμού.
Αποτέλεσμα αυτού του τρόπου λειτουργίας είναι η ναυτιλία από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στη συνέχεια να είναι το πιο αποτελεσματικό, οικονομικό και ενεργειακά αποδοτικό μέσο για το παγκόσμιο εμπόριο, την ανάπτυξη και την ευημερία» σχολίασε ο κ. Γιάννης Λύρας, πρόεδρος της Paralos Maritime και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ECSA και βασικός ομιλητής στο σεμινάριο ECSA.
«Οι ευρωπαϊκές ναυτιλιακές εταιρείες εξακολουθούν να ελέγχουν περίπου το 40% του παγκόσμιου στόλου των πλοίων μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου, προσφέροντας ποιοτικές υπηρεσίες στο παγκόσμιο εμπόριο.
Το μέλλον αυτού του επιτεύγματος θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των εταιρειών του τομέα να διατηρήσουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητά τους και την παραδοσιακή ναυτιλιακή τεχνογνωσία τους. Ως εκ τούτου, η ελπίδα μου είναι το σεμινάριο να αποδειχθεί διαφωτιστικό και κατατοπιστικό για τους συμμετέχοντες από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», πρόσθεσε ο κ. Λύρας.
Τα μερίδια
Ο εμπορικός στόλος (περιλαμβάνει τη ναυτιλία tramp και τα πλοία των liners) ανήκει σε 14.122 εταιρείες. Μόλις 48 εξ αυτών (0,3%) έλεγχαν στόλο που έχουν πάνω από 100 πλοία και αντιπροσωπεύουν το 26% του συνολικού στόλου με όρους gt. Στο σύνολο, πάντως, του στόλου η μέση ναυτιλιακή εταιρεία δεν ελέγχει περισσότερα από 4 πλοία.
Σε ό,τι αφορά ειδικά το ξηρό φορτίο, από μία ανάλυση ναυλώσεων διαπιστώθηκε ότι το υψηλότερο μερίδιο αγοράς από κάποιον πλοιοκτήτη είναι 1,3% και μόνον 25 πλοιοκτήτες έχουν μερίδιο αγοράς πάνω από 0,5%. Στα δεξαμενόπλοια, το υψηλότερο μερίδιο αγοράς ήταν το 20,2% και περίπου το 90% των πλοιοκτητών έχουν μερίδιο αγοράς 0,5% και χαμηλότερο.
Ελεύθερη ναυτιλία
Το όνομα της ναυτιλίας tramp προέρχεται από την ελάχιστα κολακευτική βρετανική έννοια του «αλήτης» ή του πλανόδιου, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η μελέτη, και περιγράφει πλοία που δεν είναι δρομολογημένα σε τακτικά δρομολόγια, αλλά αντίθετα απασχολούνται ανάλογα με τις ευκαιρίες της αγοράς κάθε φορά που επιτυγχάνουν μία ναύλωση.
Ονομάζεται και ελεύθερη φορτηγός ναυτιλία, ενώ στην ελληνική καθομιλουμένη ναυτιλιακή αργκό τα πλοία της ναυτιλία tramp προσομοιάζουν με τα ταξί. Οι «Trampers» χρησιμοποιούνται κυρίως για τη μεταφορά χύδην εμπορευμάτων ή ομοιογενών φορτίων με κάθε ταξίδι να είναι μία ξεχωριστή διαπραγμάτευση μεταξύ του ιδιοκτήτη του πλοίου και του φορτωτή, συνήθως μέσω ενός μεσίτη.
Η ναυτιλία tramp έχει μοναδικά χαρακτηριστικά που ικανοποιούν τα κλασικά μοντέλα που περιγράφουν μία ανταγωνιστική αγορά, όπως είναι το Smithian competition model.
Ειδικότερα, το εμπόρευμα είναι ομοιογενές, το κόστος εισόδου στη συγκεκριμένη αγορά είναι πολύ χαμηλό, υπάρχουν πολλές εταιρείες που ανταγωνίζονται μεταξύ τους, η ροή των πληροφοριών από τις αγορές είναι πολύ διαφανής και οι τιμές των ναύλων είναι εξαιρετικά ευμετάβλητες.
«Ο τομέας μεταφορών tramp» σύμφωνα με την παλαιότερη επισήμανση της ΕΕΕ διέπεται από την ανεμπόδιστη εφαρμογή του νόμου προσφοράς και ζήτησης, κυρίως λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού των εμπλεκόμενων ιδιωτικών ναυτιλιακών εταιριών.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της μελέτης του οίκου Clarkson, ο αριθμός των ναυτιλιακών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα των tramp ανέρχεται σε 7.037 και ελέγχουν έναν στόλο από 26.231 πλοία, 1.383,47 dwt και 787,37 εκατ. gt, όταν το σύνολο του παγκοσμίου στόλου των πλοίων όλων των τύπων 100 Gt και άνω ελέγχεται από 22.475 ναυτιλιακές εταιρείες. Ο αριθμός των πλοίων ανέρχεται σε 89.636, 1.755,5 εκατ. dwt και 1.181,1 εκατ. gt.
ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΣ - [email protected]
